Gelazjusz I: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
ilustracja, drobne redakcyjne |
rozbudowa, źródła/przypisy, WP:SK |
||
Linia 61: | Linia 61: | ||
| quote = |
| quote = |
||
}} |
}} |
||
'''Gelazjusz I''', (także ''Gelazy I''; zm. [[19 listopada]] [[496]]) – [[święty]] [[Kościół katolicki|Kościoła katolickiego]], [[papież]] w okresie od |
'''Gelazjusz I''', (także ''Gelazy I''; zm. [[19 listopada]] [[496]]) – [[święty]] [[Kościół katolicki|Kościoła katolickiego]], [[papież]] w okresie od 1 marca 492 do 21 listopada 496 roku<ref name="Wollpert">{{cytuj książkę|nazwisko=Fischer-Wollpert|imię=Rudolf|tytuł=Leksykon papieży|wydawca=Znak|miejsce=Kraków|data=1996|strony=31|isbn=83-7006-437-X}}</ref>. |
||
== Biografia == |
|||
Pochodzący |
Pochodzący z Afryki sekretarz papieży [[Symplicjusz (papież)|Symplicjusza]] i [[Feliks III|Feliksa III]] urodził się w Rzymie<ref name="Kelly">{{cytuj książkę|nazwisko=Kelly|imię=John N. D.|tytuł=Encyklopedia papieży|wydawca=Państwowy Instytut Wydawniczy|miejsce=Warszawa|data=1997|strony=72-74|isbn=83-06-02633-0}}</ref>. W obliczu trwającej [[schizma akacjańska|schizmy akacjańskiej]], a także narastających konfliktów ze Wschodem i szerzących się poglądów [[pelagianizm|pelagiańskich]] podjął wiele działań mających na celu pokonanie piętrzących się przed Kościołem trudności. Bronił wypracowanych przez [[Leon I (papież)|Leona I]] na [[Sobór chalcedoński|Soborze chalcedońskim]] formuł chrystologicznych<ref name="Kelly" />. Łączyły go znakomite relacje z [[Teodoryk Wielki|Teodorykiem Wielkim]], następcą [[Odoaker]]a, do którego zwracał się m.in. z prośbą o pomoc dla ubogich<ref name="Kelly" />. |
||
Sformułował [[dogmat]] o [[grzech pierworodny|grzechu pierworodnym]] i jako pierwszy tezę rozdziału władzy cesarskiej i papieskiej, która w późniejszych latach znalazła swoje rozwinięcie w ideach z okresu walki z cesarstwem. Wiele zarządzeń dyscyplinarnych Gelazjusza weszło na stałe do prawodawstwa kościelnego. |
|||
Okres pontyfikatu św. Gelazego nazywany jest okresem gelazjańskiego renesansu. |
Okres pontyfikatu św. Gelazego nazywany jest okresem gelazjańskiego renesansu. |
||
W |
W 494 w liście do cesarza [[cesarstwo Bizantyńskie|Bizancjum]] sformułował doktrynę dwuwładzy<ref name="Wollpert" />. W tym samym roku, na synodzie ogłosił zasady kształcenia duchownych i podziału funduszy kościelnych<ref name="Kelly" />. Podczas swojego pontyfikatu zwalczał tendencje heterodoksyjne, a w szczególności [[arianizm]], [[monofizytyzm]]. Wydał w tym celu też traktat ''De duobus naturis in Christo''. Zwalczał także [[manicheizm]], [[pelagianizm]]<ref name="GROSSI"/>. |
||
Błędnie przypisuje mu się autorstwo ''Decretum Gelasianum'' – anonimowej kompilacji z początku VI w. zawierającej pięć części: |
Błędnie<ref name="Wollpert" /> przypisuje mu się autorstwo ''Decretum Gelasianum'' – anonimowej kompilacji z początku VI w. zawierającej pięć części: |
||
* O Duchu Świętym i o imionach Chrystusa |
* O Duchu Świętym i o imionach Chrystusa |
||
* O kanonie Pisma Świętego |
* O kanonie Pisma Świętego |
||
Linia 77: | Linia 80: | ||
Dekret znany jest także pod nazwą ''Epistula decretalis de libris recipiendis et non recipiendis'' (''Dekret o księgach, które należy przyjąć oraz odrzucić'')<ref>Wydanie krytyczne: "Texte und Untersuchungen" 38/4, wydał Dobschütz, Lipsk 1912.</ref><ref name="GROSSI"> Por. {{Cytuj pismo |nazwisko = Grossi [[Augustianie|OSA]]| imię = V.|tytuł = L'auctoritas di Agostino sul «Peccatum originis» da Cartagine (418) a Trento (1546) |czasopismo = Augustinianum |wolumin = 31|wydanie = 1991|strony = 340-341|wydawca = Instytut Patrystyczny «Augustinianum» |miejsce = Rzym}}</ref>. |
Dekret znany jest także pod nazwą ''Epistula decretalis de libris recipiendis et non recipiendis'' (''Dekret o księgach, które należy przyjąć oraz odrzucić'')<ref>Wydanie krytyczne: "Texte und Untersuchungen" 38/4, wydał Dobschütz, Lipsk 1912.</ref><ref name="GROSSI"> Por. {{Cytuj pismo |nazwisko = Grossi [[Augustianie|OSA]]| imię = V.|tytuł = L'auctoritas di Agostino sul «Peccatum originis» da Cartagine (418) a Trento (1546) |czasopismo = Augustinianum |wolumin = 31|wydanie = 1991|strony = 340-341|wydawca = Instytut Patrystyczny «Augustinianum» |miejsce = Rzym}}</ref>. |
||
