Edward Kisiel: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne redakcyjne |
napisanie hasła od nowa, kompletne uźródłowienie |
||
Linia 8: | Linia 8: | ||
|herb = |
|herb = |
||
|dewiza = Evangelizare misit me |
|dewiza = Evangelizare misit me |
||
|dewiza - j. polski = Posłał mnie |
|dewiza - j. polski = Posłał mnie, abym głosił Ewangelię |
||
|państwo = [[Polska]] |
|państwo = [[Polska]] |
||
|data urodzenia = [[24 lutego]] [[1918]] |
|data urodzenia = [[24 lutego]] [[1918]] |
||
|miejsce urodzenia = |
|miejsce urodzenia = Jundziłłowo |
||
|data śmierci = [[28 września]] [[1993]] |
|data śmierci = [[28 września]] [[1993]] |
||
|miejsce śmierci = [[Białystok]] |
|miejsce śmierci = [[Białystok]] |
||
| |
|1. funkcja = Biskup diecezjalny białostocki |
||
| |
|1. funkcja - okres = 1991–1993 (od 1992 arcybiskup metropolita) |
||
| |
|2. funkcja = Administrator apostolski w Białymstoku |
||
| |
|2. funkcja - okres = 1976–1991 |
||
|wyznanie = [[katolicyzm]] |
|wyznanie = [[katolicyzm]] |
||
|kościół = [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]] |
|kościół = [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]] |
||
Linia 42: | Linia 42: | ||
|tytuł = biskup |
|tytuł = biskup |
||
|data konsekracji = 27 czerwca 1976 |
|data konsekracji = 27 czerwca 1976 |
||
|miejscowość konsekracji = |
|miejscowość konsekracji = Białystok |
||
|miejsce konsekracji = [[bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku|prokatedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny]] |
|||
|miejsce konsekracji = |
|||
|konsekrator = [[Stefan Wyszyński]] |
|konsekrator = [[Stefan Wyszyński]] |
||
|współkonsekratorzy = [[Henryk Gulbinowicz]]<br />[[Bronisław Dąbrowski (biskup)|Bronisław Dąbrowski]] |
|współkonsekratorzy = [[Henryk Gulbinowicz]]<br />[[Bronisław Dąbrowski (biskup)|Bronisław Dąbrowski]] |
||
Linia 53: | Linia 53: | ||
{{Sukcesja apostolska infobox/wiersz|[[Jan Chrapek]]|6 czerwca 1992}} |
{{Sukcesja apostolska infobox/wiersz|[[Jan Chrapek]]|6 czerwca 1992}} |
||
}} |
}} |
||
'''Edward Kisiel''' (ur. [[24 lutego]] [[1918]] w Jundziłłowie, zm. [[28 września]] [[1993]] w [[Białystok|Białymstoku]]) – polski [[duchowieństwo|duchowny]] [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]], [[ |
'''Edward Kisiel''' (ur. [[24 lutego]] [[1918]] w Jundziłłowie, zm. [[28 września]] [[1993]] w [[Białystok|Białymstoku]]) – polski [[duchowieństwo|duchowny]] [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]], [[doktor (stopień naukowy)|doktor]] [[teologia|teologii]], [[biskupi wileńscy|administrator apostolski w Białymstoku]] w latach 1976–1991, [[biskupi białostoccy|biskup diecezjalny białostocki]] w latach 1991–1993 (od 1992 arcybiskup metropolita). |
||
== Życiorys == |
== Życiorys == |
||
