Deuter
| Deuter | |||||||
| ← deuter → | |||||||
|
↑ D ↓ D
|
|||||||
| Wygląd | |||||||
| bezbarwny | |||||||
| Ogólne informacje | |||||||
| Nazwa, symbol, l.a. | deuter, D, (łac. deuterium) |
||||||
| Masa atomowa | 2,01410178 u | ||||||
| Stan skupienia | gazowy | ||||||
| Gęstość | 0,180 kg/m³ | ||||||
| Numer CAS | 7782-39-0 | ||||||
| PubChem | 24523[1] | ||||||
|
|||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa) |
|||||||
Deuter (2H, D) – stabilny izotop wodoru występujący naturalnie. W wodzie morskiej (SMOW) występuje w ilości około 1 atomu na 6420 atomów protu (wodoru zwykłego, 1H) (około 0,02 grama w 1 litrze wody)[2].
Jądro deuteru (deuteron) składa się z jednego protonu i jednego neutronu, podczas gdy jądrem protu jest jeden proton. Masa atomowa deuteru jest około dwukrotnie większa od izotopu 1H i wynosi 2,0140 Da.
Deuter został odkryty w 1931 roku przez Harolda Claytona Ureya, chemika z Columbia University, za co otrzymał on Nagrodę Nobla z chemii w 1934 roku.
Ze względu na małą masę i mały przekrój czynny (0,11 σ/fm2) deuter jest dobrym moderatorem szybkich neutronów[3]. Związki deuteru (np. ciężka woda) wykorzystywane są w reaktorach jądrowych.
Deuter może zastępować zwykły wodór we wszystkich związkach, co skutkuje zwykle niewielkimi, lecz stosunkowo łatwymi do zmierzenia, zmianami ich właściwości fizycznych i chemicznych. Woda zawierająca atomy deuteru nosi nazwę ciężkiej wody. W zależności od składu izotopowego wodoru ciężka woda może mieć wzór:
- HDO – jeden z dwóch atomów wodoru jest zastąpiony atomem deuteru
- D2O – obydwa atomy wodoru są zastąpione atomami deuteru
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Deuter – podsumowanie (ang.). PubChem Public Chemical Database.
- ↑ Ryszard Szepke: 1000 słów o atomie i technice jądrowej. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 8311067236. (pol.)
- ↑ Jerzy Sobkowski, Małgorzata Jelińska-Kazimierczuk: Chemia jądrowa. Warszawa: Adamantan, 2006, s. 82. ISBN 8373500804.
