Sofia: Różnice pomiędzy wersjami

Sofia
Coфия
	Ilustracja
Herb	Flaga
	Dewiza: Rośnie, ale się nie starzeje
Państwo	Bułgaria
Obwód	miejski Sofii
Kmet	Jordanka Fandykowa
Powierzchnia	1038,8 km²
Wysokość	550 m n.p.m.
Populacja (2012); • liczba ludności; • gęstość	; 1 212 935; 1135 os./km²
Nr kierunkowy	02
Kod pocztowy	1000
Tablice rejestracyjne	C
	Położenie na mapie Bułgarii Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:city}
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 10:23, 7 wrz 2016

thumb|Pomnik cara Aleksandra II na tle parlamentu

Sofia (bułg.: София; sofia z gr. znaczy również mądrość) – stolica i największe miasto Bułgarii. Położona w zachodniej części Bułgarii, w śródgórskiej kotlinie, u stóp masywu Witoszy. Miasto leży nad rzeką Bojanską, która jest lewym dopływem rzeki Iskyr. Sofia stanowi wydzielony obwód miejski, jest ponadto ośrodkiem administracyjnym obwodu sofijskiego.

Liczba mieszkańców: 1,27 mln (2007), aglomeracja 1,38 mln (2007)

Historia

podbita przez Rzymian, nazywana wówczas Serdica (bułg. Сердика).
od 808 – w granicach Bułgarii.
od końca XIV wieku pod władaniem tureckim.
1879 – Sofia zostaje stolicą państwa bułgarskiego

Starożytność

Sofia była tracką osadą o nazwie Serdika, która pochodziła od trackiego plemienia Serdów. Około 500 r. p.n.e. w regionie osiedliło się inne plemię, Odryzów, które miało swojego króla. Przez krótki okres w czasie IV w. p.n.e. miasto było w posiadaniu Filipa Macedońskiego i jego syna, Aleksandra Wielkiego.

Około 29 roku n.e. Sofia została podbita przez Rzymian i jej nazwę zmieniono na Ulpia Serdica. Miasto stało się wtedy municipium, czyli centrem administracji lokalnej za czasów cesarza Trajana (98–117). Pierwsza pisana wzmianka o Serdice pojawia się u Ptolemeusza ok. roku 100 n.e.

Miasto rozrastało się w miarę budowy wież, murów obronnych, łaźni publicznych i innych świeckich i religijnych budowli. Powstał wtedy także wielki amfiteatr zwany Buleterionem. Kiedy cesarz Dioklecjan podzielił Dację na dwie części, Dację Ripensis, leżącą nad brzegami Dunaju i Dację Śródziemnomorską, Serdica stała się stolicą tej drugiej. Miasto rozwijało się przez 150 lat, a cesarz Konstantyn Wielki nazywał ją „swoim Rzymem”.

Miasto zostało zniszczone przez Hunów w roku 447, a potem, odbudowane przez Justyniana, zmieniło nazwę na Triadica.

Średniowiecze

W wiekach średnich miasto stało się częścią pierwszego imperium bułgarskiego pod panowaniem chana Kruma, który zdobył miasto w 809 roku po długim oblężeniu. Miasto było wtedy nazywane przez Słowian Sredec i stało się ważną fortecą i centrum administracyjnym. Po zdobyciu północno-wschodniej Bułgarii armię Jana I w roku 971, bułgarski patriarcha Damian obrał sobie miasto na swoją siedzibę. Później po wielu nieudanych oblężeniach miasto zostało zdobyte przez Cesarstwo Bizantyńskie w roku 1018, lecz później zostało ponownie włączone do odnowionego imperium bułgarskiego pod panowaniem cara Iwana Asena I. Od XII do XIV w. miasto było znaczącym centrem handlu i rzemiosła. W 1376 roku miasto uzyskało swoją obecną nazwę Sofia, choć jeszcze do XVI w. używano zamiennie obu nazw: Sofia i Sredec.

