Astana

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Nur-Sułtan)
Astana
Астана
Ilustracja
Centrum Astany, w środku wieża Bäjterek
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Kazachstan

Data założenia

1824

Prawa miejskie

1862

Burmistrz

Żengys Kasymbek

Powierzchnia

797,33 km²

Wysokość

347 m n.p.m.

Populacja (2022)
• liczba ludności
• gęstość


1 254 000[1]
1299 os./km²

Nr kierunkowy

+7-7172

Kod pocztowy

010000

Tablice rejestracyjne

01, Z

Położenie na mapie Kazachstanu
Mapa konturowa Kazachstanu, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Astana”
Ziemia51°10′N 71°25′E/51,166667 71,416667
Strona internetowa
Siedziba Mażylisu i Senatu
Bulwar Nurżoł w centrum miasta, w oddali pałac prezydencki Ak Orda
Astana Arena
Rzeka Iszym płynąca przez miasto

Astana (kaz. cyr. i ros. Астана; 1824–1961 Akmolińsk, 1961–1992 Celinograd, 1992–1998 Akmoła, 1998–2019 Astana, 2019–2022 Nur-Sułtan) – stolica i drugie co do liczby ludności miasto w Kazachstanie, położone nad rzeką Iszym, w północno-środkowej części kraju na Pogórzu Kazachskim.

Historia[edytuj | edytuj kod]

  • 1824 – Rosjanie zbudowali fortecę Akmolińsk (od kazachskiego „Akmoły” – biała mogiła), warownia służyła również jako ośrodek handlowy, bowiem znajdował się tu punkt zborny dla karawan z Taszkentu i Buchary do Rosji.
  • 1862 – osada otrzymała prawa miejskie.
  • 1868 – Akmolińsk pełnił funkcję centrum administracyjnego dla obwodu akmolińskiego.
  • 2 marca 1918 – władzę w mieście przejęła rada delegatów robotniczych, chłopskich i żołnierskich.
  • 25 maja 1918 – od Kazania do Władywostoku wybuchło powstanie Białej Gwardii, od 3 czerwca 1918 miastem rządziła Armia admirała Kołczaka.
  • 25 listopada 1919 – Armia Czerwona z powrotem zajęła Akmolińsk.
  • 1941–1945 – podczas II wojny światowej miasto stało się ważnym centrum przemysłowym, do którego ewakuowano zakłady i fabryki z terenów okupowanych przez Niemcy.
  • 20 marca 1961 – Nikita Chruszczow ogłosił kampanię zagospodarowania nieużytków, tj. przekształcenia 250 000 km² pastwisk stepowych w pola uprawne pszenicy, równocześnie przemianował Akmolińsk na Celinograd (ros. celina = nieużytki), który powołał do pełnienia roli centrum tego projektu. Miasto rozwijało się i wzrastało jego znaczenie.
  • 1992 – po uzyskaniu przez Kazachstan niepodległości, w trakcie kampanii derusyfikowania nazw obiektów geograficznych, miasto przyjęło nazwę kazachską Akmoła.
  • 6 lipca 1994 – rząd przyjął uchwałę o przeniesieniu stolicy z Ałmaty do Akmoły.
  • 10 grudnia 1997 – oficjalne przyznanie Akmole statusu miasta stołecznego.
  • 6 maja 1998 – zmiana nazwy miasta na Astana (w języku kazachskim: stolica).
  • 30 sierpnia 2002 – ukończenie budowy wieży Bäjterek.
  • 23 i 24 września 2003 – miasto organizuje I Kongres Liderów Religii Światowych i Tradycyjnych, tego typu zgromadzenia miały miejsce także w kolejnych latach (2006, 2009, 2012, 2015 i 2018).
  • 2 września 2006 – ukończenie budowy pałacu Pokoju i Pojednania.
  • 1 i 2 grudnia 2010 – Astana gości szczyt głów państw i szefów rządów państw Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.
  • 30 stycznia – 6 lutego 2011 – razem z Ałmaty miasto organizuje Zimowe Igrzyska Azjatyckie.
  • 22 listopada 2012 – miasto zostaje nominowane przez Międzynarodowe Biuro Wystaw Światowych do zorganizowania wystawy Expo 2017.
  • 10 czerwca 2017 – nastąpiła oficjalna inauguracja wystawy Expo 2017.
  • 20 marca 2019 – kazachski parlament z inicjatywy nowego prezydenta Kasyma-Żomarta Tokajewa podjął decyzję o zmianie nazwy stolicy na Nur-Sułtan, ku czci ustępującego prezydenta Nursułtana Nazarbajewa[2][3][4].
  • 19 września 2022 – po przeszło 3 latach obowiązywania nowej nazwy, w ramach reformy konstytucyjnej stolicy przywrócono poprzednią nazwę – Astana[5].

