Strażnica WOP Bliszczyce
.jpg) Obiekty byłej strażnicy w Bliszczycach (luty 2019) | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1945; 1992[a] |
| Rozformowanie |
maj 1989; 1998 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
217 strażnica WOP |
| Kontynuacja |
Strażnica WOP Pilszcz |
| Komendanci / Dowódcy | |
| Ostatni |
ppor. Stanisław Wojtyła |
| Organizacja | |
| Kryptonim |
Sekret 30[b] |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość |
47 komenda odcinka |
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Bliszczyce – nieistniejący obecnie pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej.
Strażnica Straży Granicznej w Bliszczycach – nieistniejąca obecnie graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Republiką Czeską.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 47 komendy odcinka Głubczyce jako 217 strażnica WOP (Bliszczyce)[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[2].
W związku z reorganizacją oddziałów WOP 24 kwietnia 1948, 217 strażnica OP Bliszczyce została włączona w struktury 69 batalionu Ochrony Pogranicza[3], a 1 stycznia 1951 44 batalionu WOP w Głubczycach[4].
Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[c], a strażnica WOP Bliszczyce otrzymała nr 225 w skali kraju[6].
W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica II kategorii Bliszczyce była 15 w 4 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza[7].
1 stycznia 1960 była jako 11 strażnica WOP IV kategorii Bliszczyce.
4 lipca 1961, rozformowano 44 batalion WOP w Głubczycach[8], strażnica została włączona w struktury 43 batalionu WOP w Raciborzu.
1 stycznia 1964 była jako 12 strażnica WOP lądowa IV kategorii Bliszczyce.
W 1976 w związku z przejściem na dwuszczeblowy system dowodzenia[9], strażnicę podporządkowano bezpośrednio pod sztab Górnośląskiej Brygady WOP w Gliwicach.
13 grudnia 1981 po wprowadzeniu stanu wojennego na terytorium kraju, dowódca GB WOP wewnętrznym rozkazem w miejscu stacjonowania poszczególnych batalionów, utworzył tzw. „wysunięte stanowiska dowodzenia” (zalążek przyszłych batalionów granicznych), którym podporządkował strażnice znajdujące się na odcinkach dawnych batalionów granicznych. Brygada wykonywała zadania ochrony granicy i bezpieczeństwa państwa wynikające z dekretu o wprowadzeniu stanu wojennego[10].
W drugiej połowie 1984 Strażnica WOP Bliszczyce została włączona w struktury utworzonego batalionu granicznego WOP im. Bohaterów Powstań Śląskich w Raciborzu[9], jako Strażnica WOP Lądowa rozwinięta w Bliszczycach.
Strażnica WOP Bliszczyce funkcjonowała do maja 1989, kiedy to została rozformowania[11]. Następnie obiekt wykorzystywany był do prowadzenia szkoleń z kadrą GB WOP.
- Straż Graniczna:
W 1992 zarządzeniem Komendanta Głównego Straży Granicznej, strażnica została utworzona przez Śląski Oddział Straży Granicznej w Raciborzu (ŚlOSG)[12] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Bliszczycach (Strażnica SG w Bliszczycach).
Po powodzi tysiąclecia w 1997 strażnicę przeniesiono na komisariat Policji w Branicach[d] i w 1998 została rozformowania. Ochraniany przez strażnicę odcinek granicy, przejęła Strażnica SG w Pilszczu, a obiekt został przekazany gminie.
Ochrona granicy[edytuj | edytuj kod]
W 1960 11 strażnica WOP Bliszczyce IV kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 12591 m:
- Włącznie znak graniczny nr IV/85, wyłącznie) znak. gran. nr 93/11.
- Współdziałała w zabezpieczeniu granicy państwowej z:
- Strażnice WOP w: Pilszczu i Krasnym Polu
- Grupa Operacyjno-Rozpoznawcza Zwiadu w Głubczycach
- W okresie zimowym pas śnieżny sprawdzany był minimum: na głównym kierunku dwukrotnie, na pozostałym raz w ciągu doby.
- W ochronie granicy dowódcy strażnicy ściśle współpracowali ze swoimi odpowiednikami tj. naczelnikami placówek OSH (Ochrana Statnich Hranic) CSRS:
- Straż Graniczna:
Komendant strażnicy współdziałał w zabezpieczeniu granicy państwowej z placówkami po stronie czeskiej cizinecké policie RCPP.
19 lutego 1996 na odcinku strażnicy zostało uruchomione przejście graniczne małego ruchu granicznego (mrg), w którym kontrolę graniczną i celną osób, towarów i środków transportu wykonywała załoga strażnicy:
Wydarzenia[edytuj | edytuj kod]
- 1956 – koniec czerwca, początek lipca w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi[13]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)[14].
- 1969 – 24 października w wypadku samochodowym, w trakcie wykonywania zadania służbowego, zginął dowódca strażnicy kpt. Stefan Krzyżostaniak[15].
- 1973 – z inicjatywy z-cy d-cy strażnicy ds. politycznych por. Stanisława Marchwiaka, byłego przewodniczącego GRN Jana Tęgosika i dyrektora miejscowej szkoły Michała Łozińskiego, przy współudziale mieszkańców, młodzieży zrzeszonej w Związku Socjalistycznej Młodzieży Wiejskiej i żołnierzy WOP wybudowano basen o wymiarach 25 × 15 m (Projekt zrodził się jesienią 1971). Oficjalne otwarcie nastąpiło w 29 rocznicę Polski Ludowej[16].