Gelazjusz nie jest także autorem tzw. ''Sakramentariusza Gelazego''<ref name="Wollpert" />. |
|||
Błędnie przypisuje się Gelazjuszowi także autorstwo tzw. [[Sakramentariusz]]a. |
|||
Jego wspomnienie wymienione jest w ''Martyrologium Rzymskim'' [[21 listopada]]. |
Jego wspomnienie wymienione jest w ''Martyrologium Rzymskim'' [[21 listopada]]<ref name="Kelly" />. |
||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
Wersja z 20:54, 26 wrz 2012
Święty Kościoła katolickiego Papież | |
Data urodzenia |
ok. 410 |
---|---|
Data śmierci | |
Miejsce pochówku | |
Wyznanie | |
Kościół | |
Pontyfikat |
{{{tytuły}}} | |
[[Plik:{{{grafika}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{podpis grafiki}}}]] {{{podpis grafiki}}} | |
Data i miejsce urodzenia |
{{{data urodzenia}}} |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
{{{data śmierci}}} |
Czczony przez |
{{{kościół}}} |
Beatyfikacja |
{{{data beatyfikacji}}} |
Kanonizacja |
{{{data kanonizacji}}} |
Wspomnienie |
{{{wspomnienie}}} |
Atrybuty |
{{{atrybuty}}} |
Patron |
{{{patron}}} |
Szczególne miejsca kultu |
{{{miejsce kultu}}} |
[[Plik:{{{faksymile}}}|130x100px|alt=Faksymile|{{{opis faksymile}}}]] {{{opis faksymile}}} |
Gelazjusz I, (także Gelazy I; zm. 19 listopada 496) – święty Kościoła katolickiego, papież w okresie od 1 marca 492 do 21 listopada 496 roku[1].
Biografia
Pochodzący z Afryki sekretarz papieży Symplicjusza i Feliksa III urodził się w Rzymie[2]. W obliczu trwającej schizmy akacjańskiej, a także narastających konfliktów ze Wschodem i szerzących się poglądów pelagiańskich podjął wiele działań mających na celu pokonanie piętrzących się przed Kościołem trudności. Bronił wypracowanych przez Leona I na Soborze chalcedońskim formuł chrystologicznych[2]. Łączyły go znakomite relacje z Teodorykiem Wielkim, następcą Odoakera, do którego zwracał się m.in. z prośbą o pomoc dla ubogich[2].
Sformułował dogmat o grzechu pierworodnym i jako pierwszy tezę rozdziału władzy cesarskiej i papieskiej, która w późniejszych latach znalazła swoje rozwinięcie w ideach z okresu walki z cesarstwem. Wiele zarządzeń dyscyplinarnych Gelazjusza weszło na stałe do prawodawstwa kościelnego.
Okres pontyfikatu św. Gelazego nazywany jest okresem gelazjańskiego renesansu.
W 494 w liście do cesarza Bizancjum sformułował doktrynę dwuwładzy[1]. W tym samym roku, na synodzie ogłosił zasady kształcenia duchownych i podziału funduszy kościelnych[2]. Podczas swojego pontyfikatu zwalczał tendencje heterodoksyjne, a w szczególności arianizm, monofizytyzm. Wydał w tym celu też traktat De duobus naturis in Christo. Zwalczał także manicheizm, pelagianizm[3].
Błędnie[1] przypisuje mu się autorstwo Decretum Gelasianum – anonimowej kompilacji z początku VI w. zawierającej pięć części:
- O Duchu Świętym i o imionach Chrystusa
- O kanonie Pisma Świętego
- O prymacie rzymskim i o siedzibach patriarszych
- O uznawanych soborach powszechnych
- O dziełach, które należy przyjąć
Dekret znany jest także pod nazwą Epistula decretalis de libris recipiendis et non recipiendis (Dekret o księgach, które należy przyjąć oraz odrzucić)[4][3].
Gelazjusz nie jest także autorem tzw. Sakramentariusza Gelazego[1].
Jego wspomnienie wymienione jest w Martyrologium Rzymskim 21 listopada[2].
Zobacz też
- kult świętych
- modlitwa za wstawiennictwem świętego
- święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
- dogmat o nieomylności papieża
- Gelazy (imię)
- ↑ a b c d Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 31. ISBN 83-7006-437-X.
- ↑ a b c d e John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 72-74. ISBN 83-06-02633-0.
- ↑ a b Por. V. Grossi OSA. L'auctoritas di Agostino sul «Peccatum originis» da Cartagine (418) a Trento (1546). „Augustinianum”. 31 (1991), s. 340-341. Rzym: Instytut Patrystyczny «Augustinianum».
- ↑ Wydanie krytyczne: "Texte und Untersuchungen" 38/4, wydał Dobschütz, Lipsk 1912.
Bibliografia
- Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 2: D-G. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, s. 445/446. ISBN 83-7097-374-4.
- Praca zbiorowa,Historia powszechna Tom 7 Od upadku cesarstwa rzymskiego do ekspansji islamu. Karol Wielki, Mediaset Group SA, 2007, ss. 50, ISBN 978-84-9819-814-0.
- Pope St. Gelasius I. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2012-09-26]. (ang.).