Bitwa pod Osjami
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
15 maja 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna | |||
| Wynik |
zwycięstwo Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Bitwa pod Osjami – część wielkiej bitwy nad Berezyną. Walki polskich pododdziałów Mińskiego pułku strzelców z oddziałami sowieckiej 56 Dywizji Strzelców w czasie majowej ofensywy wojsk Michaiła Tuchaczewskiego w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
Położenie wojsk przed bitwą[edytuj | edytuj kod]
W maju 1920, po zajęciu Kijowa i zdobyciu przyczółków mostowych po wschodniej stronie Dniepru, wojska polskie przeszły do obrony. Wódz Naczelny Józef Piłsudski zdawał sobie sprawę z tego, że nie udało mu się rozbić większych sił nieprzyjaciela, a jedynie zmusił je do wycofania się dalej na wschód. Stąd też planował nowe uderzenie, tym razem na północnym odcinku frontu wschodniego[1]. W tym czasie dowódca Frontu Zachodniego Michaił Tuchaczewski grupował wojska na wschodnim brzegu Berezyny i także przygotowywał je do ofensywy[2].
Skład wojsk[edytuj | edytuj kod]
- Wojsko Polskie
- 1 Armia gen. Stefana Majewskiego obsadzała odcinek Dryssa–Połock–Uszacz–Lepel. W pierwszym rzucie posiadała 8 Dywizję Piechoty i 1 Dywizję Litewsko-Białoruską, a w odwodzie 3 Dywizję Piechoty Legionów i 1 Brygadę Jazdy.
- 4 Armia gen. Szeptyckiego w składzie 2 Dywizja Piechoty Legionów, 6., 14. i 9. dywizje piechoty broniła linii Berezyny od Lepla po ujście do Dniepru.
17 maja dowodzenie nad obu armiami przejął gen. Stanisław Szeptycki[3].
- Armia Czerwona
Na wschodnim brzegu Berezyny utworzono zgrupowanie uderzeniowe[4]:
- 15 Armia Augusta Korka w składzie 4., 6., 5., 53., 56. dywizje strzeleckie i 15 Dywizja Kawalerii[b]
- Grupę Północną Jewgienija Siergiejewa w składzie 48 Dywizja Strzelców i 164 Brygada Strzelców
- 16 Armia Nikołaja Sołłohuba w składzie 2., 8., 10., 17. i 21. dywizje strzeleckie[c].
Całością sił uderzeniowych dowodził dowódca Frontu Zachodniego Michaił Tuchaczewski[6][7].
Przebieg działań[edytuj | edytuj kod]
14 maja 1920 wojska Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego przeszły do ofensywy[1].
Sowieckie 5. i 56 Dywizje Strzelców z 15 Armii Augusta Korka uderzyły 1 na pozycje 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej gen. Jana Rządkowskiego pod Leplem.
Wieczorem oddziały polskie wycofały się na drugą linię obrony Dzwony – Pyszno – Osieczyszcze. Miński pułk strzelców zajął stanowiska na lewym skrzydle dywizji. Jego I batalion osłaniał odcinek Ostrów – Porówno, a II batalion odcinek Babijbór – Rożki. Odwód pułku stanowił III batalion rozlokowany w Pysznie[8].
Rano 15 maja oddziały 56 Dywizji Strzelców uderzyły na Ostrów. Odparte, odeszły w kierunku Osji bronionych przez 6 kompanię mińskiego pułku strzelców. Powiadomiony o nadciąganiu nieprzyjaciela dowódca III batalionu kpt. Niedźwiedzki, wysłał na zagrożony kierunek 5 i 7 kompanię z zadaniem wciągnięcia przeciwnika w zasadzkę ogniową. Maszerujący bez ubezpieczeń Sowieci weszli w przygotowaną zasadzkę. Na dany sygnał żołnierze 5. i 7 kompanii ukazali się na skrzydłach nieprzyjaciela, a dowódca 6 kompanii zażądał od przeciwnika złożenia broni. Czoło kolumny zaczęło rzucać karabiny, ale dalsze grupy, widząc, że Polacy są znacznie słabsi liczebnie, otworzyły ogień[8][9].
Wówczas 5 i 7 kompania przeszły do ataku spychając zdezorientowanych czerwonoarmistów w stronę Osji pod ogień 6 kompanii. Część Sowietów poddała się, a część rozbiegła po lesie[8][10].
Bilans walk[edytuj | edytuj kod]
Zwycięstwo pod Osjami tylko na krótko powstrzymała natarcie 56 Dywizji Strzelców. Wieczorem 1 Dywizja Litewsko-Białoruska przystąpiła do odwrotu na linię Berezyny. Po bitwie wzięto do niewoli około dwustu jeńców i zdobyto cztery ckm, a na pobojowisku znaleziono ponad stu poległych i rannych czerwonoarmistów[11]. Straty polskie to kilku lekko rannych[12].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ассё, miejscowość na Białorusi, na północny zachód od Lepla
- ↑ Michaił Tuchaczewski podaje nieco inny skład Armii w początkowym okresie operacji: 4., 6.,11.,29., 53.,56. Dywizje Strzelców i 15 Dywizja Kawalerii. Oprócz wymienionych na front maszerowała 18 Dywizja Strzelców[5].
- ↑ Michaił Tuchaczewski podaje nieco inny skład 16 Armii w początkowym okresie operacji: 2.,8.,10.,17.,57. Dywizje Strzelców i oprócz wymienionych na front maszerowała 21 Dywizja Strzelców[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Kowalski 2001 ↓, s. 58.
- ↑ Piłsudski i Tuchaczewski 1989 ↓, s. 163-165.
- ↑ Odziemkowski 1998 ↓, s. 21.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 32.
- ↑ a b Piłsudski i Tuchaczewski 1989 ↓, s. 205.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 33.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 41.
- ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 298.
- ↑ Market 2004 ↓, s. 5.
- ↑ Waligóra 1928 ↓, s. 208-210.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 298-299.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 299.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Zdzisław, Grzegorz Kowalski: Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920 na łamach polskich fachowych periodyków wojskowych z lat 1919-1939. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-856-6.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914 – 1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
- Wojciech Market: 86 pułk piechoty. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2004, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Józef Piłsudski, Michaił Tuchaczewski: „Rok 1920”. „Pochód za Wisłę”. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1989. ISBN 83-218-0777-1.
- Bolesław Waligóra, Dzieje 85-go pułku Strzelców Wileńskich, Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1928.
- Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2, poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.