Urodził się 24 lutego 1918 w Jundziłłowie niedaleko Brasławia. W latach 1932–1935 uczęszczał do Państwowego Gimnazjum im. Grzegorza Piramowicza w Dziśnie, następnie w latach 1935–1937 do Państwowego Gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego w Pińsku, gdzie w 1937 złożył egzamin dojrzałości typu humanistycznego. W tym czasie należał do [[Sodalicja Mariańska|Sodalicji Mariańskiej]]. W latach 1937–1942 odbył studia filozoficzno-teologiczne na [[Wydział Teologiczny Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie|Wydziale Teologicznym]] [[Uniwersytet Wileński|Uniwersytetu Stefana Batorego]], jednocześnie zdobywając formację kapłańską w Wyższym Seminarium Duchownym w Wilnie. [[sakrament święceń|Święcenia]] [[diakon]]atu przyjął w 1941 w [[bazylika archikatedralna św. Stanisława Biskupa i św. Władysława w Wilnie|archikatedrze wileńskiej]] przez posługę miejscowego arcybiskupa metropolity [[Romuald Jałbrzykowski|Romualda Jałbrzykowskiego]]. Aresztowany w marcu 1942 wraz z profesorami i innymi klerykami wileńskiego seminarium, został osadzony w [[więzienie na Łukiszkach|więzieniu na Łukiszkach]]. W maju 1942 wysłany transportem kolejowym na przymusowe roboty w głąb Rzeszy, zbiegł z niego podczas postoju w Warszawie. Ukrywał się u albertynów warszawskich i orionistów łaźniewskich. Na początku 1943 w kolegium jezuitów w Warszawie złożył końcowe egzaminy kursu seminaryjnego. Święceń [[prezbiter]]atu udzielił mu 14 lutego 1943 w kaplicy domu sióstr urszulanek w Warszawie biskup diecezjalny piński [[Kazimierz Bukraba]]{{r|Prokop}}. W latach 1950–1953 odbył dalsze studia na [[Wydział Teologii Katolickiej Uniwersytetu Warszawskiego|Wydziale Teologicznym]] [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]]{{r|Prokop}}, które ukończył z [[doktor (stopień naukowy)|doktoratem]] z [[teologia dogmatyczna|teologii dogmatycznej]]{{r|Biskup Edward Kisiel i dzieło katechizacji}} na podstawie [[dysertacja|dysertacji]] ''Wartości społeczne Wcielenia według św. Hilarego z Poitiers''{{r|Prokop}}. |
|||
Aresztowany podczas okupacji, uciekł z transportu i ukrywał się w Warszawie, gdzie po ukończeniu konspiracyjnych studiów przyjął [[sakrament święceń|święcenia kapłańskie]] 14 lutego 1943 z rąk biskupa [[Kazimierz Bukraba|Kazimierza Bukraby]]. Był [[wikariusz]]em w Czarnej Wsi, Uhowie i Białymstoku, [[proboszcz]]em [[parafia św. Rocha w Białymstoku|parafii św. Rocha w Białymstoku]], kanclerzem kurii i kanonikiem kapituły metropolitalnej oraz wikariuszem kapitulnym archidiecezji w 1976. |
|||
W marcu 1943 przedostał się do Białegostoku, gdzie uzyskał skierowanie do pracy jako [[wikariusz]] w [[parafia Matki Bożej Anielskiej w Czarnej Wsi|parafii Matki Bożej Anielskiej w Czarnej Wsi]] (1943–1944). Następnie był wikariuszem ekonomicznym w [[parafia św. Wojciecha w Uhowie|parafii św. Wojciecha w Uhowie]] (1944–1945), po czym pracował jako [[prefekt (Kościół katolicki)|prefekt]] szkolny w [[parafia św. Rocha w Białymstoku|parafii św. Rocha w Białymstoku]], a także prefekt białostockich szkół: Gimnazjum Krawieckiego, Państwowej Szkoły Powszechnej dla Dorosłych, Państwowego Gimnazjum i Liceum Gospodarczego, Technikum Mechanicznego, Zasadniczej Szkoły Zawodowej, Technikum Mleczarskiego oraz Zasadniczej Szkoły Przemysłu Mięsnego. W latach 1969–1971 administrował parafią św. Rocha w Białymstoku w