Panowanie osmańskie

W 1382 roku miasto zostało zdobyte przez sułtana osmańskiego Murada I. W 1443-1444 na odsiecz Bułgarii wyruszył z nieudaną wyprawą polski król Władysław III. Po tej wyprawie chrześcijańska elita Sofii została unicestwiona, a miasto stało się stolicą osmańskiej prowincji Rumelii. Sofia pozostawała w rękach Turków osmańskich przez ponad 400 lat, co zachęciło ludność turecką do osiedlania się w Sofii. Miasto zmieniło swój wygląd i przybrało zdecydowany rys orientalny.

Wolna Bułgaria

Wojska rosyjskie zdobyły miasto w roku 1878 podczas wojny rosyjsko-tureckiej i stało się stolicą autonomicznego Księstwa Bułgarii w 1879 roku. Państwo stało się królestwem bułgarskim w roku 1908.

W czasie II wojny światowej Bułgaria była sprzymierzeńcem nazistowskich Niemiec, co doprowadziło do ciężkich bombardowań alianckich w latach 1943-1944. Bułgaria została zdobyta przez armię sowiecką i po II wojnie światowej Sofia stała się stolicą komunistycznej Ludowej Republiki Bułgarii.

Po roku 1989 Bułgaria stała się republiką wolną od wpływów sowieckich, a w roku 2007 przystąpiła do Unii Europejskiej.

Zabytki i turystyka

Cerkiew Bojańska (Боянска църква, X w.)
Cerkiew Mądrości Bożej (Света София – VI w.)
Rotunda św. Jerzego (Свети Георги, IV w.), początkowo rzymska świątynia, potem meczet, dziś cerkiew-muzeum
cerkiew św. Petki Samardżijskiej (Света Петка Самарджийска, XIV w.)
Zabytkowe tureckie łaźnie
Meczet Bania Baszi Dżamija (XVI w.) funkcjonujący do dzisiaj
Meczet Bujuk Dżamija (XV w.), zamieniony w muzeum historyczne
Cerkiew Świętej Niedzieli (Света Неделя, XIX wiek)
Sobór św. Aleksandra Newskiego (Св. Александър Невски, z początku XX wieku)
cerkiew św. Mikołaja (rosyjska) (Свети Николай, 1912-1914)
Narodowe Muzeum Historyczne
synagoga z początków XX wieku
początkowo zabudowa orientalna, od końca XIX w. przebudowywana i modernizowana

Demografia

Liczba mieszkańców^[1]

Sport

Miasto jako jedyne obok Turynu gościło uczestników tak letniej, jak i zimowej uniwersjady. W 1961 oraz 1977 roku odbyły się zawody letnie, a w 1983 oraz 1989 zimowe. Sofia była kandydatem do organizacji zimowych igrzysk olimpijskich w roku 2014 jednak odpadła w pierwszym etapie wyboru.

Kluby sportowe

Lewski Sofia – klub piłkarski
CSKA Sofia – klub piłkarski
Lokomotiw Sofia – klub piłkarski
Slavia Sofia – klub piłkarski

Transport

Główną stacją kolejową miasta jest Sofia Centralna.

Miasta partnerskie

Galeria

Budynek Rady Ministrów
Meczet, tzw. Meczet Piątkowy
Pałac prezydencki
Narodowy Pałac Kultury

Narodowy Pałac Kultury
Pomnik Cara Aleksandra II
Sofia – widok z lotu ptaka
Wydział teologii

↑ ^a ^b гр. София, общ. Столична, обл. София (столица). Код по ЕКАТТЕ – 68134. nsi.bg. [dostęp 2013-11-02]. (bułg.).

Linki zewnętrzne

[nsi-1] гр. София, общ. Столична, обл. София (столица). Код по ЕКАТТЕ – 68134. nsi.bg. [dostęp 2013-11-02]. (bułg.).

