Strażnica WOP Górzyca

Strażnica WOP Górzyca

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1945 od 1991 strażnica SG
Organizacja
Dyslokacja	Górzyca
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza Straż Graniczna
Podległość	93 batalion WOP Lubuska Brygada WOP batalion graniczny Słubice Lubuski Oddział SG

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza w Górzycy – podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-niemieckiej do 1991 roku.

Strażnica Straży Granicznej w Górzycy – graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Niemcami.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana w 1945 roku w strukturze 10 komendy odcinka Słońsk jako 49 strażnica WOP. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego.

W związku z reorganizacją oddziałów WOP w 1948 roku, strażnica podporządkowana została dowódcy 36 batalionu OP. Od stycznia 1951 roku strażnica WOP Górzyca podlegała dowódcy 94 batalionu WOP. Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic, a strażnica WOP Górzyca III kategorii otrzymała nr 47. W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica Górzyca II kategorii była 20. w 9 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza. W 1964 roku strażnica WOP nr 2 Górzyca uzyskała status strażnicy lądowej i zaliczona została do III kategorii . Kilka miesięcy później przeformowano strażnicę lądową WOP Górzyca III kategorii na strażnicę rzeczną kategorii I.

W latach 60. podlegała dowódcy 93 batalionu WOP. W 1976 roku Wojska Ochrony Pogranicza przeszły na dwuszczeblowy system zarządzania. Strażnicę podporządkowano bezpośrednio pod sztab brygady.

Po rozwiązaniu w 1991 roku Wojsk Ochrony Pogranicza, strażnica w Górzycy weszła w podporządkowanie Lubuskiego Oddziału Straży Granicznej.

Ochrona granicy

Istniejąca do dzisiaj wieża obserwacyjna w Górzycy obstawiana przez Strażnicę Górzyca.

W 1960 roku 2 strażnica WOP Górzyca III kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 9 646 m od znaku granicznego 543 do zn. gr. 523.

W 2003 roku strażnica ochraniała odcinek granicy długości 15 560 m od znaku granicznego nr 521 do 551.

Działalność społeczna

Strażnica stale współpracowała z 6 Drużyną Harcerską im. Zawiszy Czarnego w Górzycy, której drużynowa była odznaczona odznaczeniem Wojsk Ochrony Pogranicza. Corocznie w Dzień Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej 7 listopada wspólnie z harcerzami wystawiano wartę honorową przy Pomniku Żołnierzy Radzieckich w Górzycy (2 żołnierzy i 4 harcerzy).

Żołnierze ze Strażnicy WOP Górzyca współtworzyli cywilno-wojskowy, teatralno-dramatyczny zespół artystyczny „Granica”, działający w latach 1952-1974.

Dowódcy strażnicy

• ppor. Antoni Stasiuk (12.11.1945 -?)
• ppor. Tadeusz Targoński (?-13.08.1946)
• ?
• ppor. Tadeusz Dernoga (1948-?)
• chor. Leon Wąs (był w 1950)
• ppor. Jan Hurynowicz (był w 1951-1952)
• ppor. Antoni Blachowski (1952-1952)
• chor. Leon Szarata (1952-1953)
• por. Władysław Leszczyński (1953-1959)
• cz.p.o. ppor. Zdzisław Brzeziński (1959-1960)
• kpt. Władysław Leszczyński(1960-1962)
• kpt. Bogumił Jędrycha (1962- min. do 1964}
• ?
• kpt. Józef Kosno (był w 1970, do 5.10.1972)
• kpt/mjr. Witold Dąbrowski (5.10.1972-1986)
• por. Józef Sawka (1986-?)

Poniżej wykaz dowódców strażnicy podany za Józef Ostrowski: Lubuska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1989. Ludzie - wydarzenia. s. 19.

• por. Bogumił Jędrycha
• kpt. Józef Kosno
• mjr Witold Dąbrowski

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (1945-1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
• Józef Ostrowski: Lubuska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1989. Ludzie - wydarzenia. Krosno Odrzańskie: Drukarnia Dem-druk w Lubsku, 2005.
• Luiza Potocka, Grzegorz Kowalski: Lubuski i Nadodrzański Oddział Straży Granicznej w Krośnie Odrzańskim. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991-2011. Materiały poseminaryjne - Tom II. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• ASGr.Historia Lubuskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Krosno Odrzańskie 1965.
• Wykazy dyslokacyjne WOP 1946 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin., sygn. 217/143 k. 119–123.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.