3 Oddział Ochrony Pogranicza
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
ppłk Sergiusz Czesnakow[1] |
| Organizacja | |
| Numer | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
3 Oddział Ochrony Pogranicza – oddział w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej.
Sformowany na podstawie rozkazu nr 05 dowódcy Wojskowego Okręgu Morskiego z 12 października 1945 według etatu nr 8/8B w składzie pięciu komendantur odcinków i 25 strażnic o stanie 2507 wojskowych i 23 kontraktowych[4]. Początkowo stacjonował w Stargardzie[4].
Służbę objął 10 listopada 1945[5].
Na podstawie rozkazu Nr 0153/Org. Naczelnego Dowódcy WP z dnia 21 września 1946 jednostka została przeformowana w 3 Szczeciński Oddział WOP[6][7].
Formowanie oddziału[edytuj | edytuj kod]
W myśl przyjętych założeń Oddział miał zostać zorganizowany w oparciu o stan osobowy:
- 12 Dywizji Piechoty,
- części 16 Dywizji Piechoty,
- części 1 Warszawskiej Dywizji Kawalerii,
- części 5 Zapasowego Pułku Piechoty.
Miejscem postoju Oddziału miał być początkowo Starogród (obecnie Stargard)[8], ale faktycznie pierwszą siedzibą dowództwa był budynek w Szczecinie przy ul. Piotra Skargi 35, a następnie koszary przy ul. Żołnierskiej.
Oddział miał ochraniać część granicy zachodniej oraz granicę morską – od Kostrzyna nad Odrą do Dziwnowa.
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
- W 1945[9]
1 grudnia 1945 oddział liczył 1597 żołnierzy i 14 pracowników cywilnych. Obejmował 5 komendantur odcinków ze strażnicami w terenie[10]
- 11 komendantura odcinka – Mieszkowice
- 12 komendantura odcinka – Chojna
- 13 komendantura odcinka – Szczecin ul Mickiewicza 66
- 14 komendantura odcinka – Nowe Warpno[11]
- 15 komendantura odcinka – Międzyzdroje[11]
Łącznie stanowiło to 25 strażnic.
Przejściowe punkty kontrolne I kategorii
- Szczecin Port
- Szczecin Gumieńce (kolejowe)
- PPK III kategorii
- Szosa Szczecin – Berlin m.p. Kołbaskowo
- Kostrzyn (drogowe)
- Kostrzyn (kolejowe)
- Świnoujście (drogowe)
- Gryfino (rzeczne)
Ochrona granicy[edytuj | edytuj kod]
3 Oddział OP przejął ochronę granicy od 12 Dywizji Piechoty wzmocnionej szwadronem ułanów 1 Warszawskiej Dywizji Kawalerii i pododdziałami 13 pułku WW. Ochraniał odcinek granicy na Odrze od Kostrzyna do Gryfina i na lądzie, na zachód od Szczecina i Świnoujścia, do Wybrzeża Bałtyku. Portu Szczecin przyjęto od Armii Czerwonej w październiku 1947[9].
Żołnierze oddziału[edytuj | edytuj kod]
Przekształcenia[edytuj | edytuj kod]
3 Oddział Ochrony Pogranicza → 3 Szczeciński Oddział WOP → 8 Brygada Ochrony Pogranicza → 12 Brygada WOP → 12 Pomorska Brygada WOP → Pomorska Brygada WOP → Pomorski Oddział Straży Granicznej
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ławski 1974 ↓, s. 253.
- ↑ ASGran., sygn. 217/143 ↓.
- ↑ Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego nr 053/Org. z 30.03.1946
- ↑ a b Dominiczak 1971 ↓, s. 71.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 53.
- ↑ Dominiczak 1971 ↓, s. 126-127.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 58.
- ↑ Rozkaz nr 0245/org.
- ↑ a b Jackiewicz 1998 ↓, s. 57.
- ↑ Wojtaszak i Kozłowski 2001 ↓, s. 277.
- ↑ a b Wojtaszak i Kozłowski 2001 ↓, s. 278.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Dominiczak: Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1845-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (1945-1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Jan Ławski: Ochrona granic Polski Ludowej 1945-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowe, 1974.
- Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek : materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. : praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
- Archiwum Straży Granicznej, sygn. 217/143 k.7-8. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
- Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/6, Historia Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Szczecin 1961.
