Warszawa Ochota (przystanek kolejowy)

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Warszawa Ochota
Ilustracja
Budynek dworca widziany z Al. Jerozolimskich
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Lokalizacja

Al. Jerozolimskie 58

Zarządca

PKP (budynek dworca)
PKP PLK (peron 1)
WKD (peron 2)

Data otwarcia

29 września 1963

Rodzaj

przystanek osobowy

Dane techniczne
Liczba peronów

2

Liczba krawędzi
peronowych

4

Kasy

T

Linie kolejowe
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Warszawa Ochota”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Warszawa Ochota”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Warszawa Ochota”
Ziemia52°13′32,38″N 20°59′24,18″E/52,225660 20,990050
Multimedia w Wikimedia Commons

Warszawa Ochota – przystanek kolejowy[1] położony na terenie warszawskiej Woli w Alejach Jerozolimskich 58[2] przy placu Artura Zawiszy[3]. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca aglomeracyjnego[4]. W jego skład wchodzi budynek dworca zarządzany przez PKP[2], peron 1 zarządzany przez PKP PLK[1] oraz obsługujący pociągi Szybkiej Kolei Miejskiej w Warszawie i Kolei Mazowieckich[5], a także peron 2 tworzący przystanek Warszawa Ochota WKD zarządzany i obsługiwany przez Warszawską Kolej Dojazdową[6]. Dworzec i peron 1 zostały uruchomione 29 września 1963, zaś peron 2 został oddany do użytku 8 grudnia 1963. W latach 2007–2009 obiekt odrestaurowano, a w 2012 został on wpisany do gminnej ewidencji zabytków m.st. Warszawy.

W roku 2022 dzienna wymiana pasażerska na przystanku wyniosła 6500 osób, a na przystanku WKD – 2 000-3 000 osób[7].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Przystanek w 1963, po lewej widoczny neon PKP i WKD

W latach 1954–1962[8] Arseniusz Romanowicz i Piotr Szymaniak wraz z zespołem opracowali projekt przystanku, który roboczo był nazywany Warszawa Zawisza bądź Warszawa Zawiszy[9]. Powstało kilka wariantów tego obiektu. Według pierwotnych koncepcji miał on być położony na zachód od ul. Towarowej[10], ale ostatecznie został przeniesiony na wschód od tej ulicy[3]. W latach 1954–1963[11], równolegle z kolejnymi wersjami projektów[9], przystanek został wybudowany przez Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych nr 7[12]. Dworzec o nazwie Warszawa Ochota został uruchomiony 29 września 1963[13], a 8 grudnia tego samego roku zaczął funkcjonować przystanek Warszawa Ochota WKD[14] zajmujący drugi peron obiektu[13]. Przystanek, wraz z jednocześnie projektowanym, budowanym[9] i uruchomionym dworcem Powiśle, ułatwił korzystanie z kolei w Warszawie oraz częściowo odciążył komunikację miejską[15].

We wrześniu 1963, przed otwarciem przystanku, zapowiadano, że w 1964 zostaną na nim uruchomione schody ruchome, co miało być testem tego rozwiązania przed planowanym wykorzystaniem go na Dworcu Centralnym[16]. Ostatecznie schody prowadzące z peronu przystanku na poziom ulicy uruchomiono na początku 1965[13]. Konstrukcja szybko uległa awarii i w latach 80. schody zostały zdemontowane[17]. Z biegiem czasu zniknęły również trzy neony – dwa z napisem Warszawa Ochota umieszczone na pawilonie dworca oraz stojący obok niego słup reklamujący PKP i WKD[18]. Projektantami tych neonów byli Bronisław Wycech, Teodor Adamski, Jacek Wyczółkowski, Mieczysław Zasadzień, E. Cholewa i H. Chrabałowska[9][19].

