2 Warszawska Dywizja Zmechanizowana

2 Dywizja Zmechanizowana
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1955
Rozformowanie	1989
Nazwa wyróżniająca	Warszawska
Patron	Jan Henryk Dąbrowski
	Tradycje
Rodowód	2 Warszawska DP
Kontynuacja	20 BMT
	Dowódcy
Pierwszy	ppłk Artur Raginia
Ostatni	płk Bolesław Balcerowicz
	Organizacja
Dyslokacja	Nysa – sztab
Rodzaj sił zbrojnych	Wojska lądowe
Rodzaj wojsk	Wojska zmechanizowane
Podległość	Śląski Okręg Wojskowy

2 Warszawska Dywizja Zmechanizowana im. Henryka Dąbrowskiego (2 DZ) – związek taktyczny Wojsk Zmechanizowanych Sił Zbrojnych PRL.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Zgodnie z rozporządzeniem Nr 0026/org. Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 września 1956 roku, 7 Łużycka Dywizja Piechoty została przeformowana i przemianowana na 2 Warszawską Dywizję Zmechanizowaną. Dowództwo i sztab dywizji stacjonował w Nysie. W 1961 roku w skład dywizji został włączony 15 Pułk Czołgów Średnich z Gliwic, natomiast 13 Warszawski Pułk Czołgów Średnich został podporządkowany dowódcy 10 Dywizji Pancernej.

Dywizja stanowiła częściowo skadrowany związek taktyczny spełniając przede wszystkim zadania szkoleniowe^[2] i mobilizacyjne. W pułkach dywizji funkcjonowały pododdziały szkolne przygotowujące podoficerów i młodszych specjalistów dla potrzeb jednostek Śląskiego Okręgu Wojskowego.

W październiku 1989 roku dywizja została przekształcona w 20 Bazę Materiałowo-Techniczną, a jej numer i nazwa wyróżniająca przekazana 20 Dywizji Pancernej ze Szczecinka.

Skład i dyslokacja

Garnizon	Struktura organizacyjna^[3]
Garnizon	1956	1960	1970-	1988
Nysa	dowództwo 2 Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej
Częstochowa	6 pułk zmechanizowany
Nysa	33 pułk zmechanizowany
Lubliniec	36 pz
Kłodzko		27 pułk zmechanizowany
Opole	13 pcz	13 pczapanc
Nysa	37 bczap
Gliwice	21 sbcz
Gliwice			15 pułk czołgów
Koźle		37 pah	37 pułk artylerii
Koźle	2 dywizjon artylerii rakietowej		2 dywizjon rakiet taktycznych
Bielsko		40 dappanc
			100 dappanc
Lubliniec	24 daplot
Ząbkowice		111 daplot	99 pułk artylerii przeciwlotniczej^[a]
Nysa	10 batalion rozpoznawczy		18 kr	10 br
Nysa		18 batalion saperów		2 bsap
Nysa		48 batalion łączności
Nysa	52 bsam-transp *		2 batalion zaopatrzenia
Nysa	2 DPZ		2 batalion zaopatrzenia
Komprachcice Opole	160 RBRCz	160 RWNCz *	2 batalion remontowy
Koźle	155 RWNSArt.	155 DWUzb
Nysa	172 RWRSam	172 RWNSam*
Nysa			37 bdow szefa AD^[b]
Nysa Kłodzko	21 kopchem		21 kpchem
Nysa	75 kszt		koirr	koir

Żołnierze dywizji

Dowódcy dywizji^[4]:

ppłk Artur Raginia (1956 – 1956)
płk Zbigniew Ohanowicz (18.11.1956 – 14.11.1964)
ppłk Stanisław Banasiak (14.11.1964 – 20.06.1966)
płk Kazimierz Makarewicz (20.06.1966 – 18.08.1966)
płk / gen. bryg. Józef Jaworski 19.08.1966 – 24.10.1970)
płk / gen. bryg. Edward Drzazga (24.10.1970 – 13.08.1975)
płk Edward Kułak (13.08.1975 – 13.10.1979)
płk Kazimierz Tomaszewski (14.10.1979 – 23.01.1984)
płk Henryk Janusek (03.1984 – 05.08.1987)
płk Bolesław Balcerowicz (05.08.1987 – 06.10.1989)

Uwagi

↑ Szulc 2020 ↓, s. 64 podaje, że w miejsce 99. Pułku Artylerii Obrony Przeciwlotniczej z 15. Dywizjonu (?) Artylerii Przeciwlotniczej sformowano 111. Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej w Ząbkowicach Śląskich. 99 pa OPL wchodził w skład 15 Dywizji Artylerii Obrony Przeciwlotniczej.
↑ Szulc 2020 ↓, s. 68 wymienia w strukturze organizacyjnej 37. Batalion Dowodzenia w Nysie. W roku 1970, w etacie dywizji zmechanizowanej nie występował batalion dowodzenia – występowała „bateria dowodzenia szefa artylerii”.

