Język hiszpański w Stanach Zjednoczonych

Centro Español de Tampa – Centrum Języka Hiszpańskiego w Tampie na Florydzie

Język hiszpański w Stanach Zjednoczonych jest drugim po angielskim najczęściej używanym językiem. Liczba osób posługująca się nim to ponad 48 mln osób, co czyni ten kraj drugim na świecie (po Meksyku) z największą populacją osób hiszpańskojęzycznych. Przewiduje się, że do roku 2050 Stany Zjednoczone wyprzedzą Meksyk i staną się największym hiszpańskojęzycznym państwem na świecie. Ponadto wiele instytucji, czy stron rządowych jest dwujęzyczne m.in.: Oficjalny Portal Rządowy USA, Biały Dom – La Casa Blanca, FBI czy Strona Opieki Zdrowotnej. W 1973 założona została w Nowym Jorku Academia Norteamericana de la Lengua Española, będąca w strukturach Stowarzyszenia Akademii Języka Hiszpańskiego, która reguluje normy i zasady języka hiszpańskiego.

Historia

Logo Departamentu Imigracyjnego USA w jęz. hiszpańskim

Język hiszpański ma długą historię na terenie Stanów Zjednoczonych i jest obecny na tych terenach począwszy od XVI wieku. W 1513 r. Juan Ponce de León, hiszpański żeglarz i konkwistador, przybył na ziemie dzisiejszej Florydy, w 1565 r. na te same tereny dotarł inny hiszpański konkwistador Pedro Menéndez de Avilés, który założył tu miasto San Agustín, dzisiejsze St. Augustine. W wyniku wojny amerykańsko-meksykańskiej w latach 1846–1848, Meksyk utracił około połowy swojego terytorium na rzecz Stanów Zjednoczonych. Na mocy traktatu pokojowego z Guadalupe Hidalgo Meksykanie mieszkający na terenach stanów przyłączonych do USA otrzymali amerykańskie obywatelstwo. Traktat ten regulował również status języka hiszpańskiego w Kalifornii mówiąc iż: wszystkie ustawy, dekrety, rozporządzenia i przepisy pochodzące z jednego z trzech mocarstw najwyższych tego stanu, które ze swej natury wymaga publikacji muszą być publikowane w językach angielskim i hiszpańskim. W 1870 r. Anglosasi stali się większością w Kalifornii tym samym w 1879 r. władze stanu ustanowiły nową konstytucję, zgodnie z którą wszystkie oficjalne postępowania powinny być prowadzone w języku angielskim, zachowując tę klauzulę, która weszła w życie dopiero w 1966 roku. Jednakże dziś język hiszpański jest powszechnie stosowany w całym stanie zarówno we wszystkich instytucjach stanowych, środkach transportu czy w mediach publicznych. Ponadto wszystkie dokumenty stanowe stanu Kalifornia wydawane są w dwóch językach: angielskim i hiszpańskim.

Hiszpański jest używany również w całym stanie Nowy Meksyk, gdzie jest językiem urzędowym wraz z językiem angielskim i cieszy się tam ochroną konstytucyjną, także w stanie Kolorado i na południu całych Stanów Zjednoczonych wzdłuż granicy z Meksykiem począwszy od XVII wieku. W Teksasie, angielski jest używany w sposób konwencjonalny, ale stan ten nie ma języka urzędowego, a język hiszpański jest tu drugim po angielskim najpowszechniej używanym językiem. Począwszy od II połowy XX wieku język hiszpański został wzmocniony w Stanach Zjednoczonych przez duży napływ imigrantów z krajów Ameryki Środkowej, Karaibów i Meksyku i stał się drugim językiem komunikacji w tym kraju, obecnie ten trend trwa i hiszpański rozprzestrzenia się po coraz większej ilości miast i stanów (tzw. proces latynizacji Stanów Zjednoczonych), zaś Amerykanie, dla których językiem ojczystym jest angielski, uczą się hiszpańskiego obowiązkowo w szkołach i na uczelniach, począwszy od edukacji przedszkolnej.

