Okręg Tarnopol Armii Krajowej: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Bibliografia: drobne redakcyjne |
drobne redakcyjne |
||
Linia 5: | Linia 5: | ||
Przez jego tereny przebiegała strategiczna linia kolejowa [[Lwów]]-Tarnopol-[[Kijów]], którą zaopatrywano Grupę Armii "Północna Ukraina". Podobne znaczenie miały magistrale drogowe. Każda dywersja w systemie komunikacji była dotkliwym ciosem dla armii niemieckiej. |
Przez jego tereny przebiegała strategiczna linia kolejowa [[Lwów]]-Tarnopol-[[Kijów]], którą zaopatrywano Grupę Armii "Północna Ukraina". Podobne znaczenie miały magistrale drogowe. Każda dywersja w systemie komunikacji była dotkliwym ciosem dla armii niemieckiej. |
||
Wiosną 1943 w okręgu funkcjonowały 222 plutony<ref group="uwaga">Pluton liczył przeciętnie 50 żołnierzy</ref>. Łącznie siły okręgu to ok. 11100 żołnierzy, w tym 72 [[oficer (wojsko)|oficer]]ów, 134 [[podchorąży]]ch i 1930 [[podoficer]]ów.<ref> |
Wiosną 1943 w okręgu funkcjonowały 222 plutony<ref group="uwaga">Pluton liczył przeciętnie 50 żołnierzy</ref>. Łącznie siły okręgu to ok. 11100 żołnierzy, w tym 72 [[oficer (wojsko)|oficer]]ów, 134 [[podchorąży]]ch i 1930 [[podoficer]]ów.<ref>Krząstek, ''W 55 rocznicę''... s. 32</ref> |
||
W 1943 komenda okręgu prowadziła intensywne przygotowania do "Burzy", trafnie prognozując, że na początku 1944 Rosjanie wkroczą na teren okręgu. Znaczna część sił znajdowała się pod bronią w terenie, osłaniając skupiska ludności polskiej przed atakami [[UPA]]. |
W 1943 komenda okręgu prowadziła intensywne przygotowania do "Burzy", trafnie prognozując, że na początku 1944 Rosjanie wkroczą na teren okręgu. Znaczna część sił znajdowała się pod bronią w terenie, osłaniając skupiska ludności polskiej przed atakami [[UPA]]. |
Wersja z 15:49, 13 cze 2017
Okręg Tarnopol SZP, ZWZ, wreszcie Armii Krajowej noszący kryptonimy "Komar", "Tarcza", "Ton".
Okręg Tarnopolski AK obejmował tereny przedwojennego województwa tarnopolskiego. Konspiracja w Tarnopolskiem zaczęła się już jesienią 1939. Po wybuchu wojny niemiecko-rosyjskiej, tzw. "grupa warszawska" wysłana przez KG AK, przystąpiła do tworzenia sztabu i struktur terenowych w czterech inspektoratach okręgu. Przez jego tereny przebiegała strategiczna linia kolejowa Lwów-Tarnopol-Kijów, którą zaopatrywano Grupę Armii "Północna Ukraina". Podobne znaczenie miały magistrale drogowe. Każda dywersja w systemie komunikacji była dotkliwym ciosem dla armii niemieckiej.
Wiosną 1943 w okręgu funkcjonowały 222 plutony[a]. Łącznie siły okręgu to ok. 11100 żołnierzy, w tym 72 oficerów, 134 podchorążych i 1930 podoficerów.[1]
W 1943 komenda okręgu prowadziła intensywne przygotowania do "Burzy", trafnie prognozując, że na początku 1944 Rosjanie wkroczą na teren okręgu. Znaczna część sił znajdowała się pod bronią w terenie, osłaniając skupiska ludności polskiej przed atakami UPA.
- Osobny artykuł:
Uwarunkowania geopolityczne
Okręg Tarnopol AK obejmował obszar około 14000 km². Liczył 1,35 miliona ludności. Języka polskiego używało tu 49,3%, ukraińskiego i ruskiego - 45,5%. 25,1% uznawało za swój ojczysty jezyk ukraiński. Rrzymskich katolików było 36,7%, grecko-kotatolików 54,5%. Liczbę żydów oceniano na 8,4% . W Tarnopolu 78% mieszkańców uważała za ojczysty język polski (ukraiński i ruski - 8%). Przewaga rzymskich katolików (41 %) nad grekokatolikami (19%) była dwukrotna[2].
Komendanci
- p.o. kpt Mieczysław Widajewicz "Czerma",
- ppłk/płk Franciszek Studziński "Radwan",
- płk Jan Majewski "Szmigiel",
- płk Bruno Rolke "As",
- płk dypl. Kazimierz Bąbiński "Luboń",
- ppłk Jan Kiwerski "Oliwa",
- mjr Tadeusz Sztumberk-Rychter "Żegota",
- płk Jan Kotowicz "Twardy".
- kpt. Franciszek Garwol (komendant podokręgu)
Skład organizacyjny
30 czerwca 1944 komenda Obszaru Lwów swoim rozkazem dokonała reorganizacji wprowadzajac trzy podokręgi[b]. Powstał Podokręg Tarnopol AK w składzie:[3]
- Inspektorat Złoczów AK
- Inspektorat Brzeżany AK
- Obwód Buczacz
- Dunajów
Dowództwo podokręgu przeniosło się do Lwowa
Bibliografia
- Jerzy Węgierski: Armia Krajowa w okręgach Stanisławów i Tarnopol. Kraków: Platan, 1996. ISBN 83-85222-85-5.
- Rafał Wnuk: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956 = The atlas of the independence underground in Poland 1944-1956. Warszawa: Lublin : Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2007. ISBN 978-83-60464-45-8.
- Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, Marek Ney-Krwawicz w: Mówią wieki nr 9/1986.
- Światowy Związek Żołnierzy AK, Materiały sympozjum nt: Operacja zbrojna AK kryptonim Burza na ziemiach południowo-wschodnich II RP w 1944. Biblioteczka ”Na Kresach Południowo-Wschodnich 1939-1945 nr 7. Kraków 1994
- Tadeusz Krząstek, Jerzy Tomczyk: W 55 rocznicę powstania Armii Krajowej". Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1997. ISBN 83-86268-63-8.