Przypisy

↑ Leszkowicz 2022 ↓, s. 748.
↑ Puchała 2013 ↓, s. 275.
↑ Szulc 2020 ↓, s. 62–70.
↑ Mąsior 2005 ↓.

Bibliografia

Tomasz Leszkowicz: Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego. Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, 2022. ISBN 978-83-8229-588-7.
Paweł Piotrowski, Śląski Okręg Wojskowy. Przekształcenia organizacyjne 1945-1956, Warszawa 2003.
Franciszek Puchała: Budowa potencjału bojowego Wojska polskiego 1945-1990. Obszary szpiegowskich działań. Warszawa: Fundacja "Historia i Kultura", 2013. ISBN 978-83-11-12800-2.
Tomasz Szulc: Garnizon Nysa w systemie bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1946–2001. Częstochowa: 2020.
K.Czernikowski – „Wojska Lądowe – Część I Okręgi Wojskowe, Korpusy i Dywizje 1943-2008”, Elbląg 2008
K.Czernikowski – „Wojska Lądowe – Część II Jednostki Wojskowe Korpusów i Dywizji 1943-2008”, Elbląg 2008
Wiesław Mąsior: Dowódcy dywizji Wojska Polskiego. Profesjonalne Forum Wojskowe. Serwis-militarny.net, 2005. [dostęp 2018-02-05].

[4] Szulc 2020 ↓, s. 64 podaje, że w miejsce 99. Pułku Artylerii Obrony Przeciwlotniczej z 15. Dywizjonu (?) Artylerii Przeciwlotniczej sformowano 111. Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej w Ząbkowicach Śląskich. 99 pa OPL wchodził w skład 15 Dywizji Artylerii Obrony Przeciwlotniczej.

[5] Szulc 2020 ↓, s. 68 wymienia w strukturze organizacyjnej 37. Batalion Dowodzenia w Nysie. W roku 1970, w etacie dywizji zmechanizowanej nie występował batalion dowodzenia – występowała „bateria dowodzenia szefa artylerii”.

[CITEREFLeszkowicz2022748-1] Leszkowicz 2022 ↓, s. 748.

[CITEREFPuchała2013275-2] Puchała 2013 ↓, s. 275.

[CITEREFSzulc202062–70-3] Szulc 2020 ↓, s. 62–70.

[CITEREFMąsior2005-6] Mąsior 2005 ↓.

[1]

[2]

[3]

[a]

[b]

[4]

Rodowód	Związek Patriotów Polskich PSZ w ZSRR (1943–1944) Armia Ludowa
Instytucje centralne	Naczelne Dowództwo (1944) Sztab Główny ND Główny Sztab Formowania Szefostwo Mobilizacji i Uzupełnień Główny Zarząd Polityczno-Wychowawczy Główne Kwatermistrzostwo
Formacje	1 AWP 2 AWP piechota na froncie wsch. broń pancerna na froncie wsch. artyleria na froncie wsch. Wojska Ochrony Pogranicza Wojskowa Służba Wewnętrzna
Struktura organizacyjna	OdB 1 Korpusu PSZ w ZSRR OdB WP w 1949 OdB WP w okresie stalinizmu OdB WP na przełomie lat 50/60 XX w. WP w latach 80.
Działania wojsk	bitwa pod Lenino przyczółki pod Dęblinem i Puławami przyczółek warecko-magnuszewski przyczółki warszawskie Praga Warszawa przełamanie Wału Pomorskiego operacja pomorska bitwa o Kołobrzeg forsowanie Nysy operacja łużycka forsowanie Odry operacja berlińska GO Rzeszów akcja „Wisła” GO Wisła Poznański Czerwiec Operacja „Dunaj” Grudzień 1970 wzgórza Golan stan wojenny w Polsce
Stalinizm w wojsku	Główny Zarząd Informacji obława augustowska walka z partyzantką niepodległościową i antykomunistyczną proces Tatar-Utnik-Nowicki proces generałów Uroczysko Baran Wojskowy Korpus Górniczy Kwatera na Łączce
Szkolnictwo wojskowe	ASG WAP WAT WAM WSMW WSOWOP WSOWZ SOR TOSWLot COS WSW