W połowie września 2007 ogłoszono przetarg na remont dworca[20]. Początkowo miała to być jedynie renowacja, ale ostatecznie zrealizowana została przebudowa mająca na celu uzyskanie pierwotnego wyglądu obiektu za pomocą nowych materiałów. Głównym projektantem modernizacji był Henryk Łaguna z pracowni Maas[21], natomiast remont przeprowadziło przedsiębiorstwo Complex Bud[22]. Do początku 2009 w hali dworca wymieniono materiały wykończeniowe, fragmenty posadzki, oświetlenie i małą infrastrukturę oraz zainstalowano monitoring. Zmianie uległy również tynki, izolacja cieplna, okna i instalacje. Ściany zewnętrzne budynku pokryto powłoką antygraffiti, natomiast pokrycie dachu wymieniono na nowe. Odnowione zostały wówczas także schody prowadzące na perony[23], natomiast same platformy pozostały niewyremontowane[8]. Ze względu na problemy z własnością gruntu znajdującego się nieopodal pawilonu dworca nie doszła do skutku również odbudowa słupa z neonem PKP i WKD[21]. W połowie czerwca 2009 udostępniona została rampa dla osób niepełnosprawnych prowadząca na peron[23].

W 2008 zamknięto od strony peronu schody prowadzące z niego na ul. Towarową[24]. W kolejnych latach modyfikowano zagrodzenie oraz odgrodzono schody również od strony ulicy[25]. Ostatecznie w 2014 schody zostały rozebrane[26].

24 lipca 2012 obiekt został wpisany do gminnej ewidencji zabytków m.st. Warszawy pod numerem WOL20359[27].

W październiku 2013 ZTM Warszawa zaproponował zmianę nazwy przystanku na Warszawa Plac Zawiszy[28]. W tym samym miesiącu, po negatywnej opinii ze strony ratusza[29], wycofano się z tego pomysłu[30].

Plany[edytuj | edytuj kod]

W 2017, podczas przygotowań do przebudowy linii średnicowej mającej trwać maksymalnie 5 lat, zapowiedziano, że przystanek Warszawa Ochota zostanie przykryty[31].

Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]

Dworzec[edytuj | edytuj kod]

Pawilon dworca wykonany w stylu modernistycznym[21] wyróżnia się architektonicznie. Został zaprojektowany przez Wacława Zalewskiego. Rzut budynku oparto na planie kwadratu o boku 17,25 m. Jego łupinowy dach o grubości 8 cm został wykonany z żelbetu[10] oraz pokryty mozaiką składającą się z kafelków ułożonych w czarne i białe pasy[18]. Podążają one za kształtem dachu, którym jest paraboloida hiperboliczna. Dwa wierzchołki położone po przekątnej zostały opuszczone, natomiast pozostałe dwa podniesione na wysokość 8,34 m względem poziomu podstawy konstrukcji. Dach oparty jest w trzech punktach – obydwa narożniki opuszczone mają podparcie przegubowe, a jeden z narożników podniesionych podparcie przegubowe przesuwne. Zastosowanie hiperboloidy wpisuje się w układ funkcjonalny pawilonu, w którego wierzchołkach schodzących do podłoża umiejscowiono dwa ciągi schodów prowadzących na dwa perony przystanku[10]. W budynku dworca swoje kasy mają Koleje Mazowieckie[32] i Warszawska Kolej Dojazdowa[6].

Perony[edytuj | edytuj kod]

Perony widziane z ul. Towarowej

Peron nr 1 obsługuje pociągi podmiejskie[10]. Jest to peron wyspowy, dwukrawędziowy o nawierzchni utwardzonej, bitumicznej[33], którego oś leży na -0,907 km linii kolejowej nr 448[1]. Jego wysokość wynosi 999 mm, natomiast długość użytkowa każdej z krawędzi to 235 m. Znajdują się na nim urządzenia nagłaśniające, ławki, zadaszenie[33] oraz stoiska handlowe[34]. Przy pawilonie kasowym oraz blisko wschodniego końca peronu przebiegają kładki nad torami, z których można zejść na tę platformę[3].

