Kościół Świętej Katarzyny w Wilnie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Wnętrze: drobne redakcyjne
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Galeria: drobne redakcyjne
Linia 67: Linia 67:
}}
}}


'''Kościół św. Katarzyny w [[Wilno|Wilnie]]''' – usytuowany jest przy ulicy Wileńskiej (''Vilniaus gatve'') w środkowej części miasta, na północ od starówki.
'''Kościół św. Katarzyny w [[Wilno|Wilnie]]''' – usytuowany jest przy ulicy Wileńskiej (''Vilniaus gatve'') w środkowej części miasta, na północ od starówki. Dawniej kościół przy klasztorze benedyktynek.
== Historia ==
== Historia ==
Drewniany kościół i murowany [[klasztor]] zostały wzniesione w latach [[1619]]–[[1622]] z fundacji hetmana [[Jan Karol Chodkiewicz|Jana Karola Chodkiewicza]] dla [[benedyktynki|zakonu sióstr benedyktynek]] przybyłych do Wilna z [[Nieśwież]]a. Benedyktynkom reformy chełmińskiej [[Magdalena Mortęska|Matki Magdaleny Mortęskiej]], przewodziła ksienia Marianna Kuczkowska<ref name=":0">Bartłomiej Kaczorowski, ''Zabytki Starego Wilna'', Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1991, s.88</ref>. Od 1640 przez dziesięć lat rozbudowywano świątynię, powstała wówczas nowa nawa główna i jedna z naw bocznych. Podczas najazdu moskiewskiego w [[1655]] roku, kościół doszczętnie spłonął. W latach 1670-1694 odbudowano kościół oraz wzniesiono prezbiterium z absydą<ref name=":0" />. [[Kolator|Fundatorem]] odbudowy świątyni był podkomorzy wileński [[Feliks Pac]] [[Gozdawa (herb szlachecki)|herbu Gozdawa]], którego córki Sybilla i Anna były benedyktynkami, to z ich posagu sfinansowano odbudowę<ref name="walejko">{{Cytuj książkę | nazwisko = Wałejko (z zespołem red. ks. Marek Borysiak, Anna Franko, Irena Jutkiewicz i Katarzyna Jutkiewicz) | imię = Krzysztof | tytuł = Praktyczny przewodnik po Wilnie | wydawca = Przedsiębiorstwo Wydawnicze "Krzysztof Wałejko" | data = Suwałki 2003 | strony = 88-89 | isbn = 8391897826}}</ref>. Konsekracja odbudowanego kościoła została dokonana w 1703 roku podczas [[III wojna północna|III wojny północnej]]<ref name=":0" />.
Drewniany kościół i murowany [[klasztor]] zostały wzniesione w latach [[1619]]–[[1622]] z fundacji hetmana [[Jan Karol Chodkiewicz|Jana Karola Chodkiewicza]] dla [[benedyktynki|zakonu sióstr benedyktynek]] przybyłych do Wilna z [[Nieśwież]]a. Benedyktynkom reformy chełmińskiej [[Magdalena Mortęska|Magdaleny Mortęskiej]], przewodziła ksienia Marianna Kuczkowska<ref name=":0">Bartłomiej Kaczorowski, ''Zabytki Starego Wilna'', Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1991, s.88</ref>. Od 1640 przez dziesięć lat rozbudowywano świątynię, powstała wówczas nowa nawa główna i jedna z naw bocznych. Podczas najazdu moskiewskiego w [[1655]] roku, kościół doszczętnie spłonął. W latach 1670-1694 odbudowano kościół oraz wzniesiono prezbiterium z absydą<ref name=":0" />. [[Kolator|Fundatorem]] odbudowy świątyni był podkomorzy wileński [[Feliks Pac]] [[Gozdawa (herb szlachecki)|herbu Gozdawa]], którego córki Sybilla i Anna były benedyktynkami, to z ich posagu sfinansowano odbudowę<ref name="walejko">{{Cytuj książkę | nazwisko = Wałejko (z zespołem red. ks. Marek Borysiak, Anna Franko, Irena Jutkiewicz i Katarzyna Jutkiewicz) | imię = Krzysztof | tytuł = Praktyczny przewodnik po Wilnie | wydawca = Przedsiębiorstwo Wydawnicze "Krzysztof Wałejko" | data = Suwałki 2003 | strony = 88-89 | isbn = 8391897826}}</ref>. Konsekracja odbudowanego kościoła została dokonana w 1703 roku podczas [[III wojna północna|III wojny północnej]]<ref name=":0" />.


