Sofia: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
→Zabytki i turystyka: merytoryczne |
||
Linia 42: | Linia 42: | ||
[[Plik:Tzar's Palace Sofia.jpg|thumb|Pałac Carski (Galeria Narodowa)]] |
[[Plik:Tzar's Palace Sofia.jpg|thumb|Pałac Carski (Galeria Narodowa)]] |
||
[[Plik:Sofia University panorama 2.jpg|thumb|Uniwersytet]] |
[[Plik:Sofia University panorama 2.jpg|thumb|Uniwersytet]] |
||
[[Plik:CentralMineralBath-Sofia-8a 3.jpg|thumb| |
[[Plik:CentralMineralBath-Sofia-8a 3.jpg|thumb|Centralna Łaźnia Mineralna]] |
||
[[Plik:Gallery for Foreign Art TodorBozhinov 041009.jpg|thumb|Narodowa Galeria Sztuki Obcej]] |
[[Plik:Gallery for Foreign Art TodorBozhinov 041009.jpg|thumb|Narodowa Galeria Sztuki Obcej]] |
||
[[Plik:StNedelyaChurch Sofia.jpg|thumb|Cerkiew „Sweta Nedelja”]] |
[[Plik:StNedelyaChurch Sofia.jpg|thumb|Cerkiew „Sweta Nedelja”]] |
||
Linia 86: | Linia 86: | ||
== Zabytki i turystyka == |
== Zabytki i turystyka == |
||
* [[Cerkiew Bojańska w Sofii|Cerkiew Bojańska]] (Боянска църква), X w. |
* [[Cerkiew Bojańska w Sofii|Cerkiew Bojańska]] (Боянска църква), X w. |
||
* [[cerkiew Mądrości Bożej w Sofii|Cerkiew Mądrości Bożej]] (Света София), [[VI wiek|VI w.]] |
* [[cerkiew Mądrości Bożej w Sofii|Cerkiew Mądrości Bożej]] (Света София), [[VI wiek|VI w.]], częściowa rekonstrukcja z XX wieku |
||
* [[Cerkiew św. Jerzego w Sofii|Rotunda św. Jerzego]] (Свети Георги, [[IV wiek|IV w |
* [[Cerkiew św. Jerzego w Sofii|Rotunda św. Jerzego]] (Свети Георги), [[IV wiek|IV w,]] początkowo rzymska [[świątynia]], przebudowana w X wieku, od XVI do XIX wieku [[meczet]], dziś [[Cerkiew (budynek)|cerkiew]]-[[muzeum]] |
||
* |
* Cerkiew [[św. Petka Samardżijskia|św. Petki Samardżijskiej]] (Света Петка Самарджийска), [[XIV wiek|XIV w.]] |
||
* Zabytkowe [[łaźnia turecka|tureckie łaźnie]] |
|||
* Meczet [[Bania Baszi Dżamija]] ([[XVI wiek|XVI w.]]), funkcjonujący |
* Meczet [[Bania Baszi Dżamija]] ([[XVI wiek|XVI w.]]), funkcjonujący |
||
* Meczet [[Bujuk Dżamija]] ([[XV wiek|XV w.]]), |
* Meczet [[Bujuk Dżamija]] ([[XV wiek|XV w.]]), obecnie muzeum [[historia|historyczne]] |
||
* |
*[[Cerkiew Świętych Siedmoczislenników w Sofii|Cerkiew Świętych Siedmoczislenników]], dawny meczet ''Kara Camii'' z 1528 r., przebudowany na cerkiew w 1902 r. |
||
*[[Cerkiew „Sweta Nedelja” w Sofii|Cerkiew Świętej Niedzieli]] (Света Неделя) z lat 1856-1863 |
|||
* [[Sobór św. Aleksandra Newskiego w Sofii|Sobór św. Aleksandra Newskiego]] (Св. Александър Невски) |
* [[Sobór św. Aleksandra Newskiego w Sofii|Sobór św. Aleksandra Newskiego]] (Св. Александър Невски) z lat 1904-1912 |
||
* |
* Cerkiew rosyjska św. Mikołaja (Свети Николай), 1912-1914 |
||
* Narodowe Muzeum Historyczne |
|||
* Centralna Łaźnia Mineralna (''Tsentralna mineralna banya'') z 1908 r. |
|||
⚫ | |||
* Teatr Narodowy "Ivan Vazov" z 1906 r., proj. [[biuro projektowe Fellner & Helmer]] |
|||
* początkowo zabudowa [[orient]]alna, od końca [[XIX wiek|XIX w.]] przebudowywana i modernizowana |
|||
* Centralny Klub Wojskowy z lat 1883-1903, styl neorenesansowy |
|||
* Narodowa Galeria Sztuki (''Natsionalna hudozhestvena galeriya'') w dawnym pałacu carów bułgarskich z 1878 r., styl neorenesansowy |
|||
* Narodowa Galeria Sztuki Obcej (''Natsionalna galeriya za huzhdestranno izkustvo'') z 1882 r., styl neoklasycystyczny |
|||
