Strażnica WOP Stolec

Strażnica WOP Stolec

Strażnica SG w Stolcu

Obiekt byłej strażnicy w Stolcu (wrzesień 2022)
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	przed marcem 1954
Rozformowanie	31 maja 2002
Tradycje
Rodowód	64 strażnica WOP
Kontynuacja	SSG w Kościnie; SSG w Nowym Warpnie-Karsznie
Organizacja
Dyslokacja	Stolec 21
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza Straż Graniczna
Podległość	124 batalion WOP 123 batalion WOP 12 PB WOP bg PB WOP w Szczecinie Pomorska Brygada WOP Pomorski Oddział SG

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Stolec – zlikwidowany podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną/Republiką Federalną Niemiec.

Strażnica Straży Granicznej w Stolcu – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Republiką Federalną Niemiec.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Część załogi strażnicy WOP w miejscowości Stolec przed wejściem do rejonu zakwaterowania (wiosna 1946)

Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic, a strażnica I kategorii otrzymała nr 64 w skali kraju. Strażnica funkcjonowała w strukturze 124 batalionu WOP.

W 1956 strażnicę podporządkowano 123 batalionowi WOP Szczecin.

W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica WOP Stolec I kategorii miała nr 15 w 12 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza.

Strażnica w 1955 etatowo posiadała 55 wojskowych, w 1957 jako 15 strażnica – 54 wojskowych, w 1958 – 53 wojskowych, a w 1960 jako 19 strażnica – 68 żołnierzy.

1 stycznia 1964 strażnica WOP nr 7 Stolec i miała status strażnicy lądowej II kategorii w strukturach 123 batalionu WOP Szczecin , który rozformowano w 1964, a podległe strażnice zostały włączone bezpośrednio pod sztab 12 Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie.

1 czerwca 1968 strażnica WOP nr 8 Stolec miała status strażnicy technicznej II kategorii podległej bezpośrednio pod sztab 12 Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie .

W drugiej połowie 1984 utworzono batalion graniczny WOP Szczecin i w jego strukturach funkcjonowała Strażnica WOP Stolec.

Do 31 października 1989 strażnica podlegała dowódcy batalionu granicznego Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie, jako Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. II w Stolcu.

1 listopada 1989 rozformowano Batalion Graniczny Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie i strażnicę podporządkowano bezpośrednio dowódcy Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie, już jako Strażnica WOP Lądowa kat. II w Stolcu. Tak funkcjonowała do 15 maja 1991.

Straż Graniczna:

16 maja 1991 strażnica została przejęta przez Pomorski Oddział Straży Granicznej i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Stolcu (Strażnica SG w Stolcu).

W 2000 rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen, w związku z powyższym na podstawie zarządzenia Komendanta Głównego SG nr 14 z 16 kwietnia 2002 zmieniające zarządzenie w sprawie utworzenia strażnic, granicznych placówek kontrolnych i dywizjonów Straży Granicznej, określenia ich terytorialnego zasięgu działania, a także określenia szczegółowego zakresu zadań terenowych organów Straży Granicznej oraz organizacji komend oddziałów, strażnic, granicznych placówek kontrolnych i dywizjonów, rozformowano Strażnicę SG w Stolcu, a jej zadania przejęły strażnice SG w: Kościnie i Nowym Warpnie-Karsznie.

Ochrona granicy

W lipcu 1956 rozwiązano 63 strażnicę WOP Rzędziny, a zadania rozwiązanej strażnicy przejęły strażnice WOP: Stolec i Dobra.

W 1960 11 strażnica WOP Stolec II kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 7 851 m, od znaku granicznego nr 830 do znaku gran. nr 855.

Strażnice sąsiednie

• 63 strażnica WOP Rzędziny ⇔ 65 strażnica WOP Dobieszczyn – 03.1954
• 12 strażnica WOP Dobra kat. I ⇔ 10 strażnica WOP Dobieszczyn kat. I – 01.01.1960
• 8 strażnica WOP Dobra lądowa kat. II ⇔ 10 strażnica WOP Dobieszczyn lądowa kat. I – 01.01.1964
• 9 strażnica WOP Dobra techniczna kat. II ⇔ 7 strażnica WOP Dobieszczyn techniczna kat. II – 1968

Straż Graniczna:

• Strażnica SG w Kościnie ⇔ Strażnica SG w Nowym Warpnie-Karsznie – 16.05.1991.

Komendanci/dowódcy strażnicy

• por. Józef Porponichtera (1952–1955)
• ppor. Henryk Odrobina (1955–1956)
• ppor. Bronisław Król 1956
• kpt. Włodzimierz Maczugowski (1956–1963)
• kpt. Lucjan Szafirski (1963–co najmniej do 1965)
• Lech Jewtuszko
• Mirosław Lisiak
• ppor. Trzaska (1988–30.04.1989)
• ppor./por. Andrzej Budzyński (1.05.1989–31.10.1989)

---

• Janusz Worotnicki
• Jacek Rybakowicz
• Marcin Chołaj
• Antoni Kłosiński.

Bibliografia

• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Ryszard Techman: Pomorski Oddział Straży Granicznej w Szczecinie. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991–2011. Materiały poseminaryjne – Tom II. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
• Andrzej Wyganowski: w: Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski, „Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X–XX wiek”: materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r.. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
• Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/6, Historia Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Szczecin 1961.
• Archiwum Straży Granicznej. Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza.
• Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.