Iterb

Iterb

tul ← iterb → lutet
– ↑ Yb ↓ No 70 Yb
Wygląd
srebrzystobiały
Widmo emisyjne iterbu
Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.	iterb, Yb, 70 (łac. ytterbium)
Grupa, okres, blok	–, 6, f
Stopień utlenienia	II, III
Właściwości metaliczne	lantanowiec
Właściwości tlenków	słabo zasadowe
Masa atomowa	173,05 ± 0,02
Stan skupienia	stały
Gęstość	6965 kg/m³
Temperatura topnienia	824 °C
Temperatura wrzenia	1196 °C
Numer CAS	7440-64-4
PubChem	23992
Właściwości atomowe Promień • atomowy 175 (obl. 222) pm Konfiguracja elektronowa [Xe]4f146s2 Zapełnienie powłok 2, 8, 18, 32, 8, 2 (wizualizacja powłok) Elektroujemność • w skali Paulinga • w skali Allreda 1,1 1,06 Potencjały jonizacyjne I 603,4 kJ/mol II 1176 kJ/mol III 2415 kJ/mol
Właściwości fizyczne Ciepło parowania 159 kJ/mol Ciepło topnienia 9,20 kJ/mol Ciśnienie pary nasyconej 395 Pa (1097 K) Konduktywność 3,51×106 S/m Ciepło właściwe 155 J/(kg·K) Przewodność cieplna 34,9 W/(m·K) Układ krystalograficzny regularny ściennie centrowany Twardość • w skali Mohsa 1,5 Objętość molowa 24,84×10−6 m³/mol
Najbardziej stabilne izotopy izotop wyst. o.p.r. s.r. e.r. MeV p.r. 168Yb 0,13% stabilny izotop z 98 neutronami 169Yb {syn.} 32,02 dnia w.e. 0,908 169Tm 170Yb 3,05% stabilny izotop z 100 neutronami 171Yb 14,3% stabilny izotop z 101 neutronami 172Yb 21,9% stabilny izotop z 102 neutronami 173Yb 16,12% stabilny izotop z 103 neutronami 174Yb 31,8% stabilny izotop z 104 neutronami 175Yb {syn.} 4,19 dnia β− 0,467 175Lu 176Yb 12,7% stabilny izotop z 106 neutronami
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2011-10-04] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki Niebezpieczeństwo Zwroty H H228, H302, H312, H315, H319, H332, H335 Zwroty P P210, P261, P280, P305+P351+P338 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła 0 2 3
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)

Iterb (Yb, łac. ytterbium) – pierwiastek chemiczny z grupy lantanowców w układzie okresowym.

Jest to jeden z czterech pierwiastków, których nazwy zostały utworzone od szwedzkiej miejscowości Ytterby, są to: erb, itr, iterb i terb. Został odkryty w 1907 r. niezależnie przez Georges'a Urbaina i Carla Auera von Welsbacha, którzy rozdzielili (różnymi metodami) iterbię, wyizolowaną w 1878 r. przez Jeana Charles'a Galissarda de Marignaca na iterb i lutet.

Właściwości

Iterb jest miękkim, kowalnym metalem o srebrzystym połysku. Występuje w dwóch odmianach alotropowych. Utlenia się na powietrzu, reaguje z wodą, rozpuszcza się w kwasach. Stosuje się go do produkcji ferrytów, dodawany jest do stopów glinu.

Występowanie

Iterb występuje w skorupie ziemskiej w ilości 3,3 ppm. Najważniejszym minerałem iterbu jest monacyt (Ce,La,Th,Nd,Y,Pr,Yb)PO₄ – tzw. piasek monacytowy.