Burmistrzowie[edytuj | edytuj kod]

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Klimat[edytuj | edytuj kod]

Średnia temperatura i opady dla Astana
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C] -9.9 -9.2 -2.5 10.9 20.2 25.8 26.8 25.2 18.8 10.0 -1.4 -8.0 8,9
Średnie dobowe temperatury [°C] -14.2 -14.1 -7.0 5.2 13.9 19.5 20.8 18.8 12.3 4.6 -5.4 -12.1 3,5
Średnie temperatury w nocy [°C] -18.3 -18.5 -11.5 0.2 7.9 13.2 15.0 12.8 6.6 0.2 -8.9 -16.1 −1,5
Opady [mm] 16 15 18 21 35 37 50 29 22 27 28 22 320
Średnia liczba dni deszczowych 2 2 5 9 15 13 15 13 12 10 7 3 106
Średnia liczba dni śnieżnych 25 23 19 6 1 0.1 0 0 1 7 18 24 124
Wilgotność [%] 78 77 79 64 54 53 59 57 59 68 80 79 67
Średnie usłonecznienie [h] 103 147 192 238 301 336 336 294 230 136 100 94 2507
Źródło: Pogodaiklimat.ru[6]

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Wzrost liczby ludności w mieście:

  • 287 tys. – 1993
  • 500 tys. – 2003
  • 600 tys. – 2004[7]
  • 701 tys. – 2010[8]
  • 835 tys. – 2014[9]
  • 860 tys. – 2015[10]
  • 1 mln 47 tys. – 2018[11]

Religia[edytuj | edytuj kod]

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

Ośrodek handlowo-usługowy dużego regionu rolniczego. Rozwinięty przemysł metalowy – głównie produkcja maszyn rolniczych, oraz materiałów budowlanych. Poza tym przemysł spożywczy, lekki, odzieżowy, zakłady naprawcze taboru kolejowego. Ważny węzeł drogowy i kolejowy ze stacją Astana, międzynarodowy port lotniczy.

Transport[edytuj | edytuj kod]

Port lotniczy Nur-Sułtan

Edukacja[edytuj | edytuj kod]

W Astanie znajduje się pięć uczelni, w tym Euroazjatycki Uniwersytet Narodowy im. L.N. Gumilowa oraz Uniwersytet Nazarbajewa.

Kultura[edytuj | edytuj kod]

W mieście znajduje się Kazachska Filharmonia Narodowa, muzea i kilka teatrów i wiele innych ośrodków kultury, do których można zaliczyć Bibliotekę Narodową, Salę Kongresową, Pałac Młodzieży i Prezydenckie Centrum Kultury. Głównym symbolem miasta jest wieża widokowa Bäjterek.

Sport[edytuj | edytuj kod]

Nazwę miasta nosi grupa kolarska Astana Pro Team, której kolarz Alberto Contador w 2009 wygrał Tour de France, a cały zespół klasyfikację drużynową. W 2014 inny kolarz ekipy, Vincenzo Nibali, również zwyciężył w Tour de France.

W mieście znajduje się piłkarski stadion narodowy Astana Arena, którego budowa została zakończona w 2009 roku. Swoje mecze rozgrywa na nim FK Astana. Siedzibę w Astanie ma także klub FK Astana-1964, który korzysta ze starszego obiektu, Stadionu im. Każymukana Mungajtpasuly.

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]

Kraj Miasta
 Chiny Pekin
 Chorwacja Zagrzeb
 Filipiny Manila
 Finlandia Oulu
 Francja Nicea
 Gruzja Tbilisi
 Indonezja Dżakarta
 Jordania Amman
 Kirgistan Biszkek
 Korea Południowa Seul
 Litwa Wilno
 Łotwa Ryga
 Polska Gdańsk
Warszawa
 Rosja Kazań
Moskwa
Petersburg
 Stany Zjednoczone Pittsburgh
 Turcja Ankara
Izmir
Stambuł
 Ukraina Kijów
 Uzbekistan Taszkent
 Wielka Brytania Margate
 Wietnam Hanoi
 Zjednoczone Emiraty Arabskie Dubaj

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Wikipedia
Wikipedia
  • Encyklopedia audiowizualna Britannica: geografia. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2006. ISBN 978-83-60563-07-6.