* Pałac Vrana - letnia rezydencja królewska z 1914 roku położona na południowy-wschód od miasta |
|||
⚫ | |||
* Budynek Narodowej Opery i Baletu z 1947 r., neoklasycyzm |
|||
* ''Stara stena'', pozostałości murów tureckich z XVI w. |
|||
* Grobowiec księcia [[Aleksander I Battenberg|Aleksandra I Battenberga]] z 1897 r., styl eklektyczny |
|||
* Biblioteka Narodowa śś. Cyryla i Metodego z 1940 r., neoklasycyzm |
|||
* Largo, zespół budynków z 1950 roku w stylu [[Socrealizm|socrealistycznym]] |
|||
* Bulwar Witosza |
|||
== Demografia == |
== Demografia == |
||
Linia 186: | Linia 196: | ||
== Galeria == |
== Galeria == |
||
<gallery perrow=5> |
<gallery perrow="5"> |
||
Plik:Ministerskiat savet prez 2007.jpg|Budynek Rady Ministrów |
Plik:Ministerskiat savet prez 2007.jpg|Budynek Rady Ministrów |
||
Plik:President palace.JPG|Pałac prezydencki |
Plik:President palace.JPG|Pałac prezydencki |
||
Plik:Bulgaria-Sofia-01.JPG|Narodowy Pałac Kultury |
Plik:Bulgaria-Sofia-01.JPG|Narodowy Pałac Kultury |
||
Plik:Tzar Liberator Monument Sofia 1a.jpg|Pomnik |
Plik:Tzar Liberator Monument Sofia 1a.jpg|Pomnik Aleksandra II |
||
Plik:Vrana Palace.jpg|thumb|Pałac Vrana |
Plik:Vrana Palace.jpg|thumb|Pałac Vrana |
||
Plik:Bogoslovski fakultet Sofija.jpg|Wydział teologii |
Plik:Bogoslovski fakultet Sofija.jpg|Wydział teologii |
||
Linia 198: | Linia 208: | ||
Plik:National Academy of Arts Sofia 4.jpg|Narodowa Akademia Sztuki |
Plik:National Academy of Arts Sofia 4.jpg|Narodowa Akademia Sztuki |
||
Plik:Sofia Synagogue 11c.jpg|Synagoga |
Plik:Sofia Synagogue 11c.jpg|Synagoga |
||
File:Basilica of Hagia Sofia, Bulgaria.jpg|Cerkiew św. Sofii |
|||
</gallery> |
</gallery> |
||
Wersja z 13:56, 7 wrz 2016
Ilustracja | |||||
| |||||
Dewiza: Rośnie, ale się nie starzeje | |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Obwód | |||||
Kmet | |||||
Powierzchnia |
1038,8 km² | ||||
Wysokość |
550 m n.p.m. | ||||
Populacja (2012) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy |
02 | ||||
Kod pocztowy |
1000 | ||||
Tablice rejestracyjne |
C | ||||
Położenie na mapie Bułgarii ![]() Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:city} | |||||
Strona internetowa |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Banya_Bashi_Mosque_Sofia.jpg/220px-Banya_Bashi_Mosque_Sofia.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/IvanVazov_National_Theatre_7.jpg/220px-IvanVazov_National_Theatre_7.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Tzar%27s_Palace_Sofia.jpg/220px-Tzar%27s_Palace_Sofia.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Sofia_University_panorama_2.jpg/220px-Sofia_University_panorama_2.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/CentralMineralBath-Sofia-8a_3.jpg/220px-CentralMineralBath-Sofia-8a_3.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Gallery_for_Foreign_Art_TodorBozhinov_041009.jpg/220px-Gallery_for_Foreign_Art_TodorBozhinov_041009.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/StNedelyaChurch_Sofia.jpg/220px-StNedelyaChurch_Sofia.jpg)
Sofia (bułg.: София; sofia z gr. znaczy również mądrość) – stolica i największe miasto Bułgarii. Położona w zachodniej części Bułgarii, w śródgórskiej kotlinie, u stóp masywu Witoszy. Miasto leży nad rzeką Bojanską, która jest lewym dopływem rzeki Iskyr. Sofia stanowi wydzielony obwód miejski, jest ponadto ośrodkiem administracyjnym obwodu sofijskiego.