Peron nr 2 obsługuje pociągi WKD[10]. Jego oś znajduje się na 0,843 km linii kolejowej nr 47[35]. Ma on dwie krawędzie[3] oraz jest niższy i krótszy od peronu nr 1[36]. Znajduje się na nim biletomat WKD[6]. Na peron prowadzą schody przy pawilonie kasowym[3].

Podpory wiaduktów i płyt stropowych wykonano jako filary w kształcie litery V[10].

Ruch pociągów[edytuj | edytuj kod]

Przystanek Warszawa Ochota jest obsługiwany przez pociągi Szybkiej Kolej Miejskiej i Kolei Mazowieckich. Na znajdującym się obok przystanku Warszawa Ochota WKD zatrzymują się pociągi Warszawskiej Kolei Dojazdowej[5].

Przewoźnik Linia Trasa
KM R1 Warszawa Wschodnia – Warszawa Ochota – Skierniewice [5]
R2 Warszawa Zachodnia – Warszawa Ochota – Siedlce – Łuków
R3 Warszawa Wschodnia – Warszawa Ochota – Łowicz Główny
R7 Warszawa Zachodnia – Warszawa Ochota – Dęblin
R8 Warszawa Wschodnia – Warszawa Ochota – Radom
SKM S1 Otwock – Warszawa Ochota – Pruszków
S2 Sulejówek Miłosna – Warszawa Ochota – Warszawa Lotnisko Chopina
WKD A1 Warszawa Śródmieście WKD – Warszawa Ochota WKD – Grodzisk Mazowiecki Radońska
Milanówek Grudów – Warszawa Ochota WKD – Warszawa Śródmieście WKD (w jedną stronę) 		[37][38]
A12 Warszawa Śródmieście WKD – Warszawa Ochota WKD – Milanówek Grudów (w jedną stronę)

Komunikacja[edytuj | edytuj kod]

Do przystanku można dojechać autobusami i tramwajami uruchamianymi przez ZTM Warszawa. Przystanki wchodzące w skład zespołu przystankowego Pl. Zawiszy są zlokalizowane w Al. Jerozolimskich oraz na ul. Grójeckiej, Koszykowej, Raszyńskiej i Towarowej[3].

Inne informacje[edytuj | edytuj kod]