charakterze wikariusza ekonomicznego. W 1947 został dekanalnym sekretarzem Krucjaty Eucharystycznej, w 1957 wszedł w skład kolegium duszpasterzy akademickich, w 1958 został cenzorem ksiąg religijnych i wydawnictw kościelnych, a w 1960 archidiecezjalnym duszpasterzem młodzieży szkolnej{{r|Prokop}}. Od 1957 do 1976 piastował stanowisko archidiecezjalnego wizytatora religii{{r|Biskup Edward Kisiel i dzieło katechizacji}}. Pełnił funkcję spowiednika alumnów wyższego seminarium duchownego i sióstr misjonarek św. Rodziny{{r|Prokop}}. W 1970 został ustanowiony referentem wydziału duszpasterskiego{{r|Prokop}}, w 1971 kanclerzem kurii arcybiskupiej{{r|Biskup Edward Kisiel i dzieło katechizacji}}, a w 1975 członkiem diecezjalnej komisji ds. wychowania w seminarium duchownym. W 1974 został obdarzony godnością [[kanonik|kanonika gremialnego]] kapituły archikatedralnej w Białymstoku. 15 stycznia 1976 po przejściu [[Henryk Gulbinowicz|Henryka Gulbinowicza]] na urząd arcybiskupa wrocławskiego został wybrany na [[wikariusz|wikariusza kapitulnego]]{{r|Prokop}}. |
|||
3 maja 1976 został mianowany biskupem tytularnym Limaty i [[administrator apostolski|administratorem apostolskim]] polskiej części [[archidiecezja wileńska|archidiecezji wileńskiej]] z siedzibą w Białymstoku. [[sakra|Sakrę biskupią]] przyjął 27 czerwca 1976 z rąk kardynała [[Stefan Wyszyński|Stefana Wyszyńskiego]]. Erygował nowe parafie, studium teologiczno-katechetyczne, przeprowadził koronację obrazu Matki Boskiej w [[Różanystok|Różanymstoku]], zreorganizował sieć [[dekanat]]ów. 5 czerwca 1991 został mianowany biskupem nowo utworzonej [[archidiecezja białostocka|diecezji białostockiej]]. [[Ingres]] do [[bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku|katedry w Białymstoku]] odbył 27 czerwca 1991. 25 marca 1992 został mianowany [[biskupi białostoccy|arcybiskupem metropolitą białostockim]]. Przeszedł na emeryturę 15 maja 1993. |
|||
Od 1970 wykładał zagadnienia pastoralne w Diecezjalnym Ośrodku Kształcenia Soborowego{{r|Prokop}}. |
|||
Zmarł 28 września 1993 w Białymstoku. Został pochowany w krypcie [[bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku|archikatedry białostockiej]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://bialystok.tvp.pl/3190364/tajemnice-krypt-w-najstarszym-kosciele-w-miescie|tytuł=Tajemnice krypt w najstarszym kościele w mieście|opublikowany=bialystok.tvp.pl|data=2010-11-01|data dostępu=2017-03-26}}</ref>. |
|||
3 maja 1976 decyzją papieża [[Paweł VI|Pawła VI]] został [[prekonizacja|prekonizowany]]{{r|Prokop}} [[administrator apostolski|administratorem apostolskim]] polskiej części [[archidiecezja wileńska|archidiecezji wileńskiej]] z siedzibą w Białymstoku i [[biskup tytularny|biskupem tytularnym]] [[Limata|Limaty]]{{r|Nitecki}}. [[sakra|Święcenia biskupie]] otrzymał 27 czerwca 1976 w [[bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku|prokatedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku]]. Konsekrował go kardynał [[Stefan Wyszyński]], prymas Polski, w asyście Henryka Gulbinowicza, arcybiskupa metropolity wrocławskiego, i [[Bronisław Dąbrowski (biskup)|Bronisława Dąbrowskiego]], biskupa pomocniczego warszawskiego{{r|Prokop}}. Jako dewizę biskupią przyjął słowa „''Evangelizare misit me''” (''Posłał mnie, abym głosił Ewangelię''){{r|Biskup Edward Kisiel i dzieło katechizacji}}. 