Nowy Wiśnicz: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 10:17, 26 sty 2012

Szablon:POL miasto infobox

Jeden z drewnianych domów w Nowym Wiśniczu na rysunku Matejki

Nowy Wiśnicz – miasto w woj. małopolskim, w powiecie bocheńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nowy Wiśnicz. Położone jest na Pogórzu Wiśnickim przy drodze wojewódzkiej nr 965 z Bochni do Limanowej, w odległości 8 km od Bochni.

Według danych z 31 grudnia 2006 miasto miało 2741 mieszkańców.

W latach 1976-1982 miejscowość była siedzibą gminy Nowy Wiśnicz-Lipnica. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. tarnowskiego.

Urodził się tutaj Jan Brzękowski, polski poeta, pisarz i teoretyk poezji.

Historia

W XII wieku Nowy Wiśnicz był notowany jako wieś klasztorna. W XIV wieku był własnością Kmitów, a następnie Lubomirskich. Prawa miejskie otrzymało w 1616 roku za sprawą Stanisława Lubomirskiego. Znaczną część drewnianej zabudowy miasta strawił 3 lipca 1863 wielki pożar miasta^[1]. Obecnie stan prawny zamku w Nowym Wiśniczu jest nieuregulowany i administruje nim od 1 września 2009 roku Muzeum Ziemi Wiśnickiej.

Zabytki

istniejące:

Zamek Kmitów rozbudowany w XVII w. przez Lubomirskich, z fortyfikacjami bastionowymi,
klasztor karmelitów bosych (obecnie Zakład Karny Nowy Wiśnicz)
kościół pw. Wniebowzięcia NMP
ratusz miejski
Dom Macieja Trapoli z XVII w.
dwór "Koryznówka", w którym mieści się muzeum poświęcone życiu i twórczości Jana Matejki. Stoi tam pierwszy pomnik Jana Matejki wzniesiony w Polsce
kolumna z 1646 r. z napisem „In signum crucis, Christe salva nos” (obok Liceum Plastycznego)

nieistniejące:

Kościół Karmelitów pw. Chrystusa Zbawiciela z lat 1622-30, zburzony przez Niemców w latach 1942-44 r.
drewniane podcieniowa zabudowa rynku (uwieczniona przez Jana Matejkę)

Przyroda i turystyka

Miasto leży na obszarze Wiśnicko-Lipnickiego Parku Krajobrazowego. Walorami miasta są cenne zabytki architektoniczne i nieskażona przyroda. W bliskiej okolicy znajduje się kilka obiektów chronionej przyrody:

rezerwat przyrody Kamień-Grzyb, z głazem w kształcie grzyba o wysokości ok. 7 m, znajdujący się na południe od Nowego Wiśnicza
pomnik przyrody Kamienie Brodzińskiego z grupą ciekawych kształtem skał zbudowanych z piaskowca istebniańskiego, na wzniesieniu Paprotna, położony na granicy Lipnicy Murowanej i Rajbrotu
Skałki Chronowskie – pomnik przyrody nieożywionej; piaskowce wychodnie znajdujące się w wierzchowinowych partiach Kobylej Góry (na terenie wsi Chronów, przy granicy z Borówną).

Szlaki turystyczne: niebieski: Bochnia – Nowy Wiśnicz – Kamień Grzyb – Paprotna (obok Kamieni Brodzińskiego) – Rajbrot – Łopusze – Przełęcz Rozdziele – Widoma – góra Kamionna – Pasierbiecka Góra – Tymbark.

Wspólnoty religijne

Osobny artykuł: Struktury wyznaniowe w Nowym Wiśniczu
UWAGA: sugestia rozszerzonej treści w nieistniejącym artykule - trzeba poprawić link.

Zobacz też

Zakład Karny Nowy Wiśnicz
Parafia Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Nowym Wiśniczu
Kmitowie herbu Szreniawa
Lubomirscy
Wiśnicz
Eugeniusz Molski – artysta plastyk, ceramik z Nowego Wiśnicza
Wiśnicka księga złoczyńców
Cmentarz żydowski w Nowym Wiśniczu

↑ List Jana Matejki z 12/13 VII 1863 roku opisujący Wiśnicz po pożarze

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „stopień”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

BŁĄD PRZYPISÓW

Linki zewnętrzne

Szablon:Bibliografia start

Szablon:Linki do map Polski

Wiśnicz Nowy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 608 .

