Strażnica WOP Gródek
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
przed 1 stycznia 1964[a] |
| Rozformowanie |
2 stycznia 2003 |
| Tradycje | |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Gródek – zlikwidowany podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-radzieckiej.
Strażnica Straży Granicznej w Gródku – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Republiką Białorusi.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
W 1964 roku w Gródku stacjonowała placówka WOP nr 3 w strukturach 22 Białostockiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza[1].
W 1976 roku odtwarzano brygady na granicy ze Związkiem Radzieckim. Na bazie 22 Białostockiego Oddziału WOP sformowano Podlasko-Mazurską Brygadę WOP. W jej strukturach, na bazie Placówki WOP Gródek zorganizowano Strażnicę WOP Gródek[2].
Do 1980 roku siedziba strażnicy mieściła się przy ul. Białostockiej 76 w budynku dawnej szkoły podstawowej. W 1980 roku została przeniesiona do nowej lokalizacji przy ul. Szkolna 9[3], a stara siedziba została przekształcona w mieszkanie komunalne[4].
Strażnica WOP Gródek do 15 maja 1991 roku była w strukturach Podlasko-Mazurskiej Brygady WOP w Białymstoku[5].
- Straż Graniczna:
15 maja 1991 roku po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 roku, strażnica w Gródku weszła w podporządkowanie Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej[6] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Gródku[7].
W 1995 roku na stan etatowy 24 funkcjonariuszy, stan ewidencyjny wynosił 13 osób[8].
W 2000 roku począwszy od Komendy Głównej SG, Oddziałów SG i na końcu strażnic SG oraz GPK SG, rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, 2 stycznia 2003 Strażnica SG w Gródku została rozformowana i ochraniany odcinek wraz z obsadą etatową przejęła Graniczna Placówka Kontrolna SG w Bobrownikach[d][9].
Ochrona granicy[edytuj | edytuj kod]
Na 1 stycznia 1964 i w 1968 roku, załoga placówki WOP Gródek wykonywała bezpośrednio kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu:
- Straż Graniczna:
W październiku 1993 roku Strażnica SG w Gródku ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 65 km[10].
Do 19 października 2002 roku Strażnica SG w Gródku ochraniała odcinek granicy państwowej o długości ok. 42 km, po włączeniu do systemu zabezpieczenia granicy państwowej Strażnicy SG w Michałowie odcinek ten uległ skróceniu do 20 km[11].
W 2002 roku po stronie białoruskiej na długości 157 km ochraniał granicę Grodzieński Oddział Wojsk Pogranicznych[12].
Wydarzenia[edytuj | edytuj kod]
- Straż Graniczna:
- 1990 – 19 grudnia, Dowódca Brygady płk dypl. Józef Kosno za zajęcie II miejsca we współzawodnictwie o tytuł „Przodującego pododdziału” wyróżnił w grupie pododdziałów granicznych strażnicę w Gródku dowodzoną przez kpt. Aleksandra Turczyńskiego[7].
- 1994 – 18/19 grudnia, w nocy na wysokości miejscowości Świsłoczany w odległości 200 m od linii granicy państwowej doszło do wymiany ognia pomiędzy funkcjonariuszem SG, a żołnierzami Wojsk Pogranicznych Białorusi, którzy przekroczyli granicę. Patrol białoruski w pościgu za grupą azjatów nielegalnie, bezprawnie przekroczył granicę państwową Rzeczypospolitej Polskiej. W następstwie użycia broni przez funkcjonariusza z patrolu polskiego ciężko ranny został żołnierz białoruski, który umieszczony został w Szpitalu w Białymstoku. Grupa 37 osobowa imigrantów została zatrzymana i odwieziona do strażnicy SG w Gródku[13].
- 1999 – luty, strażnica otrzymała na wyposażenie samochody osobowo-terenowe Land Rower[14], motocykle marki KTM i czterokołowe typu TRX marki Honda[15].