5 czerwca 1991, podczas wizyty papieża [[Jan Paweł II|Jana Pawła II]] w Białymstoku, został mianowany [[biskup diecezjalny|biskupem diecezjalnym]] nowo powołanej [[archidiecezja białostocka|diecezji białostockiej]]. [[Ingres]] do katedry Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku odbył 27 czerwca 1991. 25 marca 1992, w związku z utworzeniem [[metropolia białostocka|metropolii białostockiej]], został ustanowiony arcybiskupem metropolitą białostockim. [[paliusz|Paliusz metropolitalny]] otrzymał 29 czerwca 1992 w [[Bazylika św. Piotra na Watykanie|Bazylice św. Piotra w Rzymie]]{{r|Prokop}}. W 1978 założył Archidiecezjalne Studium Katechetyczne, w 1976 dokonał rozbudowy gmachu wyższego seminarium duchownego, utworzył 18 parafii{{r|Prokop}}, przeprowadził reorganizację struktur dekanalnych{{r|Nitecki}}, w 1988 rozpoczął przygotowania do rozpoczętego w 1993 synodu diecezjalnego{{r|Prokop}}. 15 maja 1993{{r|Nitecki}} Jan Paweł II przyjął jego rezygnację z urzędu arcybiskupa metropolity białostockiego{{r|Prokop}}. |
|||
⚫ | |||
Był współkonsekratorem podczas [[sakra|sakry]] biskupa [[Edward Ozorowski|Edwarda Ozorowskiego]] (1979), arcybiskupa metropolity Mińska-Mohylewa [[Kazimierz Świątek|Kazimierza Świątka]] (1991), biskupa diecezjalnego Grodna [[Aleksander Kaszkiewicz|Aleksandra Kaszkiewicza]] (1991) i biskupa pomocniczego drohiczyńskiego [[Jan Chrapek|Jana Chrapka]] (1992){{r|catholic-hierarchy}}. |
|||
Zmarł 28 września 1993 w siedzibie biskupiej w Białymstoku. 1 października 1993 został pochowany w krypcie archikatedry białostockiej{{r|Prokop}}. |
|||
⚫ | |||
{{Przypisy-lista|l. kolumn=2| |
|||
* <ref name="Biskup Edward Kisiel i dzieło katechizacji">{{cytuj pismo|autor=A. Kraszewska|tytuł=Biskup Edward Kisiel i dzieło katechizacji|czasopismo=Na drogach katechezy|wolumin=Nr 4(128)|issn=1232-5244|data=lipiec–sierpień 2006|url=http://ndk.archibial.pl/4-2006/art2.php|data dostępu=2017-05-03}}</ref> |
|||
* <ref name="catholic-hierarchy">{{cytuj stronę|url=http://www.catholic-hierarchy.org/bishop/bkisiel.html|tytuł=Edward Kisiel|opublikowany=catholic-hierarchy.org|data dostępu=2016-11-27|język=en}}</ref> |
|||
* <ref name="Nitecki">{{cytuj książkę|autor=[[Piotr Nitecki|P. Nitecki]]|tytuł=Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny|wydawca=Instytut Wydawniczy „Pax”|miejsce=Warszawa|data=2000|kolumny=202–203|isbn=83-211-1311-7}}</ref> |
|||
* <ref name="Prokop">{{cytuj książkę|autor=K.R. Prokop|tytuł=Biskupi Kościoła katolickiego w III Rzeczpospolitej|wydawca=Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”|miejsce=Kraków|data=1998|strony=67–69|isbn=83-7052-900-3}}</ref> |
|||
}} |
|||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
* {{catholic-hierarchy|biskup|bkisiel}} [dostęp 2011-10-30] |
