Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego i klasztor Misjonarzy w Wilnie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Architektura: poprawiono Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia |
merytoryczne, przypis Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) Zaawansowana edycja mobilna |
||
| Linia 36: | Linia 36: | ||
|opis planu = |
|opis planu = |
||
|styl = [[barok wileński]] |
|styl = [[barok wileński]] |
||
|architekt = [[Antonio Paracca]]<ref>[[Mariusz Karpowicz]], Wileńska odmiana architektury XVIII wieku, Wydawnictwo: Muzeum Pałac w Wilanowie, Warszawa 2012, s.58-59, ISBN 978-83-63580-10-0</ref> |
|||
|architekt = [[Jan Krzysztof Glaubitz]] |
|||
|materiał budowlany = [[cegła]] |
|materiał budowlany = [[cegła]] |
||
|liczba wiernych = |
|liczba wiernych = |
||
Wersja z 00:22, 8 sty 2020
 Fasada kościoła Wniebowstąpienia Pańskiego | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Wilna  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Litwy  | |||||||||||||||||
 54°40′36,22″N 25°17′46,45″E/54,676728 25,296236
| |||||||||||||||||
Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego i klasztor Misjonarzy w Wilnie – kościół położony przy ulicy Subačiaus (pol. Subocz) 28.
Historia
Księża misjonarze przybyli do Rzeczypospolitej z Francji. Zajmowali się głównie kształceniem duchowieństwa. Ich klasztor w Wilnie powstał z fundacji wojskowego inflanckiego Teofila Platera. W 1695 księża misjonarze na Górze Zbawienia rozpoczęli budowę kościoła pod wezwaniem Wniebowstąpienia Pańskiego. Budowa trwała do 1730. Nie jest znany z nazwiska ani projektant budowli, ani jej budowniczy. Być może było ich kilku, wziąwszy pod uwagę stosunkowo długi czas powstawania kościoła.
W latach 1751-1756 nastąpiła generalna przebudowa świątyni, zwłaszcza jeśli chodzi o jej wystrój zewnętrzny. Autorem przebudowy jest najwybitniejszy wileński architekt tamtych czasów – Jan Krzysztof Glaubitz. Najbardziej godna uwagi jest fasada świątyni ze smukłymi, pięciokondygnacyjnymi wieżami o delikatnej, ażurowej konstrukcji. Jej autorstwo jest przypisywane Ludwikowi Hryncewiczowi[2]. Wraz z kościołem powstał monumentalny gmach klasztorny i inne budynki, w tym niska, przyuliczna oficyna podkreślająca – na zasadzie kontrastu – doskonałość kompozycyjną bryły kościoła.
W 1772 w konwencie żyło 34 księży, kleryków i braci. Księża prowadzili dwa seminaria, liczne misje, szkołę i drukarnie, a placówka w całej prowincji ustępowała tylko najstarszemu ich klasztorowi – św. Krzyża w Warszawie.
W 1800 do kościoła Wniebowstąpienia Pańskiego przeniesiono parafię św. Józefa i św. Nikodema dla południowo-wschodnich przedmieść Wilna.
W 1812 wojska Napoleona maszerujące na Moskwę wyrządziły wiele szkód kościołowi, rekwirując go na własne potrzeby.
Po powstaniu listopadowym dokonano kasaty zgromadzenia. W gmachach początkowo mieściło się więzienie, a następnie koszary (1838). W latach 1842-1862 kościół był zamknięty, a część jego wyposażenia (ołtarz, ambona) przewieziono do kościoła w Ejszyszkach.
W 1862 kościół został otwarty, ale jego wnętrza już nigdy nie udało się przywrócić do dawnej świetności.
W 1919 po odzyskaniu niepodległości przez Polskę księża misjonarze powrócili do swojego klasztoru. Przez cały okres międzywojenny prowadzili gimnazjum męskie.
Po wojnie w gmachu klasztornym urządzono szpital, a kościół został zamknięty i przez lata niszczał.
Niewiele się zmieniło po odzyskaniu przez Litwę niepodległości w 1990.
W 1993 kościół przekazano kurii wileńskiej.
Klasztor
Klasztor powstał równocześnie z kościołem, jego wschodnią część stanowił wzniesiony w latach 1640-1650 pałac Sanguszków. W 1773 w przylegającym do klasztoru pałacu Sanguszków powstało seminarium duchowne diecezji wileńskiej, od 1803 rozpoczęła działalność szkoła parafialna. Po upadku powstania listopadowego władze urządziły tu więzienie, w 1844 klasztor zamknięto i urządzono w jego pomieszczeniach szpital wojskowy. Od 1848 przez osiem mieściło się tu prawosławne konsystorium duchowne, a następnie przez trzy lata szkoła żeńska. W 1859 ulokowano tu szpital psychiatryczny, a od 1874 Towarzystwo Dobroczynności. Współcześnie znajduje się tu szpital[3].
Architektura
Do naszych czasów przetrwała oryginalna bryła świątyni zbudowanej jako trójnawowa bazylika, z jednonawowym prezbiterium, z niepowtarzalnym rokokowym wystrojem elewacji, który świątynia otrzymała w 1754 podczas wspomnianej już przebudowy. W 1756 pojawiła się mała kruchta w kształcie tamburu, nakryta płaską kopułą, znakomicie zharmonizowaną z bryłą kościoła.
Wnętrze kościoła, jakkolwiek utrzymane w duchu rokoka, nie dorównuje wspaniałością wystrojowi zewnętrznemu. Wykonał je najprawdopodobniej przeciętny architekt, który wzorował się na wystroju zewnętrznym świątyni, ale nie był w stanie powtórzyć tych rozwiązań wewnątrz budynku.
Wnętrze świątyni posiada sklepienia żaglowe i jest obwiedzione toskańskimi pilastrami. W ołtarzu głównym znajdował się obraz ze sceną Czterdziestnicy. Rokokowy wystrój miał też prospekt organowy i jeden z bocznych ołtarzy, poświęcony twórcy zgromadzenia misjonarzy – św. Wincentemu à Paulo.
Kaplica Zwiastowania, mieszcząca się w bocznej nawie, posiadała stary portret fundatorki Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia, Ludwiki Marillac.
Na ścianach zakrystii wisiały, m.in. portrety fundatora kościoła, Teofila Platera, wizytatora ks. Andrzeja Pohla, Stanisława Konarskiego.
Przypisy
- ↑ Mariusz Karpowicz, Wileńska odmiana architektury XVIII wieku, Wydawnictwo: Muzeum Pałac w Wilanowie, Warszawa 2012, s.58-59, ISBN 978-83-63580-10-0
- ↑ Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego, z. 10, Białystok 2004, s. 159-188.
- ↑ Krzysztof Wałejko (z zespołem red. ks. Marek Borysiak, Anna Franko, Irena Jutkiewicz i Katarzyna Jutkiewicz): Praktyczny przewodnik po Wilnie. Przedsiębiorstwo Wydawnicze "Krzysztof Wałejko", Suwałki 2003, s. 149-150. ISBN 83-918978-2-6.
Bibliografia
- Bartłomiej Kaczorowski: Zabytki starego Wilna. Warszawa: Oficyna Wydawnicza, 1991. ISBN 83-85083-08-1.
- Juliusz Kłos: Wilno, przewodnik krajoznawczy. Wilno: Wydawnictwo Oddziału Wileńskiego Polsk. Tow. Krajoznawczego z zapomogi Ministerstwa W. R. i O. P., 1923.
- Krzysztof Plebankiewicz: Wilno: przewodnik turystyczny. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1997. ISBN 83-213-3934-4.