Liczba mieszkańców: 1,27 mln (2007), aglomeracja 1,38 mln (2007)
Historia
- podbita przez Rzymian, nazywana wówczas Serdica (bułg. Сердика).
- od 808 – w granicach Bułgarii.
- od końca XIV wieku pod władaniem tureckim.
- 1879 – Sofia zostaje stolicą państwa bułgarskiego
Starożytność
Sofia była tracką osadą o nazwie Serdika, która pochodziła od trackiego plemienia Serdów. Około 500 r. p.n.e. w regionie osiedliło się inne plemię, Odryzów, które miało swojego króla. Przez krótki okres w czasie IV w. p.n.e. miasto było w posiadaniu Filipa Macedońskiego i jego syna, Aleksandra Wielkiego.
Około 29 roku n.e. Sofia została podbita przez Rzymian i jej nazwę zmieniono na Ulpia Serdica. Miasto stało się wtedy municipium, czyli centrem administracji lokalnej za czasów cesarza Trajana (98–117). Pierwsza pisana wzmianka o Serdice pojawia się u Ptolemeusza ok. roku 100 n.e.
Miasto rozrastało się w miarę budowy wież, murów obronnych, łaźni publicznych i innych świeckich i religijnych budowli. Powstał wtedy także wielki amfiteatr zwany Buleterionem. Kiedy cesarz Dioklecjan podzielił Dację na dwie części, Dację Ripensis, leżącą nad brzegami Dunaju i Dację Śródziemnomorską, Serdica stała się stolicą tej drugiej. Miasto rozwijało się przez 150 lat, a cesarz Konstantyn Wielki nazywał ją „swoim Rzymem”.
Miasto zostało zniszczone przez Hunów w roku 447, a potem, odbudowane przez Justyniana, zmieniło nazwę na Triadica.
Średniowiecze
W wiekach średnich miasto stało się częścią pierwszego imperium bułgarskiego pod panowaniem chana Kruma, który zdobył miasto w 809 roku po długim oblężeniu. Miasto było wtedy nazywane przez Słowian Sredec i stało się ważną fortecą i centrum administracyjnym. Po zdobyciu północno-wschodniej Bułgarii armię Jana I w roku 971, bułgarski patriarcha Damian obrał sobie miasto na swoją siedzibę. Później po wielu nieudanych oblężeniach miasto zostało zdobyte przez Cesarstwo Bizantyńskie w roku 1018, lecz później zostało ponownie włączone do odnowionego imperium bułgarskiego pod panowaniem cara Iwana Asena I. Od XII do XIV w. miasto było znaczącym centrem handlu i rzemiosła. W 1376 roku miasto uzyskało swoją obecną nazwę Sofia, choć jeszcze do XVI w. używano zamiennie obu nazw: Sofia i Sredec.
Panowanie osmańskie
W 1382 roku miasto zostało zdobyte przez sułtana osmańskiego Murada I. W 1443-1444 na odsiecz Bułgarii wyruszył z nieudaną wyprawą polski król Władysław III. Po tej wyprawie chrześcijańska elita Sofii została unicestwiona, a miasto stało się stolicą osmańskiej prowincji Rumelii. Sofia pozostawała w rękach Turków osmańskich przez ponad 400 lat, co zachęciło ludność turecką do osiedlania się w Sofii. Miasto zmieniło swój wygląd i przybrało zdecydowany rys orientalny.
Wolna Bułgaria
Wojska rosyjskie zdobyły miasto w roku 1878 podczas wojny rosyjsko-tureckiej i stało się stolicą autonomicznego Księstwa Bułgarii w 1879 roku. Państwo stało się królestwem bułgarskim w roku 1908.
W czasie II wojny światowej Bułgaria była sprzymierzeńcem nazistowskich Niemiec, co doprowadziło do ciężkich bombardowań alianckich w latach 1943-1944. Bułgaria została zdobyta przez armię sowiecką i po II wojnie światowej Sofia stała się stolicą komunistycznej Ludowej Republiki Bułgarii.