* {{catholic-hierarchy|biskup|bkisiel}} [dostęp 2011-10-30] |
||
{{Biskupi wileńscy}} |
|||
{{Biskupi białostoccy}} |
{{Biskupi białostoccy}} |
||
Linia 72: | Linia 85: | ||
{{SORTUJ:Kisiel, Edward}} |
{{SORTUJ:Kisiel, Edward}} |
||
[[Kategoria:Wileńscy administratorzy apostolscy z siedzibą w Białymstoku]] |
|||
[[Kategoria:Biskupi białostoccy]] |
[[Kategoria:Biskupi białostoccy]] |
||
[[Kategoria:Pochowani w bazylice archikatedralnej w Białymstoku]] |
|||
[[Kategoria:Urodzeni w 1918]] |
[[Kategoria:Urodzeni w 1918]] |
||
[[Kategoria:Zmarli w 1993]] |
[[Kategoria:Zmarli w 1993]] |
Wersja z 22:36, 3 maj 2017
| ||
Data i miejsce urodzenia | ||
---|---|---|
Data i miejsce śmierci | ||
Biskup diecezjalny białostocki | ||
Okres sprawowania |
1991–1993 (od 1992 arcybiskup metropolita) | |
Administrator apostolski w Białymstoku | ||
Okres sprawowania |
1976–1991 | |
Wyznanie | ||
Kościół | ||
Prezbiterat |
14 lutego 1943 | |
Nominacja biskupia |
3 maja 1976 | |
Sakra biskupia |
27 czerwca 1976 |
Data konsekracji |
27 czerwca 1976 | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość |
Białystok | ||||||||||
Miejsce | |||||||||||
Konsekrator | |||||||||||
Współkonsekratorzy | |||||||||||
|
Edward Kisiel (ur. 24 lutego 1918 w Jundziłłowie, zm. 28 września 1993 w Białymstoku) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor teologii, administrator apostolski w Białymstoku w latach 1976–1991, biskup diecezjalny białostocki w latach 1991–1993 (od 1992 arcybiskup metropolita).
Życiorys
Urodził się 24 lutego 1918 w Jundziłłowie niedaleko Brasławia. W latach 1932–1935 uczęszczał do Państwowego Gimnazjum im. Grzegorza Piramowicza w Dziśnie, następnie w latach 1935–1937 do Państwowego Gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego w Pińsku, gdzie w 1937 złożył egzamin dojrzałości typu humanistycznego. W tym czasie należał do Sodalicji Mariańskiej. W latach 1937–1942 odbył studia filozoficzno-teologiczne na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Stefana Batorego, jednocześnie zdobywając formację kapłańską w Wyższym Seminarium Duchownym w Wilnie. Święcenia diakonatu przyjął w 1941 w archikatedrze wileńskiej przez posługę miejscowego arcybiskupa metropolity Romualda Jałbrzykowskiego. Aresztowany w marcu 1942 wraz z profesorami i innymi klerykami wileńskiego seminarium, został osadzony w więzieniu na Łukiszkach. W maju 1942 wysłany transportem kolejowym na przymusowe roboty w głąb Rzeszy, zbiegł z niego podczas postoju w Warszawie. Ukrywał się u albertynów warszawskich i orionistów łaźniewskich. Na początku 1943 w kolegium jezuitów w Warszawie złożył końcowe egzaminy kursu seminaryjnego. Święceń prezbiteratu udzielił mu 14 lutego 1943 w kaplicy domu sióstr urszulanek w Warszawie biskup diecezjalny piński Kazimierz Bukraba[1]. W latach 1950–1953 odbył dalsze studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Warszawskiego[1], które ukończył z doktoratem z teologii dogmatycznej[2] na podstawie dysertacji Wartości społeczne Wcielenia według św. Hilarego z Poitiers[1].
