36 Łużycki Pułk Zmechanizowany

36 Pułk Zmechanizowany

Znak na pojazdach pułku
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1967
Rozformowanie	1990
Tradycje
Rodowód	39 Pułk Zmechanizowany
Kontynuacja	36 Pułk Zmechanizowany LA 3 Brygada Pancerna 36 Brygada Zmechanizowana
Organizacja
Numer	JW 3126
Dyslokacja	Trzebiatów
Rodzaj wojsk	Wojska zmechanizowane
Podległość	8 Dywizja Zmechanizowana

W tym budynku stacjonował sztab pułku

Brama wjazdowa do pułku

Żołnierze 36 pz w towarzystwie ks.bpa gen. Sławoja Głódzia

36 Łużycki Pułk Zmechanizowany – oddział zmechanizowany Sił Zbrojnych PRL.

Powstał na podstawie rozkazu Nr 07/MON Ministra Obrony Narodowej z 4 maja 1967 w sprawie przekazania jednostkom wojskowym historycznych nazw i numerów oddziałów frontowych oraz ustanowienia dorocznych świąt jednostek (Dz. Rozk. Tjn. MON Nr 5, poz. 21) w wyniku przemianowania 39 Pułku Zmechanizowanego.

Wchodził w skład 8 Drezdeńskiej Dywizji Zmechanizowanej.

Stacjonował w garnizonie Trzebiatów.

Pułk w wydarzeniach grudniowych 1970 roku

W godzinach rannych 15 grudnia 1970 roku wprowadzono w pułku stanu podwyższonej gotowości bojowej. O 13.00 wydano rozkaz przegrupowania jednostki w rejon Gdańska.

W nocy na 16 grudnia pułk otrzymał zadanie być w gotowości wejścia do działań i rozśrodkowac się w rejonie Gdańsk-Emaus. O 14.00 szef Sztabu Generalnego WP rozkazał dowódcy 8 DZ przegrupować 36 pułk zmechanizowany do rejonu Kamienny Potok i tam przekazać go dyspozycji dowódcy Marynarki Wojennej. Generał Chocha o 19.05 16 grudnia wydał polecenie dowódcy Marynarki Wojennej by siłami 36 pz zorganizować ochronę najważniejszych instytucji i obiektów na terenie Gdyni. W godzinach nocnych 36 pz zorganizował ochronę:

• Stoczni Remontowej – siłami 2 batalionu piechoty zmotoryzowanej
• Miejskiej Rady Narodowej – siłami 9 kompanii piechoty zmotoryzowanej wzmocnionej czołgami
• poczty przy ul. Harcerskiej – siłami 3 kompanii wsparcia i baterii przeciwpancernych pocisków kierowanych
• KM PZPR, Banku i Poczty – siłami 1 kompanii piechoty zmotoryzowanej wzmocnionej czołgami
• 7 kompania piechoty zmotoryzowanej z kompanią saperów otrzymała zadanie ześrodkowania się w pobliżu Pogotowia Ratunkowego w gotowości do działania.

Pozostałe pododdziały 36 pz rozmieszczono w rejonie Skwer Kościuszki jako odwód.

Na żądanie przewodniczącego WRN Tadeusza Bejma 7 kpz z plutonem czołgów przegrupowano ostatecznie z rejonu Pogotowia Ratunkowego i użyto do blokowania skrzyżowania ulic Marchlewskiego, Czechosłowackiej i Polskiej w okolicach przejścia pod wiaduktem.

17 grudnia na terenie Gdyni burzliwe zajścia miały miejsce w rejonach: Stoczni Remontowej, Komitetu Miejskiego PZPR, Pogotowia Ratunkowego, Miejskiej Rady Narodowej i CPN, ochranianych przez pododdziały MW i 36 pz. Mimo groźnej sytuacji, jaka wytworzyła się w tych rejonach miasta, oraz żądań wiceministra spraw wewnętrznych gen. Szlachcica, żołnierze nie użyli broni przeciw demonstrantom, W rozładowaniu dramatycznej sytuacji pomogły w dużym stopniu urządzenia akustyczne przez które dowódcy grup nawoływali manifestantów do niepodchodzenia do ochranianych przez wojsko obiektów.

21 grudnia dowódca POW gen. Kamiński wydał rozkaz całkowitego wyprowadzenia wojska i Trójmiasta. Zgodnie z planem 24 grudnia 1970 roku do 4.00 wszystkie jednostki biorące udział w akcji na terenie Trójmiasta powróciły do swoich koszar.

Żołnierze pułku

Dowódcy pułku

• ppłk Jerzy Gierlicz (do roku 1986)
• ppłk dypl. Robert Jabłoński (do 1991)
• ppłk dypl. Piotr Czerwiński

Skład (lata 80. XX w)

• Dowództwo i sztab
  • 3 x bataliony zmechanizowane
    • 3 x kompanie zmechanizowane
    • kompania wsparcia
    • pluton plot
    • pluton łączności
  • batalion czołgów
    • 3 kompanie czołgów
    • pluton łączności
  • kompania rozpoznawcza
  • bateria haubic 122mm
  • bateria ppanc
  • kompania saperów
  • bateria plot
  • kompania łączności
  • kompania zaopatrzenia
  • kompania remontowa
  • kompania medyczna
  • pluton chemiczny
  • pluton ochrony i regulacji ruchu

Przeformowanie

W 1990 roku przeformowany na pułk zunifikowany przyjął nazwę 36 Pułku Zmechanizowanego Legii Akademickiej.

W 1994 przekształcony w 3 Brygadę Pancerną. Następnie zmieniono numer brygady na 36, by w końcu przekształcić ją w jednostkę zmechanizowaną o nazwie 36 Brygada Zmechanizowana im. Legii Akademickiej

Przekształcenia

39 pułk piechoty → 39 zmotoryzowany pułk piechoty → 39 pułk zmechanizowany → 36 Łużycki pułk zmechanizowany → 36 pułk zmechanizowany Legii Akademickiej → 3 Brygada Pancerna → 36 Brygada Pancerna → 36 Brygada Zmechanizowana → 3 batalion zmechanizowany Legii Akademickiej

Bibliografia

• Edward Kospath-Pawłowski: 8 dywizja piechoty w dziejach oręża polskiego. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Ajaks", 1995. ISBN 83-85621-71-7.
• Kazimierz Kozłowski: Pomorze Zachodnie w latach 1945 – 2010. T. I. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 2012. ISBN 978-83-7241-870-8.
• Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek : materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. : praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
• Edward Jan Nalepa: Wojsko polskie w Grudniu 1970 roku. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1990. ISBN 83-11-07904-8.
• Jan Edward Nalepa: Grudzień 1970 w dokumentach wojskowych. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-022-7.
• Odtajnione dokumenty Grudnia 1970. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 1, 2001. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.