Po roku 1989 Bułgaria stała się republiką wolną od wpływów sowieckich, a w roku 2007 przystąpiła do Unii Europejskiej.
Zabytki i turystyka
- Cerkiew Bojańska (Боянска църква), X w.
- Cerkiew Mądrości Bożej (Света София), VI w., częściowa rekonstrukcja z XX wieku
- Rotunda św. Jerzego (Свети Георги), IV w, początkowo rzymska świątynia, przebudowana w X wieku, od XVI do XIX wieku meczet, dziś cerkiew-muzeum
- Cerkiew św. Petki Samardżijskiej (Света Петка Самарджийска), XIV w.
- Meczet Bania Baszi Dżamija (XVI w.), funkcjonujący
- Meczet Bujuk Dżamija (XV w.), obecnie muzeum historyczne
- Cerkiew Świętych Siedmoczislenników, dawny meczet Kara Camii z 1528 r., przebudowany na cerkiew w 1902 r.
- Cerkiew Świętej Niedzieli (Света Неделя) z lat 1856-1863
- Sobór św. Aleksandra Newskiego (Св. Александър Невски) z lat 1904-1912
- Cerkiew rosyjska św. Mikołaja (Свети Николай), 1912-1914
- Centralna Łaźnia Mineralna (Tsentralna mineralna banya) z 1908 r.
- Teatr Narodowy "Ivan Vazov" z 1906 r., proj. biuro projektowe Fellner & Helmer
- Centralny Klub Wojskowy z lat 1883-1903, styl neorenesansowy
- Narodowa Galeria Sztuki (Natsionalna hudozhestvena galeriya) w dawnym pałacu carów bułgarskich z 1878 r., styl neorenesansowy
- Narodowa Galeria Sztuki Obcej (Natsionalna galeriya za huzhdestranno izkustvo) z 1882 r., styl neoklasycystyczny
- Pałac Vrana - letnia rezydencja królewska z 1914 roku położona na południowy-wschód od miasta
- Synagoga z 1909 roku
- Budynek Narodowej Opery i Baletu z 1947 r., neoklasycyzm
- Stara stena, pozostałości murów tureckich z XVI w.
- Grobowiec księcia Aleksandra I Battenberga z 1897 r., styl eklektyczny
- Biblioteka Narodowa śś. Cyryla i Metodego z 1940 r., neoklasycyzm
- Largo, zespół budynków z 1950 roku w stylu socrealistycznym
- Bulwar Witosza
Demografia
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/pl/timeline/9oiy06w3dwn1qbm126ypn6be8047jm4.png)
Liczba mieszkańców[1]
Sport
Miasto jako jedyne obok Turynu gościło uczestników tak letniej, jak i zimowej uniwersjady. W 1961 oraz 1977 roku odbyły się zawody letnie, a w 1983 oraz 1989 zimowe. Sofia była kandydatem do organizacji zimowych igrzysk olimpijskich w roku 2014 jednak odpadła w pierwszym etapie wyboru.
Kluby sportowe
- Lewski Sofia – klub piłkarski
- CSKA Sofia – klub piłkarski
- Lokomotiw Sofia – klub piłkarski
- Slavia Sofia – klub piłkarski
Transport
Główną stacją kolejową miasta jest Sofia Centralna.
Miasta partnerskie
Algier
Ankara
Berlin
Bratysława
Bruksela
Budapeszt
Bukareszt
Bursa
Erywań
Helsinki
Kahramanmaraş
Karlovac
Kijów
Londyn
Madryt
Mediolan
Moskwa
Paryż
Petersburg
Pittsburgh
Praga
Salala
Tel Awiw-Jafa
Tirana
Warszawa
Galeria
-
Budynek Rady Ministrów
-
Pałac prezydencki
-
Narodowy Pałac Kultury
-
Pomnik Aleksandra II
-
Pałac Vrana
-
Wydział teologii
-
Targ Centralny
-
Dom Partii
-
Bułgarska Akademia Nauk
-
Narodowa Akademia Sztuki
-
Synagoga
-
Cerkiew św. Sofii
- ↑ a b гр. София, общ. Столична, обл. София (столица). Код по ЕКАТТЕ – 68134. nsi.bg. [dostęp 2013-11-02]. (bułg.).