Chartum

Chartum
‏الخرطوم‎
	; Ulica miasta
	Herb
Państwo	Sudan
Prowincja	Chartum
Gubernator	Abdul Halim al Mutafi
Populacja (2010); • liczba ludności	; 2 568 590
Podział miasta	Chartum; Omdurman; Bahri
	Położenie na mapie Sudanu Chartum
	15°30′N 32°33′E/15,500000 32,550000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach

Chartum (arab. الخرطوم al-Ḫarṭūm, czyli „trąba słonia”) – stolica Sudanu, położona w miejscu, w którym łączą się wody Nilu Białego i Błękitnego. Główny ośrodek polityczny, handlowy i kulturalny kraju, ważny węzeł komunikacyjny. Uniwersytet założony w 1903. Ludność: 2203,9 tys. mieszkańców (2008) – drugie pod względem wielkości miasto kraju. Wraz z sąsiednimi miastami Omdurmanem i Chartumem Północnym tworzy zespół miejski, który zamieszkuje około 4,8 mln mieszkańców.

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Chartum leży w dolinie Nilu, w miejscu, gdzie Nil Biały na drodze do Morza Śródziemnego przyjmuje jeden z ostatnich dopływów niebędący rzeką okresową, Nil Błękitny. Miasto leży w strefie zwrotnikowej na wysokości 385 m n.p.m., na południowo-wschodnim krańcu Sahary. Panuje tu klimat kontynentalny suchy, który jest tylko nieznacznie łagodzony przez obecność położonej na południowym wschodzie Wyżyny Abisyńskiej. Roczne opady wynoszą 196 mm, a ich maksimum przypada na okres od czerwca do września. Niewielka ilość opadów sprawia, że o rozwoju miasta decyduje obfitość wód Nilu i wody gruntowe w dolinie rzeki. Średnie miesięczne temperatury to 22,4 °C w styczniu oraz 30,7 °C w lipcu. Najcieplejszymi miesiącami są maj i czerwiec, podczas których średnie temperatury przekraczają 32 °C, a także wrzesień i październik. Dwudzielność najgorętszej pory roku wiąże się z położeniem miasta pomiędzy równikiem a zwrotnikiem Raka oraz dwukrotnym górowaniem Słońca w ciągu roku.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Miasto zostało założone w 1821 jako posterunek egipskiej armii. Wkrótce rozwinęło się jako ośrodek handlu, także niewolników. W 1885 zostało zdobyte przez arabskich powstańców Mahdiego; w 1898 odbili je Anglicy po zwycięstwie pod nieodległym Omdurmanem.

Transport[edytuj | edytuj kod]

Chartum położony jest nad Nilem i transport rzeczny odgrywa tu tak dużą rolę jak w Egipcie. W komunikacji po mieście najczęściej używane są kilkunastoosobowe minivany jeżdżące po stałych trasach.

Kolej[edytuj | edytuj kod]

Chartum jest istotnym sudańskim węzłem kolejowym, stąd rozchodzą się wszystkie linie kolejowe tego kraju – linia północna do Wadi Halfy przy granicy z Egiptem, linia biegnąca na wschód prowadząca nad Morze Czerwone do Port Sudan, oraz linia biegnąca na zachód do Nijali.

Edukacja[edytuj | edytuj kod]

Comboni College założony na początku XX w. przez Kombonianów.

Uczelnie[edytuj | edytuj kod]

Najstarszą uczelnią jest Comboni College of Science and Technology, założony na początku XX w. przez Kombonianów. Obecnie istnieją liczne prywatne i publiczne uniwersytety na terenie Chartumu^[1]:

W mieście siedzibę miał także Uniwersytet Dżuby, który przeniósł swoją siedzibę z Dżuby z powodu wojny domowej w Sudanie. Po uzyskaniu niepodległości przez Sudan Południowy władze uczelni przeniosły siedzibę z powrotem do Dżuby.

Istnieje ponadto kilka prywatnych instytucji szkolnictwa wyższego.

W kulturze[edytuj | edytuj kod]

Akcja powieści W pustyni i w puszczy rozgrywa się m.in. w Chartumie. W Chartumie, w Muzeum Narodowym mieści się część kolekcji fresków wczesnochrześcijańskich, odkrytych w czasie wykopalisk w Faras.