Strażnica WOP Sokółka
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1945[a] |
| Rozformowanie |
2 stycznia 2003 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
128 strażnica WOP Kuźnica |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
Kuźnica; |
| Formacja | |
| Podległość |
27 komenda odcinka |
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Kuźnica/Chreptowce/Sokółka – nieistniejący obecnie podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-radzieckiej.
Strażnica Straży Granicznej w Sokółce – nieistniejąca obecnie graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej pełniący służbę graniczną z Republiką Białorusi.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 27 komendy odcinka jako 128 strażnica WOP (Kuźnica)[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[2].
24 kwietnia 1948 w miejsce komendantur odcinków zorganizowano bataliony ochrony pogranicza. Strażnica weszła w skład samodzielnego batalionu Ochrony Pogranicza nr 15.
1 stycznia 1951 128 strażnica WOP stacjonowała w Chreptowcach. Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[b]. Strażnica WOP Kuźnica III kategorii otrzymała numer 122[4][5].
15 listopada 1955 zlikwidowano sztab batalionu[c]. Strażnica podporządkowana została bezpośrednio pod sztab 22 Brygady WOP. W sztabie brygady wprowadzono stanowiska nieetatowych oficerów kierunkowych odpowiedzialnych za służbę graniczną strażnic [6].
W lipcu 1956 rozwiązano strażnicę [6]. W jej miejsce zorganizowano placówkę graniczną WOP kategorii „A” Kuźnica.
W 1964 w Kuźnicy stacjonowała placówka WOP nr 4 22 Białostockiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza[7].
W 1976, w strukturze Podlasko-Mazurskiej Brygady WOP, odtworzono strażnicę w Kuźnicy[8].
W związku z uzyskaniem lepszych warunków lokalowych, w 1981 zmieniono miejsce dyslokacji strażnicy WOP w Kuźnicy na Sokółka ul. Marcelego Nowotki 35 (obecnie ulica gen. Jana Henryka Dąbrowskiego)[d].
Straż Graniczna:
15 maja 1991 po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 strażnica w strażnica w Sokółce weszła w podporządkowanie Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej[9] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Sokółce[10].
W 1995 na stan etatowy 24 funkcjonariuszy SG, stan ewidencyjny wynosił 17 osób[11].
W ramach reorganizacji struktur Straży Granicznej związanej z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, 2 stycznia 2003 Strażnica SG w Sokółce została rozformowana i ochraniany odcinek wraz z obsadą etatową przejęła Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Kuźnicy (GPK SG w Kuźnicy)[e][12][13].
Ochrona granicy[edytuj | edytuj kod]
Strażnica WOP Kuźnica faktyczną ochronę granicy rozpoczęła w czerwcu 1946[14].
W sierpniu 1956 Placówkę WOP Kuźnica kategorii „A” swoim zasięgiem obejmowała powiat sokólski[6].
W 1960 4 placówka WOP Kuźnica ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 37 km:
- Włącznie znak graniczny nr 1702, wyłącznie znak gran. nr 1635.
Straż Graniczna:
W 2002 po stronie białoruskiej na długości 157 km ochraniał granicę Grodzieński Oddział Wojsk Pogranicznych[15].
Wydarzenia[edytuj | edytuj kod]
- 1990 – 19 grudnia, Dowódca Brygady płk dypl. Józef Kosno za zajęcie III miejsca we współzawodnictwie o tytuł „Przodującego pododdziału” wyróżnił w grupie pododdziałów granicznych strażnicę w Sokółce dowodzoną przez mjr Bonifacego Skoniecznego[10].
- 1999 – luty, strażnica otrzymała na wyposażenie samochody osobowo-terenowe Land Rower[16], motocykle marki KTM i czterokołowe typu TRX marki Honda[17].
Sąsiednie strażnice[edytuj | edytuj kod]
- 127 strażnica WOP Chorościany ⇔ 129 strażnica WOP Miszkieniki – 1946 rok.
- Strażnica WOP Lipsk ⇔ Strażnica WOP Gródek – 1990 rok[18]
Straż Graniczna:
- Strażnica SG w Lipsku ⇔ Strażnica SG w Gródku – 16.05.1991[15].
