9 Dywizja Zmechanizowana
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie | |
Rozformowanie |
1988 |
Nazwa wyróżniająca | |
Tradycje | |
Rodowód | |
Kontynuacja |
9 Baza M-T |
Dowódcy | |
Pierwszy |
płk Jan Szwedyk |
Ostatni |
płk dypl. Piotr Makarewicz |
Organizacja | |
Numer | |
Dyslokacja | |
Rodzaj sił zbrojnych | |
Rodzaj wojsk | |
Podległość | |
Skład |
Etat Nr 5/323-5/337 |
9 Drezdeńska Dywizja Zmechanizowana (9 DZ) – związek taktyczny wojsk zmechanizowanych ludowego Wojska Polskiego.
Formowanie i zmiany organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]Na podstawie zarządzenia Nr 023/Org. szefa Sztabu Generalnego WP z 7 marca 1962 roku 9 Drezdeńska Dywizja Piechoty została przeformowana w 9 Drezdeńską Dywizję Zmechanizowaną[2] według etatów Nr 5/323-5/337 skadrowanej dywizji zmechanizowanej o stanie osobowym 2237 żołnierzy i 68 pracowników cywilnych[3]. W pułku zmechanizowanym były trzy bataliony piechoty zmotoryzowanej, z których każdy miał inny stopień skadrowania, kompania czołgów i artyleria pułkowa. W artylerii pułkowej rozwinięta była bateria moździerzy 120 mm, natomiast bateria armat przeciwpancernych została w znacznym stopniu skadrowana. Pułk liczył 318 żołnierzy. Na jego uzbrojeniu znajdowało się: 7 czołgów T-34/85, 1 transporter opancerzony BTR-152, 6 armat przeciwpancernych 85 mm, 6 dział bezodrzutowych 82 mm, 6 armat przeciwpancernych 57 mm, 6 moździerzy 120 mm, 9 moździerzy 82 mm, 4 karabiny przeciwlotnicze PKM-2 i 61 granatników RPG-2[4][a]. Pułk czołgów posiadał: pięć kompanii czołgów średnich, pluton piechoty oraz skadrowany pluton przeciwlotniczy. Stan osobowy pułku wynosił 212 żołnierzy, a na jego uzbrojeniu znajdowało się 36 czołgów średnich T-34/85[5][b].
Na przełomie 1964 i 1965 dywizja przeszła na nowe etaty „skadrowanej dywizji zmechanizowanej”. Jej pułk zmechanizowany, w miejsce typowych pododdziałów bojowych, miał tylko jeden batalion ochrony i szkolenia rezerw. Składał się on z kompanii ochrony i skadrowanej kompanii piechoty zmotoryzowanej. Pozostałe ogniwa dowodzenia i zabezpieczenia logistycznego z wyjątkiem sekcji technicznej, której podporządkowana została kompania napraw i konserwacji, zorganizowane były wg dotychczasowych zasad. W pułku było 226 żołnierzy. Jego uzbrojenie stanowiły: 2 czołgi T-34/85 i 15 granatników RPG-2. W pułku czołgów średnich liczbę pododdziałów bojowych zredukowano do jednej kompanii czołgów i plutonu ochrony. Stan osobowy pułku wynosił 208 żołnierzy. Na uzbrojeniu miał 7 czołgów T-34/85[6].
W czasie pokoju 9 DZ wchodziła w skład Warszawskiego Okręgu Wojskowego, natomiast na czas wojny była przeznaczona do składu 4 Armii.
W 1988 roku 9 DZ została przeformowana w 9 Bazę Materiałowo-Techniczną. W 1990 roku przystąpiono do odtwarzania 9 Dywizji Zmechanizowanej w ramach budowy tzw. „ściany wschodniej”. Sformowano dowództwo dywizji i 14 pułk zmechanizowany. W 1993 wstrzymano działania organizacyjne, a rok później na bazie odtworzonych jednostek została sformowana 9 Brygada Zmechanizowana.
Struktura organizacyjna
[edytuj | edytuj kod]- Dowództwo 9 Drezdeńskiej Dywizji Zmechanizowanej w Rzeszowie
- 4 Puławski Pułk Zmechanizowany im. Ludowych Partyzantów Ziemi Kieleckiej w Kielcach
- 14 Kołobrzeski pułk zmechanizowany w Tarnowie
- 30 Sudecki pułk zmechanizowany w Rzeszowie
- 26 pułk czołgów średnich w Sanoku
- 40 Budziszyński pułk artylerii w Jarosławiu
- 25 dywizjon artylerii przeciwlotniczej w Jarosławiu
- 44 dywizjon rakiet taktycznych w Toruniu (eksterytorialnie)
- 13 batalion saperów w Dębicy
- 17 batalion zaopatrzenia w Łańcucie
Żołnierze dywizji
[edytuj | edytuj kod]Dowódcy dywizji[7] :
- płk Jan Szwedyk
- gen. bryg. Jan Drzewiecki
- płk dypl. Henryk Ciok
- płk dypl. Apoloniusz Golik
- płk dypl. Leszek Kozłowski
- płk dypl. Leon Siemiończyk
- płk dypl. Adam Śliwa
- płk dypl. Czesław Laszczkowski
- płk dypl. Zbigniew Urban
- płk dypl. Piotr Makarewicz
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Oleśnicy
- ↑ Puchała 2013 ↓, s. 276.
- ↑ Kajetanowicz 2003 ↓, s. 177.
- ↑ Kajetanowicz 2007 ↓, s. 80.
- ↑ Kajetanowicz 2007 ↓, s. 81.
- ↑ Kajetanowicz 2007 ↓, s. 83.
- ↑ Mąsior 2005 ↓.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- 9 Dywizja Piechoty w dziejach oręża polskiego. Pruszków: Ajaks, 1995. ISBN 83-85621-75-X.
- Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960 : skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń ;Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
- Jerzy Kajetanowicz. Związki taktyczne i oddziały polskich wojsk pancernych i zmechanizowanych w latach 1945–1970. Zmiany organizacyjne. „Zeszyty Naukowe WSOWL”. 2 (144), 2007. Wrocław: Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych. ISSN 1731-8157.
- Jerzy Kajetanowicz. Polska piechota w latach 1955–1963. „Zeszyty Naukowe WSOWL”. 2 (128), 2003. Wrocław: Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych. ISSN 1230-5243.
- Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska pancerne i zmechanizowane w latach 1955–1990. Poligon 2010, nr 3.
- Franciszek Puchała: Budowa potencjału bojowego Wojska polskiego 1945–1990. Obszary szpiegowskich działań. Warszawa: Fundacja "Historia i Kultura", 2013. ISBN 978-83-11-12800-2.
- Wiesław Mąsior: Dowódcy dywizji Wojska Polskiego. Profesjonalne Forum Wojskowe. Serwis-militarny.net, 2005. [dostęp 2018-02-05].
- Dywizje zmechanizowane ludowego Wojska Polskiego
- Ludowe Wojsko Polskie w Rzeszowie
- Jednostki Wojska Polskiego o nazwie wyróżniającej Drezdeńska
- Związki taktyczne Warszawskiego Okręgu Wojskowego
- 9 Dywizja Zmechanizowana
- Polskie jednostki organizacyjne wojska utworzone w 1960
- Polskie jednostki organizacyjne wojska rozwiązane w 1988