Obecny kształt świątyni to wynik odbudowy po wielkim pożarze Wilna w 1737 roku. Projekt odbudowy przygotował [[Jan Krzysztof Glaubitz]], dzięki któremu w latach 1741-1773 dodano dwie wieże, a na końcu nawy głównej dodano wysoki rokokowy szczyt, dzięki temu bryła świątyni otrzymała monumentalny wygląd. Wnętrze ozdobiło sześć barokowych ołtarzy. W 1812 przebywające w Wilnie wojska napoleońskie zamieniły klasztor w szpital, a kościół w skład apteczny. Po [[Powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]] klasztor nie został zamknięty, natomiast rosyjskie władze zaborcze odebrały mu majątek i zakazały prowadzenia [[nowicjat]]u, co skazywało go na wymarcie<ref name=":0" />. Zakaz ten zniesiono po [[Manifest październikowy 1905|ukazie tolerancyjnym w 1905]] i zgromadzenie zostało zasilone przez zakonnice ze [[Opactwo św. Wojciecha w Staniątkach|Staniątek pod Krakowem]]. Od 1918 do wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] siostry prowadziły gimnazjum żeńskie pw. św. Scholastyki<ref name=":0" />. Po wkroczeniu do Wilna wojsk hitlerowskich siostry zaangażowały się w działalność konspiracyjną, wyszyły sztandar dla dywizjonów, w których służyli polscy piloci w Wielkiej Brytanii, a od grudnia 1941 odprawiały zakonspirowane msze święte. W 1942 zostały aresztowane i uwięzione na [[Więzienie na Łukiszkach|Łukiszkach]], w 1944 władze sowieckie rozwiązały zgromadzenie, a świątynię zamieniono na magazyn nawozów sztucznych i chemikaliów{{r|walejko}}. Remont kościoła rozpoczęto w 1994 roku. Obecnie nawa główna jest przystosowana do działalności koncertowej.
Obecny kształt świątyni to wynik odbudowy po wielkim pożarze Wilna w 1737 roku. Projekt odbudowy przygotował [[Jan Krzysztof Glaubitz]], dzięki któremu w latach 1741-1773 dodano dwie wieże, a na końcu nawy głównej dodano wysoki rokokowy szczyt, dzięki temu bryła świątyni otrzymała monumentalny wygląd. Wnętrze ozdobiło sześć barokowych ołtarzy. W 1812 przebywające w Wilnie wojska napoleońskie zamieniły klasztor w szpital, a kościół w skład apteczny. Po [[Powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]] klasztor nie został zamknięty, natomiast rosyjskie władze zaborcze odebrały mu majątek i zakazały prowadzenia [[nowicjat]]u, co skazywało go na wymarcie<ref name=":0" />. Zakaz ten zniesiono po [[Manifest październikowy 1905|ukazie tolerancyjnym w 1905]] i zgromadzenie zostało zasilone przez zakonnice ze [[Opactwo św. Wojciecha w Staniątkach|Staniątek pod Krakowem]]. Od 1918 do wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] siostry prowadziły gimnazjum żeńskie pw. św. Scholastyki<ref name=":0" />. Po wkroczeniu do Wilna wojsk hitlerowskich siostry zaangażowały się w działalność konspiracyjną, wyszyły sztandar dla dywizjonów, w których służyli polscy piloci w Wielkiej Brytanii, a od grudnia 1941 odprawiały zakonspirowane msze święte. W 1942 zostały aresztowane i uwięzione na [[Więzienie na Łukiszkach|Łukiszkach]], w 1944 władze sowieckie rozwiązały zgromadzenie, a świątynię zamieniono na magazyn nawozów sztucznych i chemikaliów{{r|walejko}}. Remont kościoła rozpoczęto w 1994 roku. Obecnie nawa główna jest przystosowana do działalności koncertowej.
Linia 91: Linia 91:
Plik:Moniuszko-Vilnius.jpg|Popiersie Stanisława Moniuszki
Plik:Moniuszko-Vilnius.jpg|Popiersie Stanisława Moniuszki
Plik:'St Catherine's Church' Vilnius.jpg
Plik:'St Catherine's Church' Vilnius.jpg
Plik:Vilnius catherine entrance.JPG|Zwieńczenie portalu głównego z napisem ''Pro Ecclesia Trumphanti Pugnamus in Militanti''
Plik:Vilnius catherine entrance.JPG|Zwieńczenie portalu głównego z herbem [[Bazylika na Świętym Krzyżu|benedyktynów łysogórskich]]<ref>{{Cytuj |autor = Agencja Interaktywna IntraCOM.pl - www.intracom.pl |tytuł = Herb i Flaga Powiatu Kieleckiego - Biuletyn Informacji Publicznej |data dostępu = 2018-04-17 |opublikowany = bip.powiat.kielce.pl |url = http://bip.powiat.kielce.pl/informacje_ogolne/herb_i_flaga_powiatu_kieleckiego.html |język = pl}}</ref> z napisem ''Pro Ecclesia Trumphanti Pugnamus in Militanti''
</gallery>
</gallery>