Ludność hiszpańskojęzyczna w USA

Rozmieszczenie użytkowników jęz. hiszpańskiego według poszczególnych stanów

Ludność hiszpańskojęzyczna na terenie Stanów Zjednoczonych

Rozmieszczenie użytkowników j. hiszpańskiego w stanie Arizona

Plakat z poczty w Kalifornii z cennikiem usług wyłącznie w jęz. hiszpańskim

Stan	Ludność	%	Wzrost 2000–2010
Portoryko	3 988 128	99%	2,4%
Nowy Meksyk	953 403	48,3%	24,6%
Kalifornia	14 013 719	37,6%	27,8%
Teksas	9 460 921	37,6%	41,8%
Arizona	1 895 149	30,6%	46,3%
Nevada	716 501	26,5%	81,9%
Floryda	4 223 806	22,5%	57,4%
Kolorado	1 038 687	20,7%	41,2%
New Jersey	1 555 144	17,7%	39,2%
Nowy Jork	3 416 922	17,6%	19,2%
Illinois	2 027 578	15,8%	32,5%
Connecticut	479 087	13,4%	49,6%
Utah	358 340	13%	77,8%
Rhode Island	130 655	12,4%	43,9%
Oregon	450 062	11,7%	63,5%
Idaho	175 901	11,2%	73%
Waszyngton	755 790	11,2%	71,2%
Kansas	300 042	10,9%	59,4%
Massachusetts	627 654	9,6%	46,4%
Nebraska	167 405	9,2%	77,3%
Dystrykt Kolumbii	54 749	9,1%	21,8%
Oklahoma	332 007	8,9%	85,2%
Wyoming	50 231	8,9%	58,6%
Hawaje	120 842	8,9%	37,8%
Georgia	853 689	8,8%	96,1%
Karolina Północna	800 120	8,4%	111,1%
Delaware	73 221	8,2%	96,4%
Maryland	470 632	8,2%	106,5%
Arkansas	186 050	6,4%	114,2%
Indiana	389 707	6%	81,7%
Wisconsin	336 056	5,9%	74,2%
Pensylwania	719 660	5,7%	82,6%
Alaska	39 249	5,5%	51,8%
Karolina Południowa	235 682	5,1%	147,9%
Iowa	151 544	5%	83,7%
Wirginia	631 825	4,7%	91,7%
Minnesota	250 258	4,7%	75,5%
Tennessee	290 059	4,6%	134,2%
Michigan	436 358	4,4%	34,7%
Luizjana	192 560	4,2%	78,7%
Alabama	185 602	3,9%	144,8%
Missouri	212 470	3,5%	79,2%
Ohio	354 674	3,1%	63,4%
Kentucky	132 836	3,1%	121,6%
Montana	28 565	2,9%	58%
New Hampshire	36 704	2,8%	79,1%
Dakota Południowa	22 119	2,7%	102,9%
Missisipi	81 481	2,7%	105,9%
Dakota Północna	13 467	2%	73%
Vermont	9208	1,5%	67,3%
Maine	16 935	1,3%	80,9%
Wirginia Zachodnia	22 268	1,2%	81,4%
Łącznie	50 477 594 54 465 722 (+Portoryko)	16,3%	43,5%

Nowa większość hiszpańska w Nowym Meksyku

W stanie Nowy Meksyk od 1 lipca 2006 r. ludność pochodzenia hiszpańskiego stała się większością, w wyniku największego przyrostu ludności; taki stan rzeczy zdarzył się ostatni raz w 1850 roku, dwa lata po włączeniu tego terenu do Stanów Zjednoczonych.

Ludność hiszpańska i struktura etniczna ludności Nowego Meksyku w 2007 roku

Latynosi	rasa kaukaska	rasa czarna	Indianie	rasa żółta	Hawajczycy	Dwie lub więcej ras
874 688	833 933	41 794	169 616	24 555	1358	23 971
Źródło: United States Census Bureau

Ponadto na Wyspach Dziewiczych Stanów Zjednoczonych ludność hiszpańska stanowi około 15% ogółu ludności, czyli 16 788 osób.

Nauczanie języka hiszpańskiego

Po języku angielskim język hiszpański jest językiem, w którym studiuje największa liczba studentów. Język ten jest najpopularniejszym językiem obcym nauczanym w amerykańskich szkołach, szkołach typu college czy uniwersytetach (ponad 75% wszystkich uczniów i studentów). Obecnie na terenie Stanów Zjednoczonych istnieje pięć Instytutów Cervantesa w: Nowym Jorku, Chicago, Albuquerque, Seattle i San Francisco. W najbliższych latach planowane jest znaczne zwiększenie ilości tej instytucji o kolejne miasta takie jak: Waszyngton, Los Angeles, Boston, Houston czy Denver.

Mass media w języku hiszpańskim

Biurowiec stacji Telemundo w Houston w stanie Teksas

Telewizja

12 największych stacji telewizyjnych nadających w języku hiszpańskim: Univision (52% amerykańskich gospodarstw domowych), Telemundo, TeleFutura, V-me, Estrella TV, Azteca América, LATV, Mexicanal, Tr3s, Inmigrante TV, Mega TV, CaribeVisión. Wiele amerykańskich stacji telewizyjnych takich jak: Discovery Channel, MTV, Fox Deportes (Fox Sports en Español), CNN en español, Mun2 czy Fox nadaje programy w dwóch językach.

