3 Szczeciński Oddział WOP
| |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1946 |
| Rozformowanie |
1 maja 1948 |
| Nazwa wyróżniająca |
Szczeciński |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Numer | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość |
Okręg Wojskowy Pomorze |
Szczeciński Oddział WOP nr 3 – zlikwidowany oddział w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-niemieckiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
3 Szczeciński Oddział WOP JW 1823 (Zarządzenie SzSG Nr 053/Org. 30 marca 1946)[2] został sformowany w 1946 na bazie 3 Oddziału Ochrony Pogranicza[3], na podstawie rozkazu NDWP nr 0153/org. z 21 września 1946. Oddział posiadał cztery komendy, 20 strażnic, stan etatowy wynosił 1597 żołnierzy i 14 pracowników cywilnych[4]. Sztab oddziału stacjonował w Szczecinie.
We wrześniu 1946 przekazano Bałtyckiemu Oddziałowi WOP 15 komendę odcinka Międzyzdroje[3].
W 1947 przejęto z powrotem 15 komendę odcinka Międzyzdroje. Rozformowano grupę manewrową i sformowano szkołę podoficerską[a].
Na mocy rozkazu MON z 20 marca 1948 z dniem 1 maja 1948 Szczeciński Oddział WOP nr 3 przeformowano na 8 Brygadę Ochrony Pogranicza.
Ochrona granicy[edytuj | edytuj kod]
W latach 1945–1947 w czasie pełnienia służby granicznej poległo 18 żołnierzy oddziału. Byli to między innymi: kpt. Jerzy Zdrojewski, szer. Zenon Kubalka, szer. Marian Gabrysiak, szer. Wacław Dulkiewicz i st. szer. Antoni Gacki. 10 marca 1947 w rejonie Lipnik Górnych zginęło dwóch żołnierzy ze strażnicy Kamieniec 13 komendy odcinka. Odznaczono ich pośmiertnie Krzyżami Walecznych i pochowano na Cmentarzu Komunalnym w Szczecinie[3].
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
W 1946[3]:
- dowództwo sztab i pododdziały dowodzenia
- grupa manewrowa (później szkoła podoficerska)
- 11 komenda odcinka – Mieszkowice i cztery strażnice
- 12 komenda odcinka – Chojna
- 13 komenda odcinka – Szczecin
- 14 komenda odcinka – Trzebież
- Przejściowe punkty kontrolne:
- PPK Kołbaskowo (drogowy)
- PPK Nowe Linki (drogowy)
- PPK Gumieńce (kolejowy)
- PPK Szczecin (morski)
- PPK Świnoujście (rzeczny)
- PPK Gryfino (rzeczny).
We wrześniu 1946 stan etatowy oddziału przewidywał: 4 komendy, 20 strażnic, 1597 wojskowych i 14 pracowników cywilnych[5]. Po reorganizacji w 1947 było to: 5 komend odcinków, 24 strażnice, 1563 wojskowych i 13 pracowników cywilnych[6].
Sztandar oddziału[edytuj | edytuj kod]
Uroczystość wręczenia sztandaru odbyła się 29 czerwca 1947 na Wałach Chrobrego w Szczecinie. Sztandar z rąk wojewody szczecińskiego Borkowicza, w obecności prezydenta RP Bolesława Bieruta, premiera rządu Józefa Cyrankiewicza, ministra obrony narodowej, marszałka Polski Michała Roli-Żymierskiego i szefa Sztabu Głównego gen. Władysława Korczyca, przyjął płk Aleksander Bochan[7].
[Sztandar miał 44 gwoździe pamiątkowe. Z niewiadomych przyczyn i nie wiadomo na czyje polecenie oraz kiedy usunięto z drzewca 5 gwoździ[7].
Dowódcy oddziału[edytuj | edytuj kod]
- ppłk Sergiusz Czesnakow (do 15.04.1947)
- ppłk Aleksander Bochan.
Przekształcenia[edytuj | edytuj kod]
3 Oddział Ochrony Pogranicza → 3 Szczeciński Oddział WOP → 8 Brygada Ochrony Pogranicza → 12 Brygada WOP → 12 Pomorska Brygada WOP → Pomorska Brygada WOP → Pomorski Oddział Straży Granicznej
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ ASGran., sygn. 2825/1 ↓.
- ↑ Zestawienie numerów historycznych jednostek wojskowych. jednostki-wojskowe.pl. [dostęp 2023-03-18]. (pol.).
- ↑ a b c d e Jackiewicz 1998 ↓, s. 58.
- ↑ Dominiczak 1971 ↓, s. 127.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 61.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 64.
- ↑ a b Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. s. 6.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Dominiczak: Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1845-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Jan Ławski: Ochrona granic Polski Ludowej 1945–1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowe, 1974.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
- Tadeusz Niedziela [red.]: Wojska Ochrony Pogranicza w pięćdziesiątą rocznice objęcia służby w ochronie granicy Polski 1945-1995. Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. Czerwiec 1995.
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn.2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
- Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/6, Historia Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Szczecin 1961.