Wersja z 14:41, 17 kwi 2018

Kościół św. Katarzyny w Wilnie
Vilniaus Šv. Kotrynos bažnyčia
Ilustracja
Kościół św. Katarzyny w Wilnie
(z widocznym pomnikiem S. Moniuszki)
Państwo

 Litwa

Miejscowość

Wilno

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Wezwanie

św. Katarzyna

Położenie na mapie Wilna
Mapa konturowa Wilna, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Katarzyny w Wilnie”
Położenie na mapie Litwy
Mapa konturowa Litwy, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Katarzyny w Wilnie”
Ziemia54°40′54,40″N 25°16′52,40″E/54,681778 25,281222
Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół św. Katarzyny w Wilnie – usytuowany jest przy ulicy Wileńskiej (Vilniaus gatve) w środkowej części miasta, na północ od starówki. Dawniej kościół przy klasztorze benedyktynek.

Historia

Drewniany kościół i murowany klasztor zostały wzniesione w latach 1619–1622 z fundacji hetmana Jana Karola Chodkiewicza dla zakonu sióstr benedyktynek przybyłych do Wilna z Nieświeża. Benedyktynkom reformy chełmińskiej Magdaleny Mortęskiej, przewodziła ksienia Marianna Kuczkowska[1]. Od 1640 przez dziesięć lat rozbudowywano świątynię, powstała wówczas nowa nawa główna i jedna z naw bocznych. Podczas najazdu moskiewskiego w 1655 roku, kościół doszczętnie spłonął. W latach 1670-1694 odbudowano kościół oraz wzniesiono prezbiterium z absydą[1]. Fundatorem odbudowy świątyni był podkomorzy wileński Feliks Pac herbu Gozdawa, którego córki Sybilla i Anna były benedyktynkami, to z ich posagu sfinansowano odbudowę[2]. Konsekracja odbudowanego kościoła została dokonana w 1703 roku podczas III wojny północnej[1].

Obecny kształt świątyni to wynik odbudowy po wielkim pożarze Wilna w 1737 roku. Projekt odbudowy przygotował Jan Krzysztof Glaubitz, dzięki któremu w latach 1741-1773 dodano dwie wieże, a na końcu nawy głównej dodano wysoki rokokowy szczyt, dzięki temu bryła świątyni otrzymała monumentalny wygląd. Wnętrze ozdobiło sześć barokowych ołtarzy. W 1812 przebywające w Wilnie wojska napoleońskie zamieniły klasztor w szpital, a kościół w skład apteczny. Po powstaniu styczniowym klasztor nie został zamknięty, natomiast rosyjskie władze zaborcze odebrały mu majątek i zakazały prowadzenia nowicjatu, co skazywało go na wymarcie[1]. Zakaz ten zniesiono po ukazie tolerancyjnym w 1905 i zgromadzenie zostało zasilone przez zakonnice ze Staniątek pod Krakowem. Od 1918 do wybuchu II wojny światowej siostry prowadziły gimnazjum żeńskie pw. św. Scholastyki[1]. Po wkroczeniu do Wilna wojsk hitlerowskich siostry zaangażowały się w działalność konspiracyjną, wyszyły sztandar dla dywizjonów, w których służyli polscy piloci w Wielkiej Brytanii, a od grudnia 1941 odprawiały zakonspirowane msze święte. W 1942 zostały aresztowane i uwięzione na Łukiszkach, w 1944 władze sowieckie rozwiązały zgromadzenie, a świątynię zamieniono na magazyn nawozów sztucznych i chemikaliów[2]. Remont kościoła rozpoczęto w 1994 roku. Obecnie nawa główna jest przystosowana do działalności koncertowej.