W pobliżu przystanku, po przeciwnej stronie ul. Towarowej, znajduje się budynek stacji Warszawa Główna i Stacja Muzeum[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c PKP Polskie Linie Kolejowe: Wykaz posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych. plk-sa.pl, 2016-02-03. [dostęp 2016-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)]. (pol.).
  2. ↑ a b Polskie Koleje Państwowe: Dworce czynne na 2016-02-29. pkpsa.pl, 2016-02-29. [dostęp 2016-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-13)]. (pol.).
  3. ↑ a b c d e f g Zarząd Transportu Miejskiego w Warszawie: Warszawa Ochota (pl. Zawiszy) – rozmieszczenie przystanków komunikacji miejskiej. ztm.waw.pl, 2015-12-23. [dostęp 2016-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-13)]. (pol.).
  4. ↑ [1], l.p. 492.
  5. ↑ a b c Warszawa Ochota w internetowym rozkładzie jazdy PKP – rozklad-pkp.pl (odjazdy)
  6. ↑ a b c Warszawska Kolej Dojazdowa: Warszawa Ochota WKD. wkd.com.pl. [dostęp 2016-03-16]. (pol.).
  7. ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska – Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
  8. ↑ a b Łukasz Pastor. Piękne czy szpetne? Warszawskie dworce kolejowe. „Rynek Kolejowy”. 11/2011, s. 35. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.). 
  9. ↑ a b c d Hubert Trammer: Kalendarium życia zawodowego i twórczości Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka. W: ARPS. Architektura Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka. Grzegorz Piątek (red.). Wyd. I. Warszawa: Centrum Architektury, 2012, s. 303. ISBN 978-83-934574-1-0. (pol.).
  10. ↑ a b c d e f Hubert Trammer: Architektura dworców warszawskiej linii średnicowej. W: ARPS. Architektura Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka. Grzegorz Piątek (red.). Wyd. I. Warszawa: Centrum Architektury, 2012, s. 41–42. ISBN 978-83-934574-1-0. (pol.).
  11. ↑ Daniel Załuski. Arseniusz Romanowicz. „Rynek Kolejowy”. 3/2010, s. 30. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.). 
  12. ↑ Wacław Bogucki: Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych nr 7. W: Warszawski Węzeł Kolejowy wczoraj, dziś, jutro. Jerzy Braun (red.). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1977, s. 289–292. (pol.).
  13. ↑ a b c Średnicowa 1946–1976. W: ARPS. Architektura Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka. Grzegorz Piątek (red.). Wyd. I. Warszawa: Centrum Architektury, 2012, s. 108–117. ISBN 978-83-934574-1-0. (pol.).
  14. ↑ Warszawska Kolej Dojazdowa: Historia EKD/WKD. wkd.com.pl. [dostęp 2016-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
  15. ↑ Węzły, stacje i dworce kolejowe. W: Marek Pisarski: Koleje polskie 1842–1972. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1974, s. 132. (pol.).
  16. ↑ K. K. Nowe przystanki linii średnicowej. „Stolica”. 37/1963, s. 2, 1963-09-15. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”. (pol.). 
  17. ↑ Jerzy S. Majewski: Stacje kolejowe w Warszawie: Piękne i zdewastowane. warszawa.wyborcza.pl, 2012-05-25. [dostęp 2016-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-13)]. (pol.).
  18. ↑ a b Muzeum Sztuki Nowoczesnej: Wystawa średnicowa. Architektura warszawskiej średnicowej linii kolejowej autorstwa Arseniusza Romanowicza, Piotra Szymaniaka i współpracowników 1–31.10.2010 w ramach festiwalu Warszawa w budowie. misc.services.tvn.pl. [dostęp 2016-03-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (pol.).
  19. ↑ Hubert Trammer: Indeks osób. W: ARPS. Architektura Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka. Grzegorz Piątek (red.). Wyd. I. Warszawa: Centrum Architektury, 2012, s. 328–331. ISBN 978-83-934574-1-0. (pol.).
  20. ↑ Michał Grobelny, Łukasz Malinowski. Pasażerski transport szynowy w perspektywie Euro 2012. „Rynek Kolejowy”. 10/2007, s. 18. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.). 