- Strażnica SG w Lipsku ⇔ Strażnica SG w Krynkach – 01.02.1995[19]
- Strażnica SG w Nowym Dworze ⇔ Strażnica SG w Krynkach – 22.02.1997[13][20].
Dowódcy/komendanci strażnicy[edytuj | edytuj kod]
- ppor. Załuski[4]
- por. Bronisław Mycka (był w 1956)[21]
- mjr Bonifacy Skonieczny (01.08.1980[22]–był 01.01.1991[23])
Komendanci strażnicy SG:
- por. SG/mjr SG Jan Słabek (16.05.1991[24]–był w 2000[25])
- Grzegorz Biziuk (do 01.01.2003) – do rozformowania[26].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Od 1991 strażnica Straży Granicznej.
- ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[3].
- ↑ Rozkaz dowódcy WOP nr 049 z 27.10 1955 (Historia BOWOP ↓, s. 114-134).
- ↑ Zarządzenie organizacyjne dowódcy WOP nr 010/org. z 13.02.1981.
- ↑ Zarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 13.12.2002 zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ ASGran., sygn. 217/143 ↓.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
- ↑ a b Historia BOWOP ↓, s. 34-38.
- ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.14.
- ↑ a b c Historia BOWOP ↓, s. 114-134.
- ↑ Wykazy dyslokacyjne WOP ↓.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 97.
- ↑ Łach 2013 ↓, s. 290.
- ↑ a b Szczepański 2000 ↓, s. 9.
- ↑ Nikołajuk 2011 ↓, s. 138.
- ↑ Nikołajuk 2011 ↓, s. 152.
- ↑ a b muzeumsg ↓.
- ↑ Historia BOWOP ↓, s. 8.
- ↑ a b Szczepański 2000 ↓, s. 106.
- ↑ Szczepański 2000 ↓, s. 86.
- ↑ Szczepański 2000 ↓, s. 87.
- ↑ Szczepański 2000 ↓, s. 14.
- ↑ Szczepański 2000 ↓, s. 48.
- ↑ Szczepański 2000 ↓, s. 65.
- ↑ Historia BOWOP ↓, s. 135.
- ↑ Bonifacy Skonieczny. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2020-01-30]. (pol.).
- ↑ Nikołajuk 2014 ↓, s. 78–79,94.
- ↑ Nikołajuk 2011 ↓, s. 166.
- ↑ Szczepański 2000 ↓, s. 96.
- ↑ Ewa Gajewska: Nowy Komendant Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej. strazgraniczna.pl, 2016-06-16. [dostęp 2020-03-14]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945-1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
- Jan Nikołajuk: Podlaski Oddział Straży Granicznej im. gen. dyw Henryka Minkiewicza w Białymstoku. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991-2011. Materiały poseminaryjne – Tom I. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
- Kajetan Szczepański: Kronika Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej 15 maja 1990–2000. Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa, 2000, s. 1–106.
- Jan Nikołajuk: Reorganizacja formacji granicznej na przykładzie oddziału w Białymstoku. W: Biuletyn 3/2014. T. Z historii Ochrony Granic. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2014, s. 73–96. ISSN 1429-2505. (pol.).
- Wydział Prezydialny Wydział Prezydialny Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej: Straż Graniczna od 1991 – Podlaski Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2020-01-27]. (pol.).
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn.2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
- ASGr.Historia Białostockiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza. Białystok 1960
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k.119 -123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
| Oddziały |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ośrodki szkolenia |
| ||||
| Inne |
|
| Rodowód | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Placówki SG |
| ||||
| Strażnice SG /rozformowane/ | |||||
| Graniczne placówki kontrolne /rozformowane/ |
- Strażnice Wojsk Ochrony Pogranicza
- Strażnice Straży Granicznej III Rzeczypospolitej
- Strażnice Podlasko-Mazurskiej Brygady WOP
- Pododdziały Białostockiego Oddziału WOP
- Placówki Wojsk Ochrony Pogranicza
- Strażnice WOP rozmieszczone na granicy polsko-radzieckiej
- Chreptowce
- Kuźnica
- Wojsko Polskie w Sokółce
- Jednostki organizacyjne wojska utworzone w 1945
- Jednostki organizacyjne wojska rozwiązane w 2003
- Historia Sokółki