[1]

@@ Linia 34: / Linia 34: @@
  |www                          = http://www.sofia.bg
 }}
+[[Plik:StGeorgeRotundaSofia.JPG|thumb|Rotunda św. Jerzego]]
+[[Plik:Boyana Church 9 TB.JPG|thumb|Cerkiew Bojańska]]
+[[Plik:Alexander Nevsky Cathedral, Sofia (by Pudelek).JPG|thumb|Sobór Aleksandra Newskiego]]
+[[Plikle:1-Sofia-parliament-square-ifb.JPG|thumb|Pomnik cara Aleksandra II na tle parlamentu]]
+[[Plik:IvanVazov National Theatre 7.jpg|thumb|Teatr Narodowy]]
+[[Plik:Tzar's Palace Sofia.jpg|thumb|Pałac Carski]]
+[[Plik:Sofia University panorama 2.jpg|thumb|Uniwersytet]]
+[[Plik:CentralMineralBath-Sofia-8a 3.jpg|thumb|Łaźnie]]
+[[Plik:Gallery for Foreign Art TodorBozhinov 041009.jpg|thumb|Narodowa Galeria Sztuki Obcej]]
+[[Plik:StNedelyaChurch Sofia.jpg|thumb|Cerkiew „Sweta Nedelja”]]
+[[Plik:Party House, Sofia (by Pudelek).JPG|thumb|Dom Partii]]
+[[Plik:Bulgarian-Academy-of-Sciences 4.jpg|thumb|Bułgarska Akademia Nauk]]
+[[Plik:National Academy of Arts Sofia 4.jpg|thumb|Narodowa Akademia Sztuki]]
+[[Plik:Sofia Synagogue 11c.jpg|thumb|Synagoga]]
 '''Sofia''' ([[język bułgarski|bułg.]]: ''София''; ''sofia'' z [[język grecki|gr.]] znaczy również ''mądrość'') – [[stolica]] i największe
 [[miasto]] [[Bułgaria|Bułgarii]]. Położona w zachodniej części Bułgarii,
@@ Linia 71: / Linia 86: @@
 Po roku [[1989]] Bułgaria stała się republiką wolną od wpływów sowieckich, a w roku [[2007]] przystąpiła do [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]].
+== Zabytki i turystyka ==
+* [[Cerkiew Bojańska w Sofii|Cerkiew Bojańska]] (Боянска църква, X w.)
+* [[cerkiew Mądrości Bożej w Sofii|Cerkiew Mądrości Bożej]] (Света София – [[VI wiek|VI w.]])
+* [[Cerkiew św. Jerzego w Sofii|Rotunda św. Jerzego]] (Свети Георги, [[IV wiek|IV w.]]), początkowo rzymska [[świątynia]], potem [[meczet]], dziś [[Cerkiew (budynek)|cerkiew]]-[[muzeum]]
+* cerkiew [[św. Petka Samardżijskia|św. Petki Samardżijskiej]] (Света Петка Самарджийска, [[XIV wiek|XIV w.]])
+* Zabytkowe [[łaźnia turecka|tureckie łaźnie]]
+* Meczet [[Bania Baszi Dżamija]] ([[XVI wiek|XVI w.]]) funkcjonujący do dzisiaj
+* Meczet [[Bujuk Dżamija]] ([[XV wiek|XV w.]]), zamieniony w muzeum [[historia|historyczne]]
+* [[Cerkiew „Sweta Nedelja” w Sofii|Cerkiew Świętej Niedzieli]] (Света Неделя, XIX wiek)
+* [[Sobór św. Aleksandra Newskiego w Sofii|Sobór św. Aleksandra Newskiego]] (Св. Александър Невски, z początku XX wieku)
+* cerkiew [[św. Mikołaja]] (rosyjska) (Свети Николай, 1912-1914)
+* Narodowe Muzeum Historyczne
+* [[Synagoga w Sofii|synagoga]] z początków [[XX wiek]]u
+* początkowo zabudowa [[orient]]alna, od końca [[XIX wiek|XIX w.]] przebudowywana i modernizowana
