Pałac w Kamieńcu (województwo warmińsko-mazurskie)

	Pałac w Kamieńcu; (ruiny)
	Pałac w Kamieńcu; (ruiny)
	nr rej. 69/49 z 11.09. 1949 oraz K/47 z 4.05.1959
	; Pałac w Kamieńcu, stan obecny
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Miejscowość	Kamieniec
Styl architektoniczny	późnobarokowy
Architekt	Jan von Collas
Ukończenie budowy	1720
Zniszczono	22 stycznia 1945
Pierwszy właściciel	Albrecht Konrad Finck von Finckenstein
	Położenie na mapie gminy Susz Pałac w Kamieńcu; (ruiny)
	Położenie na mapie Polski Pałac w Kamieńcu; (ruiny)
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Pałac w Kamieńcu; (ruiny)
	Położenie na mapie powiatu iławskiego Pałac w Kamieńcu; (ruiny)
	53°46′17,616″N 19°22′37,487″E/53,771560 19,377080
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pałac w Kamieńcu przed II wojną światową

Wschodni Front Pałacu, u góry widoczne 4 rzeźby, które ocalały i zostały przeniesione do parku miejskiego w Iławie

Herb von Finckenstein

Pałac w Kamieńcu – późnobarokowy pałac w Kamieńcu, budowany na zlecenie Albrechta Konrada Fincka von Finckenstein (1660-1735) w pierwszej połowie XVIII w. wedle projektu osiadłego w Prusach Wschodnich angielskiego architekta Jana von Collasa. Wchodził w skład majątku ziemskiego (ordynacji) rodu Finckensteinów. Budowa trwała cztery lata i została zakończona w 1720 roku^[1]. Pałac został zbudowany w stylu francuskiego baroku.

Został splądrowany i nieznacznie uszkodzony w styczniu 1945 r. przez Armię Czerwoną. Od 1945 pałac był sukcesywnie obrabowywany z elementów wyposażenia przez szabrowników. W 1947 roku dla zatarcia śladów szabru został wzniecony pożar, który strawił cały dach.

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Pałac usytuowany frontem ku zachodowi miał dwa boczne, do przodu wysunięte ryzality (północne i południowe) i środkowy cofnięty, ozdobiony trójkątnym tympanonem, w którym znajduje się herb rodziny von Finckenstein podtrzymywany przez dwa lwy. Część środkowa pałacu miała wymiary 65,5 m x 83,5 m, dwupiętrowe skrzydła boczne zajmowały powierzchnię o jednakowych wymiarach 65,5 m x 83,5 m. Nakryty był wysokim, łamanym dachem, krytym dachówką. Wykonane z piaskowca detale architektoniczne nawiązywały do form rokokowych. Mansardowy dach wykonany był z zielonej glazurowanej cegły i miał 12 kominów wylotowych w kolorze lśniącego granatu. Całość dachu zdobiła frontowa attyka, składająca się z czterech rzeźb figuralnych, przedstawiających Alegorię Czterech Pór Roku: Jowisz, Junona, Herkules i Wenera.

W otoczeniu pałacu urządzono na wzór francuski rozległy ogród z romantyczną grotą ogrodową. Do dziś zachowały się fragmenty kanałów łączących go z pobliskim jeziorem – rezerwatem przyrody Gaudy.

Do nowej rezydencji Finckensteinów z racji jej urody, przepychu, bogatego wystroju wnętrz oraz otaczających pałac ogrodów i parku, przylgnęła nazwa wschodniopruskiego Wersalu.

Królowie pruscy w Kamieńcu[edytuj | edytuj kod]

Król Prus Fryderyk Wilhelm I, wydając pozwolenie na budowę pałacu, zmienił swym edyktem z 1718 r. nazwę miejscowości Habersdorf na Finckenstein, a jednocześnie nałożył na Finckensteinów obowiązek wydzielenia w nowo zbudowanym pałacu oddzielnego skrzydła, przeznaczonego na rezydencję dla siebie i swej małżonki, potrzebną królewskiej parze podczas ich monarszych podróży z Berlina przez Kwidzyn i Prabuty do Królewca – pałac zlokalizowany był przy XVIII-wiecznym trakcie kurierskim z Berlina do Królewca. W pałacu gościli m.in. Fryderyk Wilhelm I i Fryderyk Wilhelm II Hohenzollern oraz ich następcy. W 1807 r. od 1 kwietnia do 6 czerwca miał w pałacu swą kwaterę Napoleon Bonaparte; w tym czasie spędził trzy tygodnie ze swą metresą, Marią Walewską. Dzieje tego romansu opisał Marian Brandys w powieści "Kłopoty z panią Walewską". Do wybuchu II wojny światowej właściciele pałacu pokazywali gościom wnętrze napoleońskiego apartamentu z sypialnią, gdzie dominowało wielkie łoże z baldachimem i zasłonkami z purpurowego jedwabiu^[2].

Ciekawostki[edytuj | edytuj kod]

Powszechnie uważano, że przed II wojną światową w oryginalnych salach napoleońskich kamienieckiego pałacu, amerykańska wytwórnia filmowa Metro-Goldwyn-Meyer nakręciła sceny filmu Pani Walewska o Marii Walewskiej z Gretą Garbo w roli tytułowej. Film na podstawie powieści Wacława Gąsiorowskiego wyreżyserował Clarence Brown^[3].

Bliższa analiza obrazu filmowego w porównaniu z archiwalnymi zdjęciami pałacu dowodzi, że wszystkie sceny były kręcone przy użyciu makiety pałacu. Dekoracja filmowa była wykonana z dużą dokładnością i jedynie dokładne porównanie obrazów pozwala na wykrycie istotnych różnic.