- 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (stan wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe[17].
- Straż Graniczna:
- 1993 – strażnica otrzymała na wyposażenie samochód osobowo-terenowy Land Rover Defender I 110 w zamian za UAZ 469 i motocykle Honda xl 125s w zamian za WSK 125.
- 1997 – lipiec, w wyniku powodzi tysiąclecia strażnica została zalana przez rzekę Opawę, dokumentacja oraz siły i środki ewakuowane były drogą powietrzną w bezpieczne miejsce.
Strażnice sąsiednie[edytuj | edytuj kod]
- 216 strażnica WOP Boboluszki ⇔ 218 strażnica WOP Chomiz – 1946
- 216 strażnica OP Boboluszki ⇔ 218 strażnica OP Krasne Pole – 1949
- 224 strażnica WOP Boboluszki ⇔ 226 strażnica WOP Krasne Pole – 1954
- 14 strażnica WOP Boboluszki III kat. ⇔ 16 strażnica WOP Krasne Pole II kat. – 1956
- 12 strażnica WOP Boboluszki IV kat. ⇔ 10 strażnica WOP Krasne Pole IV kat. – 01.01.1960
- 13 strażnica WOP Boboluszki lądowa IV kat. ⇔ 11 strażnica WOP Krasne Pole lądowa IV kat. – 01.01.1964
- Strażnica WOP Boboluszki ⇔ Strażnica WOP Krasne Pole – do 1976
- Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. I w Pilszczu ⇔ Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. I w Krasnym Polu – 1984–05.1989
- Straż Graniczna:
- Strażnica SG w Pilszczu ⇔ Strażnica SG w Krasnym Polu – 1992–1988.
Dowódcy/komendanci strażnicy[edytuj | edytuj kod]
- por. Józef Mańko (01.01.1949–29.11.1949)[18]
- ppor. Józef Szmat (był w 1952)
- kpt. Stefan Krzyżostaniak (do † 24.10.1969)[15]
- kpt. Jerzy Głuszczyński (był w 1973[16]–był w 1976)[19]
- por. Stanisław Marchwiak[20]
- kpt. Zbigniew Denkiewicz[21] (był w 04.1979–był w 1981)[e]
- chor. Franciszek Pokorczak[22] (był w 1982)
- kpt. Andrzej Zagaj
- ppor. Franciszek Pokorczak
- chor. Andrzej Nowak p.o. (był we 09.1988)
- ppor. Stanisław Wojtyła[22] (09.1988–05.1989) – do rozformowania[f]
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
- Komendanci strażnicy SG:
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Od 1992 strażnica Straży Granicznej.
- ↑ Kryptonim strażnicy w latach 80.
- ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[5].
- ↑ Położenie strażnicy → 50°03′04″N 17°47′29″E/50,051111 17,791389.
- ↑ kpt. Zbigniew Denkiewicz odszedł na emeryturę.
- ↑ ppor. Stanisław Wojtyła ubył do strażnicy WOP Zwardoń.
- ↑ por. SG Wojciech Skowronek ubył do strażnicy SG w Kietrzu.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ ASGran., sygn. 217/143 ↓.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 142–143.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 11.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
- ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.24.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny 1957 ↓, k.186.
- ↑ Zarządzenie MSW nr 0104/61/WW z dnia 4.07.1961.
- ↑ a b Jackiewicz 1998 ↓, s. 145.
- ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 41.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 22.
- ↑ Zarządzenie nr 021 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 07.05.1991, utworzono Śląski Oddział SG.
- ↑ Robert Spałek: Agenci w balonach – mniej znany aspekt „wojny balonowej”. ipn.gov.pl. (pol.).
- ↑ Kudasiewicz 2003 ↓, s. 8.
- ↑ a b Gacek 2005 ↓, s. 41.
- ↑ a b Nic nie spadło z nieba. W Bliszczycach przed Świętem Lipcowym. „GRANICA – Pismo Wojsk Ochrony Pogranicza”. 30, s. 7, 1973-07-22. ISSN 0324-928X.
- ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 37.
- ↑ Józef Mańko. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2019-12-28]. (pol.).
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 15.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 69.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 68.
- ↑ a b Gacek 2005 ↓, s. 71.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
- Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Sławomir Żurawlow, Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008, Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011.
- Mirosław Kudasiewicz. Z archiwum odkrywcy – Balonowa propaganda. „Tygodnik Prudnicki”. 19(649), s. 8, 2003-05-07. ISSN 1231-904X.
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k. 119–123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946 r.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
| Oddziały |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ośrodki szkolenia |
| ||||
| Inne |
|
| Placówki |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Strażnice |
| ||||
| Graniczne placówki kontrolne |
| ||||
| G.j.o. przejęte po GBWOP | |||||
| G.j.o. przejęte po BeOSG | |||||
| G.j.o. przejęte od SuOSG | |||||
| PSG przejęte przez Ś–MOSG | |||||
| PSG przejęte po Ś–MOSG |
- Bliszczyce
- Strażnice Wojsk Ochrony Pogranicza
- Strażnice Straży Granicznej III Rzeczypospolitej
- Strażnice WOP rozmieszczone na granicy polsko-czechosłowackiej
- Strażnice Górnośląskiej Brygady WOP
- Jednostki organizacyjne wojska utworzone w 1945
- Jednostki organizacyjne wojska rozwiązane w 1989
- Jednostki organizacyjne wojska utworzone w 1992
- Jednostki organizacyjne wojska rozwiązane w 1998