Okręg Tarnopol Armii Krajowej: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Uwarunkowania geopolityczne: pisownia |
|||
Linia 81: | Linia 81: | ||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Węgierski | imię = Jerzy | tytuł = Armia Krajowa w okręgach Stanisławów i Tarnopol | data = 1996 | wydawca = Platan | miejsce = Kraków | isbn = 83-85222-85-5 | strony = }} |
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Węgierski | imię = Jerzy | tytuł = Armia Krajowa w okręgach Stanisławów i Tarnopol | data = 1996 | wydawca = Platan | miejsce = Kraków | isbn = 83-85222-85-5 | strony = }} |
||
* {{Cytuj książkę | nazwisko= Wnuk | imię=Rafał | autor link=Rafał Wnuk (historyk)| |
* {{Cytuj książkę | nazwisko= Wnuk | imię=Rafał | autor link=Rafał Wnuk (historyk)|tytuł= Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956 = The atlas of the independence underground in Poland 1944-1956 | data=2007 | wydawca=Lublin: [[Instytut Pamięci Narodowej]]. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu | miejsce=Warszawa | isbn=978-83-60464-45-8 |odn=tak}} |
||
* ''Struktura Organizacyjna Armii Krajowej'', Marek Ney-Krwawicz w: [[Mówią wieki]] nr 9/1986. |
* ''Struktura Organizacyjna Armii Krajowej'', Marek Ney-Krwawicz w: [[Mówią wieki]] nr 9/1986. |
||
* Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej, Materiały sympozjum nt: Operacja zbrojna Armii Krajowej kryptonim Burza na ziemiach południowo-wschodnich II RP w 1944. Biblioteczka ”Na Kresach Południowo-Wschodnich 1939-1945 nr 7. Kraków 1994 |
* Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej, Materiały sympozjum nt: Operacja zbrojna Armii Krajowej kryptonim Burza na ziemiach południowo-wschodnich II RP w 1944. Biblioteczka ”Na Kresach Południowo-Wschodnich 1939-1945 nr 7. Kraków 1994 |
Wersja z 15:40, 29 maj 2019
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Rozformowanie |
1944 |
Organizacja | |
Kryptonim |
Komar, Tarcza, Ton |
Rodzaj sił zbrojnych |
partyzantka |
Formacja | |
Podległość |
Okręg Tarnopol SZP, ZWZ, wreszcie Armii Krajowej noszący kryptonimy "Komar", "Tarcza", "Ton".
Formowanie i zmiany organizacyjne
Okręg Tarnopolski Armii Krajowej obejmował tereny przedwojennego województwa tarnopolskiego. Konspiracja w Tarnopolskiem zaczęła się już jesienią 1939. Po wybuchu wojny niemiecko-rosyjskiej, tzw. "grupa warszawska" wysłana przez KG AK, przystąpiła do tworzenia sztabu i struktur terenowych w czterech inspektoratach okręgu. Przez jego tereny przebiegała strategiczna linia kolejowa Lwów-Tarnopol-Kijów, którą zaopatrywano Grupę Armii "Północna Ukraina". Podobne znaczenie miały magistrale drogowe. Każda dywersja w systemie komunikacji była dotkliwym ciosem dla armii niemieckiej.
Wiosną 1943 w okręgu funkcjonowały 222 plutony[a]. Łącznie siły okręgu to ok. 11100 żołnierzy, w tym 72 oficerów, 134 podchorążych i 1930 podoficerów.[1]
W 1943 komenda okręgu prowadziła intensywne przygotowania do "Burzy", trafnie prognozując, że na początku 1944 Rosjanie wkroczą na teren okręgu. Znaczna część sił znajdowała się pod bronią w terenie, osłaniając skupiska ludności polskiej przed atakami UPA.
- Osobny artykuł:
Uwarunkowania geopolityczne
Okręg Tarnopol Armii Krajowej obejmował obszar około 14000 km². Liczył 1,35 miliona ludności. Języka polskiego używało tu 49,3%, ukraińskiego i ruskiego - 45,5%. 25,1% uznawało za swój ojczysty język ukraiński. Rrzymskich katolików było 36,7%, grecko-katolików 54,5%. Liczbę żydów oceniano na 8,4% . W Tarnopolu 78% mieszkańców uważało za ojczysty język polski (ukraiński i ruski - 8%). Przewaga rzymskich katolików (41 %) nad grekokatolikami (19%) była dwukrotna[2].
Komendanci
- p.o. kpt Mieczysław Widajewicz "Czerma",
- ppłk/płk Franciszek Studziński "Radwan",
- płk Jan Majewski "Szmigiel",
- płk Bruno Rolke "As",
- płk dypl. Kazimierz Bąbiński "Luboń",
- ppłk Jan Kiwerski "Oliwa",
- mjr Tadeusz Sztumberk-Rychter "Żegota",
- płk Jan Kotowicz "Twardy".
- kpt. Franciszek Garwol (komendant podokręgu)
Skład organizacyjny
- Inspektorat Tarnopol Armii Krajowej
- Inspektorat Złoczów Armii Krajowej
- Inspektorat Brzeżany Armii Krajowej
- Inspektorat Czortków Armii Krajowej
30 czerwca 1944 komenda Obszaru Lwów swoim rozkazem dokonała reorganizacji wprowadzajac trzy podokręgi[b]. Powstał Podokręg Tarnopol Armii Krajowej w składzie:[3]
- Inspektorat Złoczów Armii Krajowej
- Inspektorat Brzeżany Armii Krajowej
- Obwód Buczacz Armii Krajowej
- Dunajów
Dowództwo podokręgu przeniosło się do Lwowa
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
- Jerzy Węgierski: Armia Krajowa w okręgach Stanisławów i Tarnopol. Kraków: Platan, 1996. ISBN 83-85222-85-5.
- Rafał Wnuk: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956 = The atlas of the independence underground in Poland 1944-1956. Warszawa: Lublin: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2007. ISBN 978-83-60464-45-8.
- Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, Marek Ney-Krwawicz w: Mówią wieki nr 9/1986.
- Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej, Materiały sympozjum nt: Operacja zbrojna Armii Krajowej kryptonim Burza na ziemiach południowo-wschodnich II RP w 1944. Biblioteczka ”Na Kresach Południowo-Wschodnich 1939-1945 nr 7. Kraków 1994
- Tadeusz Krząstek, Jerzy Tomczyk: W 55 rocznicę powstania Armii Krajowej". Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1997. ISBN 83-86268-63-8.