Radio

Istnieje wiele stacji radiowych nadających po hiszpańsku, największymi są: Univisión Radio, Hispanic Radio Network oraz Entravision Radio. Jednocześnie istnieje wiele innych mniejszych lub większych stacji radiowych nadających po hiszpańsku, którymi są m.in.: Americans for Radio Diversity, Amor 107.5, El Cucuy, eRitmo.com, Estéreo Latino, Estéreo Sol, Frecuencia Latina, La Campeona, La Cubanísima, La Fantástica, La Favorita, La Ley 1079, La Ley 941, La Mega, La Mexicana, La Nueva, La Nueva Tropical, La Nueva 105.9, La Primerísima, La Tremenda, La Zeta, Latino Mix FM, Latino USA, Los Dudes.com, Radio Alerta, Radio América, Radio Avance, Radio Bilingüe, Radio Esperanza, Radio Fiesta, Radio Interativa FM, Radio Mambi La Grande, Radio Omega, Radio Única, Radio y Música, Ritmo Guanaco, Romance FM, Solo Para Mujeres, Stereo Fiesta, Super Estrella, Rhythm Radio, W Radio 690 AM.

Prasa

La Opinión wydawana w Kalifornii jest najczęściej czytaną gazetą w języku hiszpańskim, następne w kolejności są: El Nuevo Herald wydawana na Florydzie oraz El Diario La Prensa w Nowym Jorku. Ponadto istnieje wiele gazet wydawanych w języku hiszpańskim na terenie Stanów Zjednoczonych w poszczególnych stanach; na poniżej liście znajdują się tylko najważniejsze i największe z nich:

Stan	Tytuły
Arizona	Monitor Hispano, Prensa Hispana, La Voz, La Estrella de Tucsón
Kalifornia	La Opinión, Bohemio News, El Mensajero, Impacto USA, El Latino, La Prensa de San Diego, Hispanos Unidos, El Observador
Karolina Północna	La Voz Independiente, El Progreso Hispano
Karolina Południowa	Latino
Kolorado	El Hispano
Dystrykt Kolumbii	Washington Hispanic
Floryda	El Nuevo Herald, La Prensa, Diario Las Américas, El Sol de la Florida, El Nuevo Día Orlando
Illinois	La Raza, El Puente, El Imparcial, Periódico Hoy
Kansas	Dos Mundos
Massachusetts	El Vocero Hispano, Inc. El Mundo Boston, La Semana, Rumbo, Siglo 21
Michigan	El Vocero Hispano
Nevada	El Mundo (Las Vegas), Ahora (Reno)
Nowy Meksyk	El Paso Times [1]
Nowy Jork	El Diario La Prensa, Noticia Hispanoamericana, Hoy Nueva York, El Sol News, Wall Street Journal Americas [2], Hispayork [3], El Compás [4] oraz Fútbol Mundial (magazyn sportowy)
Teksas	El Sol de Texas, El Hispano News, El Continental, El Día, Diario La Estrella, Rumbo, El Clamor, Al Día, La Subasta

Nazwy w języku hiszpańskim

Los Angeles – jedno z największych miast ze skupiskiem ludności latynoskiej w USA

W Stanach Zjednoczonych istnieje wiele nazw pochodzących z języka hiszpańskiego, co związane było z hiszpańską kolonizacją tych terenów, głównie są to obszary południowych stanów. Wiele miast, rzek, gór czy dróg posiada swe oryginalne hiszpańskie nazewnictwo. Ponadto, typowe nazwy miejsc, które są oparte na charakterystycznych cechach danego krajobrazu, mają swe nazwy w języku hiszpańskim, są to np.:

• Arizona: Casa Grande (Duży Dom); San Luis (Św. Ludwik)
• Kalifornia: Los Angeles (Aniołowie); San Francisco (Św. Franciszek); San Diego (Św. Jakub); Sacramento (Sakrament)
• Nevada – pochodzące od słowa nevar (nieva 3 os. l.poj.) oznaczające padać (o śniegu), śnieżny: Las Vegas (Podmokłe tereny)
• Kolorado: El Pueblo (Wieś); Sangre de Cristo Range (Drogocenna Krew Chrystusa)
• Teksas: El Paso (Krok, Przełęcz, Przejście); San Antonio (Św. Antoni)
• Nowy Meksyk: Santa Fe (Święta Wiara); Las Cruces (Krzyże); Española (Hiszpanka)
• Utah: La Sal (Sól)
• Floryda: Cape Canaveral, pochodzący od oryginalnego Cabo Cañaveral (Przylądek Canaveral); Santa Barbara (Św. Barbara)
  • Rzeki: Río Grande (Duża Rzeka); Colorado (Kolorowa rzeka)

Linki zewnętrzne

• El español en Estados Unidos – Blog poświęcony jęz. hiszpańskiemu w Stanach Zjednoczonych
• Academia Norteamericana de la Lengua Española
• Hispanosnet. hispanosnet.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-05-20)].
• Hispanic PR – Serwis informacyjny w jęz. hiszpańskim