  21. ↑ a b c Tomasz Fudala: Zmodernizowani. W: ARPS. Architektura Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka. Grzegorz Piątek (red.). Wyd. I. Warszawa: Centrum Architektury, 2012, s. 253–258. ISBN 978-83-934574-1-0. (pol.).
  22. ↑ Complex Bud zajmie się remontem warszawskich dworców. „Rynek Kolejowy”. 4/2008, s. 56. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.). 
  23. ↑ a b www.pkp.pl: Warszawa Ochota i Powiśle dostosowane do niepełnosprawnych. inforail.pl, 2009-06-15. [dostęp 2016-03-14]. (pol.).
  24. ↑ Tadeusz Syryjczyk. Jednak się kręci, ale mogłoby lepiej. „Rynek Kolejowy”. 10/2009, s. 70. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.). 
  25. ↑ Tadeusz Syryjczyk. Przyciągnąć pasażera?. „Rynek Kolejowy”. 7/2014, s. 74. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.). 
  26. ↑ Tadeusz Syryjczyk. Prace na wysokości. „Rynek Kolejowy”. 8-9/2014, s. 78. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.). 
  27. ↑ Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków: Aktualny wykaz zabytków ujętych w gminnej ewidencji zabytków m.st. Warszawy. bip.warszawa.pl, 2016-02. [dostęp 2016-03-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-14)]. (pol.).
  28. ↑ Andrzej Rejnson: Zniknie Warszawa Śródmieście? ZTM chce nowych nazw stacji PKP. tvnwarszawa.tvn24.pl, 2013-10-05. [dostęp 2016-03-14]. (pol.).
  29. ↑ ran//ec: „Nie” z ratusza dla zmiany nazw stacji kolejowych. tvnwarszawa.tvn24.pl, 2013-10-28. [dostęp 2016-03-14]. (pol.).
  30. ↑ ran/b: Nazwy stacji kolejowych zostają. ZTM wycofał się z pomysłu zmian. tvnwarszawa.tvn24.pl, 2013-10-31. [dostęp 2016-03-14]. (pol.).
  31. ↑ Jakub Madrjas: PKP SA będzie budować nad warszawską średnicą. rynek-kolejowy.pl, 2017-09-04. [dostęp 2017-09-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-05)]. (pol.).
  32. ↑ Koleje Mazowieckie: Lista kas oraz biletomatów. mazowieckie.com.pl. [dostęp 2016-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (pol.).
  33. ↑ a b PKP Polskie Linie Kolejowe: Wykaz peronów. plk-sa.pl, 2016-03-01. [dostęp 2016-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (pol.).
  34. ↑ Piotr Dąbrowski. Przystanki kolejowe na terenie m.st. Warszawy – analiza zagospodarowania, dostępności dla podróżnych oraz powiązań ze środkami komunikacji publicznej. „Technika Transportu Szynowego”. 3/2015, s. 30. Radom: Instytut Naukowo-Wydawniczy „TTS”. ISSN 1232-3829. 
  35. ↑ Warszawska Kolej Dojazdowa: Profil linii kolejowej WKD. wkd.home.pl. [dostęp 2016-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (pol.).
  36. ↑ Arseniusz Romanowicz: Dworce i przystanki kolejowe. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1970, s. 39. (pol.).
  37. ↑ Warszawska Kolej Dojazdowa: Rozkład jazdy WKD Warszawa Śródm. – Podkowa Leśna – Milanówek Grudów / Grodzisk Maz. Radońska. wkd.home.pl, 2015-12-13. [dostęp 2016-03-14]. (pol.).
  38. ↑ Warszawska Kolej Dojazdowa: Rozkład jazdy WKD Grodzisk Maz. Radońska / Milanówek Grudów – Podkowa Leśna – Warszawa Śródm.. wkd.home.pl, 2015-12-13. [dostęp 2016-03-14]. (pol.).
Warszawa Ochota
Linia 47 Warszawa Śródmieście WKD – Grodzisk Mazowiecki Radońska (0,843 km)
Warszawa Śródmieście WKD
odległość: 0,601 km
odległość: 1,772 km
Linia 448 Warszawa Zachodnia – Warszawa Rembertów (-0,907 km)
Warszawa Zachodnia
odległość: 1,488 km
odległość: 0,907 km
Transport kolejowy w Warszawie
Główne dworce
Kolej obwodowa
Linia średnicowa
Warszawska Kolej Dojazdowa
Linia nr 1: W-wa – Skierniewice
Linia nr 2: W-wa – Siedlce
Linia nr 3: W-wa – Łowicz
Linia nr 7: W-wa – Dęblin
Linia nr 8: W-wa – Radom
Linia nr 9: W-wa – Nasielsk
Linia nr 21: W-wa – Zielonka
Linia nr 449: W-wa – Zielonka
Lotnisko Chopina
Stacje i przystanki zamknięte
Normalnotorowe
Wąskotorowe
Szerokotorowe
Piaseczyńska Kolej Wąskotorowa
(Grójecka Kolej Dojazdowa)
Zobacz też

Warszawski węzeł kolejowy

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Warszawa_Ochota_(przystanek_kolejowy)&oldid=72352576”