Graniczna Placówka Kontrolna Trzebież
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1948 |
| Rozformowanie |
24 sierpnia 2005 (przekształcenia)[1] |
| Tradycje | |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość |
124 batalion WOP |
Graniczna Placówka Kontrolna Trzebież – zlikwidowany pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza wykonujący kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu bezpośrednio w przejściu granicznym na granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną.
Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Trzebieży – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej wykonująca kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu bezpośrednio w przejściach granicznych na granicy morskiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
W czerwcu 1948 została utworzona Graniczna Placówka Kontrolna Trzebież (GPK Trzebież) według etatu nr 7/52 [a] w składzie 1 podoficer 6 szeregowych. Zadaniem nowo zorganizowanej GPK była kontrola holowników i barek niemieckich zmierzających do Szczecina. Rok później rozbudowano GPK Trzebież [3].
W 1950 przeformowana została na morską graniczną placówkę kontrolną[b].
W 1952 Graniczna Placówka Kontrolna Trzebież została włączona w etat 12 Brygady WOP nr 352/6 [c].
Od 1955 GPK Trzebież posiadała stan etatowy 25 wojskowych i podlegała 124 batalionowi WOP Trzebież, później Police[4].
1 lipca 1965 WOP podporządkowano Ministerstwu Obrony Narodowej, Dowództwo WOP przeformowano na Szefostwo WOP z podległością Głównemu Inspektoratowi Obrony Terytorialnej. Do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych odeszła cała kontrola ruchu granicznego oraz ochrona GPK. Jesienią 1965 GPK Trzebież weszła w podporządkowanie Wydziału Kontroli Ruchu Granicznego Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej[d][5].
1 października 1971 WOP został podporządkowany pod względem operacyjnym, a od 1 stycznia 1972 pod względem gospodarczym MSW. Do WOP powrócił cały pion kontroli ruchu granicznego wraz z przejściami. Przywrócono jednolity system ochrony granicy państwowej[6].
W 1976 zniesiona została numeracja brygad WOP. Wówczas to zarządzeniem DWOP z 17 lutego 1976 i 25 lipca 1976 przyjęto tylko nazwę „regionalną” Pomorska Brygada WOP[7]. GPK Trzebież podlegała bezpośrednio pod sztab Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie i tak funkcjonowała do 15 maja 1991[8].
- Straż Graniczna:
15 maja 1991 po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, od 16 maja 1991 ochronę granicy państwowej przejęła nowo sformowana Straż Graniczna. Graniczna Placówka Kontrolna w Trzebieży weszła w podporządkowanie Pomorskiego Oddziału Straży Granicznej[1] i przyjęła nazwę Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Trzebieży (GPK SG w Trzebieży).
W 2000 począwszy od Komendy Głównej SG, Oddziałów SG i na końcu strażnic SG oraz GPK SG, rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym, tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, 2 stycznia 2003 nastąpiło zniesie Strażnicy SG w Nowym Warpnie–Karsznie[9], a ochraniany odcinek granicy wraz z obsadą etatową, przejęła Graniczna Placówka Kontrolna SG w Trzebieży[e][10].
Jako Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Trzebieży funkcjonowała do 23 sierpnia 2005 i 24 sierpnia 2005, Ustawą z 22 kwietnia 2005 O zmianie ustawy o Straży Granicznej...[f], została przekształcona na Placówkę Straży Granicznej w Trzebieży (PSG w Trzebieży) w strukturach Pomorskiego Oddziału Straży Granicznej[1][10].
Ochrona granicy[edytuj | edytuj kod]
Podległe przejścia graniczne[edytuj | edytuj kod]
- Trzebież (morskie)[10]
- Nowe Warpno (morskie) – od 12 lipca 1996[10].
2 stycznia 2003 GPK SG w Trzebieży przejęła pod ochronę odcinek granicy państwowej, po rozformowanej Strażnicy SG w Nowym Warpnie–Karsznie[9][10].
Dowódcy/komendanci granicznej placówki kontrolnej[edytuj | edytuj kod]
- por. Józef Kubik (1952–1960)[11]
- por. Mieczysław Soliś cz.p.o. (1959 i 1962)
- kpt. Stanisław Sarna (1961–1962)
- por. Edmund Izydrczyk (1962–1964)
- ppor./kpt. Bronisław Leszczuk (1964–1965)[11]
- por. Mieczysław Katarzyński[11]
- kpt. Leszczucki[11]
- por. Jan Nizowicz (01.06.1986–14-05-1990)[12]
---
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rozkaz Ministra Bezpieczeństwa Publicznego nr 055/org z 7.06.1949 [2]
- ↑ Rozkaz Ministra Bezpieczeństwa Publicznego nr 043/org. z 03.06.1950[2].
- ↑ Rozkaz Ministra Bezpieczeństwa Publicznego nr 024/WW z 10.04.1952[2]
- ↑ Zarządzenie Prezesa RM z 24.06.1965 (ASGran., sygn. 2825/1 ↓, s. 113).
- ↑ Zarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 13.12.2002 r. zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk.
- ↑ W miejsce dotychczas funkcjonujących strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych utworzono placówki Straży Granicznej. Funkcjonariusze i pracownicy pełniący służbę i zatrudnieni w strażnicach oraz granicznych placówkach kontrolnych Straży Granicznej stali się odpowiednio funkcjonariuszami i pracownikami placówek Straży Granicznej (Dz.U. z 2005 r. nr 90, poz. 757).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Techman 2011 ↓, s. 112.
- ↑ a b c ASGran., sygn. 2825/1 ↓, s. 107.
- ↑ Historia PBWOP ↓, s. 12–16.
- ↑ Historia PBWOP ↓, s. 124–132.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 22–23.
- ↑ Żurawlow 2014 ↓, s. 38.
- ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 41.
- ↑ Pomorska Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-11-18]. (pol.).
- ↑ a b Techman 2011 ↓, s. 95.
- ↑ a b c d e Ryszard Techman: Straż Graniczna od 1991 – Pomorski Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-10-26]. (pol.).
- ↑ a b c d e f Jarmoliński 2013 ↓, s. 166.
- ↑ Jan Tadeusz Nizowicz. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2022-06-11]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Dominiczak, Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985, Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Halina Łach, System ochrony polskiej granicy państwowej, Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013, ISBN 978-83-935593-8-1.
- Ryszard Techman: Pomorski Oddział Straży Granicznej w Szczecinie. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991–2011. Materiały poseminaryjne – Tom II. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945-1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Sławomir Żurawlow, Garnizon Wojska Polskiego w Gliwicach Rys historyczny 1945–2014, Gliwice: Zakład Poligraficzny Waldemar Wiliński, 2014.
- Tadeusz Jarmoliński: Kontrola ruchu granicznego w Polsce w latach 1945–1990. Warszawa–Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 92; 75-531 Koszalin, 2013.
- Archiwum Straży Granicznej, Zespół DWOP, sygn. 2825/1. Rejestr główny jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza.
- Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/6, Historia Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Szczecin 1961.
| Rodowód Morskiego Oddział SG |
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Placówki SG |
| ||||||||
| Strażnice SG /rozformowane/ |
| ||||||||
| Graniczne placówki kontrolne /rozformowane/ |
| ||||||||