W marcu 1943 przedostał się do Białegostoku, gdzie uzyskał skierowanie do pracy jako wikariusz w parafii Matki Bożej Anielskiej w Czarnej Wsi (1943–1944). Następnie był wikariuszem ekonomicznym w parafii św. Wojciecha w Uhowie (1944–1945), po czym pracował jako prefekt szkolny w parafii św. Rocha w Białymstoku, a także prefekt białostockich szkół: Gimnazjum Krawieckiego, Państwowej Szkoły Powszechnej dla Dorosłych, Państwowego Gimnazjum i Liceum Gospodarczego, Technikum Mechanicznego, Zasadniczej Szkoły Zawodowej, Technikum Mleczarskiego oraz Zasadniczej Szkoły Przemysłu Mięsnego. W latach 1969–1971 administrował parafią św. Rocha w Białymstoku w charakterze wikariusza ekonomicznego. W 1947 został dekanalnym sekretarzem Krucjaty Eucharystycznej, w 1957 wszedł w skład kolegium duszpasterzy akademickich, w 1958 został cenzorem ksiąg religijnych i wydawnictw kościelnych, a w 1960 archidiecezjalnym duszpasterzem młodzieży szkolnej[1]. Od 1957 do 1976 piastował stanowisko archidiecezjalnego wizytatora religii[2]. Pełnił funkcję spowiednika alumnów wyższego seminarium duchownego i sióstr misjonarek św. Rodziny[1]. W 1970 został ustanowiony referentem wydziału duszpasterskiego[1], w 1971 kanclerzem kurii arcybiskupiej[2], a w 1975 członkiem diecezjalnej komisji ds. wychowania w seminarium duchownym. W 1974 został obdarzony godnością kanonika gremialnego kapituły archikatedralnej w Białymstoku. 15 stycznia 1976 po przejściu Henryka Gulbinowicza na urząd arcybiskupa wrocławskiego został wybrany na wikariusza kapitulnego[1].
Od 1970 wykładał zagadnienia pastoralne w Diecezjalnym Ośrodku Kształcenia Soborowego[1].
3 maja 1976 decyzją papieża Pawła VI został prekonizowany[1] administratorem apostolskim polskiej części archidiecezji wileńskiej z siedzibą w Białymstoku i biskupem tytularnym Limaty[3]. Święcenia biskupie otrzymał 27 czerwca 1976 w prokatedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku. Konsekrował go kardynał Stefan Wyszyński, prymas Polski, w asyście Henryka Gulbinowicza, arcybiskupa metropolity wrocławskiego, i Bronisława Dąbrowskiego, biskupa pomocniczego warszawskiego[1]. Jako dewizę biskupią przyjął słowa „Evangelizare misit me” (Posłał mnie, abym głosił Ewangelię)[2]. 5 czerwca 1991, podczas wizyty papieża Jana Pawła II w Białymstoku, został mianowany biskupem diecezjalnym nowo powołanej diecezji białostockiej. Ingres do katedry Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku odbył 27 czerwca 1991. 25 marca 1992, w związku z utworzeniem metropolii białostockiej, został ustanowiony arcybiskupem metropolitą białostockim. Paliusz metropolitalny otrzymał 29 czerwca 1992 w Bazylice św. Piotra w Rzymie[1]. W 1978 założył Archidiecezjalne Studium Katechetyczne, w 1976 dokonał rozbudowy gmachu wyższego seminarium duchownego, utworzył 18 parafii[1], przeprowadził reorganizację struktur dekanalnych[3], w 1988 rozpoczął przygotowania do rozpoczętego w 1993 synodu diecezjalnego[1]. 15 maja 1993[3] Jan Paweł II przyjął jego rezygnację z urzędu arcybiskupa metropolity białostockiego[1].
Był współkonsekratorem podczas sakry biskupa Edwarda Ozorowskiego (1979), arcybiskupa metropolity Mińska-Mohylewa Kazimierza Świątka (1991), biskupa diecezjalnego Grodna Aleksandra Kaszkiewicza (1991) i biskupa pomocniczego drohiczyńskiego Jana Chrapka (1992)[4].
Zmarł 28 września 1993 w siedzibie biskupiej w Białymstoku. 1 października 1993 został pochowany w krypcie archikatedry białostockiej[1].
Przypisy
Linki zewnętrzne
- {{{tytuł}}} [online], catholic-hierarchy.org (ang.). [dostęp 2011-10-30]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwieProkop
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c d Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwieBiskup Edward Kisiel i dzieło katechizacji
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwieNitecki
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiecatholic-hierarchy
BŁĄD PRZYPISÓW