Architektura

Wnętrze

Wnętrze kościoła jest pokryte stiukami, znajduje się tu szereg posągów (wiele nowych). Jest w nim dziewięć ołtarzy. Nowy ołtarz główny ze zdobiącymi go wielkimi rzeźbami autorstwa Józefa Woszczyńskiego i okna w nawie górnej. Wnętrze kościoła dawniej ozdabiała kolekcja 15 obrazów nabytych przez siostry benedyktynki, pędzla Szymona Czechowicza (1689-1775).

Zewnątrz

Kościół posiada jedną nawę z wysoką absydą i dwiema wieżami po obu stronach fasady. Do kościoła przylega Kaplica Opatrzności Bożej, będąca arcydziełem architektury barokowej. Z zewnątrz ma kształt sześciokąta, wewnątrz zaś półkola. Wnętrze zdobią rzeźby dłuta Jana i Józefa Hedlów.

Obok wejścia do świątyni znajduje się pomnik polskiego kompozytora Stanisława Moniuszki, dłuta Bolesława Bałzukiewicza, ustawiony tutaj w 1922.

W pobliżu apsydy stoi pomnik poetki Salomėji Nėris, dłuta Vladasa Vildziunasa z 1973 roku[3].

Galeria

  • Kościół w XIX w., Napoleon Orda
    Kościół w XIX w., Napoleon Orda
  • Apsyda kościoła, część budynku byłego klasztoru i szkolne boisko w miejscu klasztornego sadu
    Apsyda kościoła, część budynku byłego klasztoru i szkolne boisko w miejscu klasztornego sadu
  • Kaplica Opatrzności Bożej
    Kaplica Opatrzności Bożej
  • Figury św. Benedykta i św. Katarzyny oraz herb Gozdawa (Lilia), którym posługiwała się rodzina Paców.
    Figury św. Benedykta i św. Katarzyny oraz herb Gozdawa (Lilia), którym posługiwała się rodzina Paców.
  • Popiersie Stanisława Moniuszki
    Popiersie Stanisława Moniuszki
  • Zwieńczenie portalu głównego z herbem benedyktynów łysogórskich[4] z napisem Pro Ecclesia Trumphanti Pugnamus in Militanti
    Zwieńczenie portalu głównego z herbem benedyktynów łysogórskich[4] z napisem Pro Ecclesia Trumphanti Pugnamus in Militanti

Bibliografia

  • Juliusz Kłos, Wilno. Przewodnik krajoznawczy Juliusza Kłosa, Prof. Uniwersytetu St. Batorego. Wydanie trzecie poprawione po zgonie autora, Wilno 1937, s. 214-215

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Bartłomiej Kaczorowski, Zabytki Starego Wilna, Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1991, s.88
  2. ↑ a b Krzysztof Wałejko (z zespołem red. ks. Marek Borysiak, Anna Franko, Irena Jutkiewicz i Katarzyna Jutkiewicz): Praktyczny przewodnik po Wilnie. Przedsiębiorstwo Wydawnicze "Krzysztof Wałejko", Suwałki 2003, s. 88-89. ISBN 83-918978-2-6.
  3. ↑ Kościół Św. Katarzyny i klasztor Benedyktynek | miasto Wilno okręg wileński [online], www.radzima.org [dostęp 2015-12-17].
  4. ↑ Agencja Interaktywna IntraCOM.pl, Herb i Flaga Powiatu Kieleckiego - Biuletyn Informacji Publicznej [online], bip.powiat.kielce.pl [dostęp 2018-04-17] (pol.).
Architektura Wilna
Ogólne
Architektura sakralna
Kościoły
Cerkwie
Synagogi
Inne
Architektura świecka
Zamki
Budowle
militarne
Pałace
Muzea
Inne
Cmentarze
Architekci




Architektura rokokowa na kresach dawnej Rzeczypospolitej
Ośrodek
we Lwowie
Bernard Meretyn
Jan de Witte
Jan Gotfryd Hoffmann
Paweł Antoni Fontana
inni architekci
Ośrodek
w Wilnie
Jan Krzysztof Glaubitz
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_Świętej_Katarzyny_w_Wilnie&oldid=53235334”