 == Demografia ==
@@ Linia 115: / Linia 145: @@
 Liczba mieszkańców<ref name=nsi />
-== Zabytki i turystyka ==
-[[Plik:Sofia, Bulgaria.JPG|thumb|300px|Sofia – widok z lotu ptaka]]
-* [[Cerkiew Bojańska w Sofii|Cerkiew Bojańska]] (Боянска църква, X w.)
-* początkowo zabudowa [[orient]]alna, od końca [[XIX wiek|XIX w.]] przebudowywana i modernizowana
-* [[Cerkiew „Sweta Nedelja” w Sofii|Cerkiew Świętej Niedzieli]] (Света Неделя, XIX wiek)
-* [[Cerkiew św. Jerzego w Sofii|Rotunda św. Jerzego]] (Свети Георги, [[IV wiek|IV w.]]), początkowo rzymska [[świątynia]], potem [[meczet]], dziś [[Cerkiew (budynek)|cerkiew]]-[[muzeum]]
-* [[cerkiew Mądrości Bożej w Sofii|Cerkiew Mądrości Bożej]] (Света София – [[VI wiek|VI w.]])
-* cerkiew [[św. Petka Samardżijskia|św. Petki Samardżijskiej]] (Света Петка Самарджийска, [[XIV wiek|XIV w.]])
-* Zabytkowe [[łaźnia turecka|tureckie łaźnie]]
-* Meczety: [[Bania Baszi Dżamija]] ([[XVI wiek|XVI w.]]) funkcjonujący do dzisiaj oraz [[Bujuk Dżamija]] ([[XV wiek|XV w.]]), dziś zamieniony w muzeum [[historia|historyczne]]
-* [[katedra]] [[prawosławie|prawosławna]] [[Sobór św. Aleksandra Newskiego w Sofii|św. Aleksandra Newskiego]] (Св. Александър Невски, z początku XX wieku)
-* [[Rosja|rosyjska]] cerkiew [[Mikołaj z Miry|św. Mikołaja]] (Свети Николай, 1912-1914)
-* Narodowe Muzeum Historyczne
-* [[Synagoga w Sofii|synagoga]] z początków [[XX wiek]]u
 == Sport ==
@@ Linia 141: / Linia 156: @@
 == Transport ==
 * [[Metro w Sofii]]
 * [[Tramwaje w Sofii]]
@@ Linia 175: / Linia 191: @@
 <gallery perrow=5>
 Plik:Ministerskiat savet prez 2007.jpg|Budynek Rady Ministrów
-Plik:Synagogue Sofia.JPG|Synagoga
 Plik:Mosque Sofia.JPG|Meczet, tzw. ''Meczet Piątkowy''
 Plik:President palace.JPG|Pałac prezydencki
 Plik:Bulgaria-Sofia-01.JPG|Narodowy Pałac Kultury
+Plik:Tzar Liberator Monument Sofia 1a.jpg|Pomnik Cara Aleksandra II
+Plik:Sofia, Bulgaria.JPG|Sofia – widok z lotu ptaka
+Plik:Bogoslovski fakultet Sofija.jpg|Wydział teologii
 </gallery>

Gminy	Stoliczna
Rejony	Bankja Ilinden Iskyr Izgrew Krasna poljana Krasno seło Kremikowci Ljulin Łozenec Mładost Nadeżda Nowy Iskyr Oboriszte Owcza kupeł Panczarewo Podujane Serdika Słatina Sredec Studentski Triadica Witosza Wrybnica Wyzrażdane
Miasta	Bankja Buchowo Nowi Iskyr Sofia
Inne miejscowości	Bałsza Bistrica Busmanci Czepinci Dobrosławci Dołni Bogrow Dołni Pasareł German Gorni Bogrow Iwanjane Jana Kaziczene Klisura Kokalane Kriwina Kubratowo Kytina Łokorsko Łozen Mało Buczino Mirowjane Mramor Myrczaewo Negowan Panczarewo Płana Podgumer Swetowraczene Władaja Wojnegowci Wołujak Żeleznica Żelawa Żiten