9 Dywizja Zmechanizowana

9 Dywizja Zmechanizowana

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	7 marca 1962
Rozformowanie	1988
Nazwa wyróżniająca	Drezdeńska
Tradycje
Rodowód	9 Drezdeńska DP
Kontynuacja	9 Baza M-T 9 BZ
Dowódcy
Pierwszy	płk Jan Szwedyk
Ostatni	płk dypl. Piotr Makarewicz
Organizacja
Numer	JW 2369
Dyslokacja	Rzeszów
Rodzaj sił zbrojnych	Wojska lądowe
Rodzaj wojsk	Wojska zmechanizowane
Podległość	Warszawski Okręg Wojskowy
Skład	Etat Nr 5/323-5/337

9 Drezdeńska Dywizja Zmechanizowana (9 DZ) – związek taktyczny wojsk zmechanizowanych ludowego Wojska Polskiego.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na podstawie zarządzenia Nr 023/Org. szefa Sztabu Generalnego WP z 7 marca 1962 roku 9 Drezdeńska Dywizja Piechoty została przeformowana w 9 Drezdeńską Dywizję Zmechanizowaną według etatów Nr 5/323-5/337 skadrowanej dywizji zmechanizowanej o stanie osobowym 2237 żołnierzy i 68 pracowników cywilnych. W pułku zmechanizowanym były trzy bataliony piechoty zmotoryzowanej, z których każdy miał inny stopień skadrowania, kompania czołgów i artyleria pułkowa. W artylerii pułkowej rozwinięta była bateria moździerzy 120 mm, natomiast bateria armat przeciwpancernych została w znacznym stopniu skadrowana. Pułk liczył 318 żołnierzy. Na jego uzbrojeniu znajdowało się: 7 czołgów T-34/85, 1 transporter opancerzony BTR-152, 6 armat przeciwpancernych 85 mm, 6 dział bezodrzutowych 82 mm, 6 armat przeciwpancernych 57 mm, 6 moździerzy 120 mm, 9 moździerzy 82 mm, 4 karabiny przeciwlotnicze PKM-2 i 61 granatników RPG-2. Pułk czołgów posiadał: pięć kompanii czołgów średnich, pluton piechoty oraz skadrowany pluton przeciwlotniczy. Stan osobowy pułku wynosił 212 żołnierzy, a na jego uzbrojeniu znajdowało się 36 czołgów średnich T-34/85.

Na przełomie 1964 i 1965 dywizja przeszła na nowe etaty „skadrowanej dywizji zmechanizowanej”. Jej pułk zmechanizowany, w miejsce typowych pododdziałów bojowych, miał tylko jeden batalion ochrony i szkolenia rezerw. Składał się on z kompanii ochrony i skadrowanej kompanii piechoty zmotoryzowanej. Pozostałe ogniwa dowodzenia i zabezpieczenia logistycznego z wyjątkiem sekcji technicznej, której podporządkowana została kompania napraw i konserwacji, zorganizowane były wg dotychczasowych zasad. W pułku było 226 żołnierzy. Jego uzbrojenie stanowiły: 2 czołgi T-34/85 i 15 granatników RPG-2. W pułku czołgów średnich liczbę pododdziałów bojowych zredukowano do jednej kompanii czołgów i plutonu ochrony. Stan osobowy pułku wynosił 208 żołnierzy. Na uzbrojeniu miał 7 czołgów T-34/85.

W czasie pokoju 9 DZ wchodziła w skład Warszawskiego Okręgu Wojskowego, natomiast na czas wojny była przeznaczona do składu 4 Armii.

W 1988 roku 9 DZ została przeformowana w 9 Bazę Materiałowo-Techniczną. W 1990 roku przystąpiono do odtwarzania 9 Dywizji Zmechanizowanej w ramach budowy tzw. „ściany wschodniej”. Sformowano dowództwo dywizji i 14 pułk zmechanizowany. W 1993 wstrzymano działania organizacyjne, a rok później na bazie odtworzonych jednostek została sformowana 9 Brygada Zmechanizowana.

Struktura organizacyjna

• Dowództwo 9 Drezdeńskiej Dywizji Zmechanizowanej w Rzeszowie
• 4 Puławski Pułk Zmechanizowany im. Ludowych Partyzantów Ziemi Kieleckiej w Kielcach
• 14 Kołobrzeski pułk zmechanizowany w Tarnowie
• 30 Sudecki pułk zmechanizowany w Rzeszowie
• 26 pułk czołgów średnich w Sanoku
• 40 Budziszyński pułk artylerii w Jarosławiu
• 25 dywizjon artylerii przeciwlotniczej w Jarosławiu
• 44 dywizjon rakiet taktycznych w Toruniu (eksterytorialnie)
• 13 batalion saperów w Dębicy
• 17 batalion zaopatrzenia w Łańcucie

Żołnierze dywizji

Dowódcy dywizji :

• płk Jan Szwedyk
• gen. bryg. Jan Drzewiecki
• płk dypl. Henryk Ciok
• płk dypl. Apoloniusz Golik
• płk dypl. Leszek Kozłowski
• płk dypl. Leon Siemiończyk
• płk dypl. Adam Śliwa
• płk dypl. Czesław Laszczkowski
• płk dypl. Zbigniew Urban
• płk dypl. Piotr Makarewicz

Bibliografia

• 9 Dywizja Piechoty w dziejach oręża polskiego. Pruszków: Ajaks, 1995. ISBN 83-85621-75-X. Brak numerów stron w książce
• Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960 : skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń ;Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6. Brak numerów stron w książce
• Jerzy Kajetanowicz. Związki taktyczne i oddziały polskich wojsk pancernych i zmechanizowanych w latach 1945–1970. Zmiany organizacyjne. „Zeszyty Naukowe WSOWL”. 2 (144), 2007. Wrocław: Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych. ISSN 1731-8157. 
• Jerzy Kajetanowicz. Polska piechota w latach 1955–1963. „Zeszyty Naukowe WSOWL”. 2 (128), 2003. Wrocław: Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych. ISSN 1230-5243. 
• Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska pancerne i zmechanizowane w latach 1955–1990. Poligon 2010, nr 3. Brak numerów stron w książce
• Franciszek Puchała: Budowa potencjału bojowego Wojska polskiego 1945–1990. Obszary szpiegowskich działań. Warszawa: Fundacja "Historia i Kultura", 2013. ISBN 978-83-11-12800-2.
• Wiesław Mąsior: Dowódcy dywizji Wojska Polskiego. Profesjonalne Forum Wojskowe. Serwis-militarny.net, 2005. [dostęp 2018-02-05].