Szablon:Bibliografia stop

[1] List Jana Matejki z 12/13 VII 1863 roku opisujący Wiśnicz po pożarze

[NW-L-3] 1976–82 gmina Nowy Wiśnicz-Lipnica

[4] 1977–94 gmina Żegocina

[5] 1973–76 gmina Nowy Wiśnicz

[1]

[A]

[B]

[C]

@@ Linia 52: / Linia 52: @@
 === Zabytki ===
+'''istniejące:'''
-Główną atrakcją turystyczną miasta jest [[Zamek w Nowym Wiśniczu|zamek]], a poza tym:
+* [[Zamek w Nowym Wiśniczu|Zamek Kmitów]] rozbudowany w XVII w. przez Lubomirskich, z fortyfikacjami bastionowymi,
 * klasztor [[karmelici bosi|karmelitów bosych]] (obecnie [[Zakład Karny Nowy Wiśnicz]])
 * kościół pw. Wniebowzięcia NMP
-* [[ratusz w Nowym Wiśniczu|miejscowy ratusz]]
+* [[ratusz w Nowym Wiśniczu|ratusz miejski]]
+* Dom Macieja Trapoli z XVII w.
-* dwór ''"Koryznówka"'', w którym mieści się muzeum poświęcone życiu i twórczości [[Jan Matejko|Jana Matejki]]. Stoi tam pierwszy pomnik Jana Matejki wzniesiony w Polsce.
+* dwór ''"Koryznówka"'', w którym mieści się muzeum poświęcone życiu i twórczości [[Jan Matejko|Jana Matejki]]. Stoi tam pierwszy pomnik Jana Matejki wzniesiony w Polsce
+* kolumna z 1646 r. z napisem „In signum crucis, Christe salva nos” (obok Liceum Plastycznego)
+'''nieistniejące:'''
+* Kościół Karmelitów pw. Chrystusa Zbawiciela z lat 1622-30, zburzony przez Niemców w latach 1942-44 r.
+* drewniane podcieniowa zabudowa rynku (uwieczniona przez Jana Matejkę)
 === Przyroda i turystyka ===

Miasta na prawach powiatu	Kraków Nowy Sącz Tarnów
Miasta powiatowe	Bochnia Brzesko Chrzanów Dąbrowa Tarnowska Gorlice Limanowa Miechów Myślenice Nowy Targ Olkusz Oświęcim Proszowice Sucha Beskidzka Wadowice Wieliczka Zakopane
Miasta gminne	Alwernia Andrychów Biecz Bobowa Brzeszcze Bukowno Chełmek Ciężkowice Czarny Dunajec Czchów Dobczyce Grybów Jordanów Kalwaria Zebrzydowska Kęty Koszyce Krynica-Zdrój Krzeszowice Książ Wielki Libiąż Maków Podhalański Mszana Dolna Muszyna Niepołomice Nowe Brzesko Nowy Wiśnicz Piwniczna-Zdrój Rabka-Zdrój Radłów Ryglice Skała Skawina Słomniki Stary Sącz Sułkowice Szczawnica Szczucin Świątniki Górne Trzebinia Tuchów Wojnicz Wolbrom Zakliczyn Zator Żabno

Miasta	Bochnia Nowy Wiśnicz
Gminy miejskie	Bochnia
Gminy miejsko-wiejskie	Nowy Wiśnicz
Gminy wiejskie	Bochnia Drwinia Lipnica Murowana Łapanów Rzezawa Trzciana Żegocina

Przynależność wojewódzka	woj. krakowskie (1920–39) woj. krakowskie (1945–75)
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →)	Bochnia Niepołomice (od 1934)
Miasteczka (1920–34)	Lipnica Murowana Niepołomice (→) Uście Solne Wiśnicz Nowy
Gminy miejskie (1920–75)	Bochnia Niepołomice Uście Solne (do 1934) Wiśnicz Nowy (do 1934)
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–54 i 1973–75)	Bochnia Bogucice Drwinia (od 1947) Kłaj (od 1973) Lipnica Murowana^[A] Łapanów Mikluszowice (1947–54) Niegowić Rzezawa Targowisko (do 1954) Trzciana (do 1954) Trzciana-Żegocina^[B] (od 1973) Uście Solne (do 1954) Wiśnicz Nowy^[A]^[C] Zabierzów Bocheński
Gromady (1954–72)	Bieńkowice (1954–57) Bochnia (1954–72) Bochnia=Zachód (1969–72) Bogucice (1961–72) Borek (1954–59) Bratucice (1954–61) Brzezie (1954–61) Brzeźnica (1954–60) Buczków (1954–59) Cerekiew (1954–60) Chronów (1954–57) Cikowice (1954–68) Drwinia (1954–72) Grabie (1954–59) Grobla (1954–61) Kamionna (1954–61) Kłaj (1954–72) Królówka (1954–61) Krzeczów (1954–57) Książnice (1954–72) Lipnica Murowana (1954–72) Łapanów (1954–72) Łapczyca (1954–68) Majkowice (1954–61) Marszowice (1954–59) Mikluszowice (1954–72) Niegowić (1954–72) Połom (1954–60) Rajbrot (1954–68) Rzezawa (1954–72) Siedlec (1954–61) Sobolów (1954–61) Stradomka (1954–60) Szarów (1954–72) Tarnawa (1954–61) Trzciana (1954–72) Uście Solne (1954–72) Wiśnicz Nowy (Nowy Wiśnicz) (1954–72) Wiśnicz Stary (Stary Wiśnicz) (1954–72) Wola Batorska (1954–61) Zabierzów Bocheński (1954–72) Zawada (1954–72) Żegocina (1954–72)