Strażnice sąsiednie[edytuj | edytuj kod]
- 4 placówka WOP Kuźnica – 2 placówka WOP Białowieża – 01.01.1964
- Strażnica WOP Sokółka ⇔ Strażnica WOP Białowieża – 1990[16]
- Straż Graniczna:
- Strażnica SG w Sokółce ⇔ Strażnica SG w Białowieży – 16.05.1991[17]
- Strażnica SG w Krynkach ⇔ Strażnica SG w Białowieży – 01.02.1995[18]
- Strażnica SG w Krynkach ⇔ Strażnica SG w Narewce – 19.09.2001[10]
- Strażnica SG w Krynkach ⇔ Strażnica SG w Michałowie – 19.10.2002[19].
Dowódcy/komendanci strażnicy[edytuj | edytuj kod]
- kpt. Michałowski
- kpt. Henryk Biały
- ppor. Zbigniew Noskiewicz
- kpt. Aleksander Turczyński (był 19.12.1990[7]–15.05.1991)
- Komendanci strażnicy SG:
- kpt. SG Aleksander Turczyński (był 16.05.1991)[20]
- ppor. SG Sylwester Czarnecki
- por. SG Artur Borys (był w 2000)[21].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Od 1991 roku strażnica Straży Granicznej.
- ↑ przed 1980.
- ↑ 1980–2003.
- ↑ Zarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 13.12.2002 roku zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wykazy dyslokacyjne WOP ↓.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 97.
- ↑ Firmy i sklepy na Szkolna a Gródek. az-polska.com. [dostęp 2023-01-20]. (pol.).
- ↑ Mienie przekazane w trwały zarząd Komunalnego Zakładu Budżetowego. [w:] Gmina Gródek Biuletyn Informacji Publicznej Gminy Gródek [on-line]. bip.ug.grodek.wrotapodlasia.pl, 2004-11-05. [dostęp 2023-01-20]. (pol.).
- ↑ Szczepański 2000 ↓, s. 7.
- ↑ Łach 2013 ↓, s. 290.
- ↑ a b c Szczepański 2000 ↓, s. 9.
- ↑ Nikołajuk 2011 ↓, s. 138.
- ↑ muzeumsg ↓.
- ↑ a b Nikołajuk 2011 ↓, s. 134.
- ↑ Będzie praca na granicy. poranny.pl, 2002-10-20. [dostęp 2020-03-19]. (pol.).
- ↑ Szczepański 2000 ↓, s. 106.
- ↑ Szczepański 2000 ↓, s. 45–46.
- ↑ Szczepański 2000 ↓, s. 86.
- ↑ Szczepański 2000 ↓, s. 87.
- ↑ Szczepański 2000 ↓, s. 7, 9.
- ↑ Szczepański 2000 ↓, s. 7,9.
- ↑ Szczepański 2000 ↓, s. 48.
- ↑ Nikołajuk 2011 ↓, s. 148.
- ↑ Nikołajuk 2014 ↓, s. 84–85, 95.
- ↑ Szczepański 2000 ↓, s. 96.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan Nikołajuk: Podlaski Oddział Straży Granicznej im. gen. dyw Henryka Minkiewicza w Białymstoku. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991-2011. Materiały poseminaryjne – Tom I. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945-1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
- Straż Graniczna od 1991 – Podlaski Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2020-01-27]. (pol.).
- Kajetan Szczepański: Kronika Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej 15 maja 1990–2000. Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa, 2000, s. 1–106.
- Jan Nikołajuk, Z historii Ochrony Granic – Reorganizacja formacji granicznej na przykładzie oddziału w Białymstoku, [w:] Biuletyn 3/2014, Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej w Koszalinie, 2014, s. 73–96, ISSN 1492-2505 (pol.).
- Archiwum Straży Granicznej Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza.
| Oddziały |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ośrodki szkolenia |
| ||||
| Inne |
|
| Rodowód | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Placówki SG |
| ||||
| Strażnice SG /rozformowane/ | |||||
| Graniczne placówki kontrolne /rozformowane/ |
