Przejdź do zawartości

Rynarzewo (województwo kujawsko-pomorskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rynarzewo
wieś
Ilustracja
Kościół rzymskokatolicki pw. św. Stanisława (dawny ewangelicki)
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

nakielski

Gmina

Szubin

Liczba ludności (30.06.2017)

1479[2]

Strefa numeracyjna

52

Kod pocztowy

89-203[3]

Tablice rejestracyjne

CNA

SIMC

0096980

Położenie na mapie gminy Szubin
Mapa konturowa gminy Szubin, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Rynarzewo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Rynarzewo”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Rynarzewo”
Położenie na mapie powiatu nakielskiego
Mapa konturowa powiatu nakielskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Rynarzewo”
Ziemia53°03′47″N 17°49′03″E/53,063056 17,817500[1]

Rynarzewo (niem. Rynarschewo) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Szubin nad Gąsawką, w pobliżu jej ujścia do Noteci. Dawniej miasto; uzyskało lokację miejską w 1299, zdegradowane w 1934[4]. W latach 1950–1998 miejscowość należała do województwa bydgoskiego.

Lokalny ośrodek usługowy posiadający: przychodnię zdrowia, bibliotekę oraz zespół szkół.

W końcu marca 2011, według Narodowego Spisu Powszechnego, wieś zamieszkiwało 1461 mieszkańców[2].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Herb miejski Rynarzewa do 1934
Kościół pw. św. Katarzyny
Dawna szkoła w Rynarzewie

Dokument lokacyjny dla Rynarzewa wystawiony został w roku 1299. Pierwszy kościół parafialny powstał równocześnie z lokacją miasta lub nawet kilka lat wcześniej. Miejscowość zachowała herb miejski, który klasyfikowany jest jako Szreniawa i należy do kategorii herbów rycerskich.

W czasie wojny trzynastoletniej Rynarzewo wystawiło w 1458 dwóch pieszych na odsiecz oblężonej polskiej załogi Zamku w Malborku[5].

W 1837 powstała tutaj Ochotnicza Straż Pożarna (jedna z dwóch najstarszych jednostek OSP w Polsce). W 1907[potrzebny przypis] administracja pruska zastąpiła dotychczasową nazwę niemiecką Rynarschewo, nazwą Netzwalde. W okolicach Rynarzewa w trakcie powstania wielkopolskiego miały miejsce zażarte walki, w trakcie których miejscowość była kilkakrotnie odbijana i tracona na korzyść Niemców. Ostatecznie Rynarzewo weszło w skład niepodległej Polski. Do 1934 Rynarzewo posiadało prawa miejskie[6], będąc po Smorgoniach drugim najmniejszym miastem Polski (600 mieszkańców)[7].

W 1947 powstało we wsi Koło Gospodyń Wiejskich, a w 1982 świetlica z biblioteką. W 2002 powstało Stowarzyszenie Inicjatyw Rozwoju Rynarzewa.

W maju 2022 oddano do użytku węzeł Rynarzewo, łączący miejscowość z drogą ekspresową S5 (Bydgoszcz – Poznań)[8][9].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Zachowała się zabudowa rynku o miejskim charakterze. W miejscowości stoją 2 kościoły:

  • większy, poewangelicki, obecnie katolicki pw. św. Stanisława, pochodzący z lat 1899–1902, który do lat 40. XX wieku był świątynią parafii ewangelickiej należącej do superintendentury (diecezji) Bydgoszcz II Ewangelickiego Kościoła Unijnego. W 1937 parafia ta liczyła 1050 wiernych[10].
  • mniejszy, katolicki pw. św. Katarzyny, zbudowany na miejscu poprzedniego w 1913, wg projektu Stefana Cybichowskiego; w kościele znajdują się m.in. ołtarze boczne z 2. połowy XVIII wieku, zabytkowa chrzcielnica, obrazy z przełomu XVIII/XIX w., a na wieży 2 dzwony, przeniesione w 1818 z rozebranego kościoła św. Jerzego w Toruniu: 1659, odlany przez Augustyna Koesci oraz z 1732 (bądź 1734), odlany przez Fryderyka Becka. Barokowe wyposażenie świątyni pochodzi z poprzednich kościołów.

Na terenie wsi zlokalizowane są 2 nieczynne cmentarze ewangelickie[11][12]. Na cmentarzu parafialnym znajduje się zbiorowy grób powstańców wielkopolskich i ofiar hitleryzmu[13].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 119282
  2. a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1129 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 66–67.
  5. Kodex dyplomatyczny Wielkiej Polski; Codex diplomaticus Majoris Poloniae zawierający bulle papieżów, nadania książąt, przywileje miast, klasztorów i wsi, wraz z innemi podobnéj treści dyplomatami, tyczącemi się historyi téj prowincyi od roku 1136 do 1597; zebrany z materyałow przez Kaźmierza Raczyńskiego byłego Generała W. Polskiego i Marszałka nadwornego koronnego przysposobionych; wydany przez Edwarda Raczyńskiego, Poznań 1840, s. 181.
  6. Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 422
  7. Dziennik Bydgoski, 15 listopada 1931, s. 9
  8. Trasa S5. Węzeł Rynarzewo w komplecie. Raport nr 43 [online], www.bydgoszcz.pl [dostęp 2022-05-31] (pol.).
  9. Budowa drogi S5. Węzeł Rynarzewo niedaleko Bydgoszczy w końcu gotowy
  10. Stefan Grelewski, Wyznania protestanckie i sekty religijne w Polsce współczesnej, Lublin 1937, s. 328.
  11. Zapomniani – zdjęcia pierwszego cmentarza. [dostęp 2012-04-05].
  12. Zapomniani – informacja o drugim cmentarzu. [dostęp 2012-04-05].
  13. Miejsca Pamięci

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Rynarzewo, plac przed kościołem.