Krakowski Szybki Tramwaj

Krakowski Szybki Tramwaj

{{{nazwa oryginalna}}}

[[{{{typ systemu}}}]]
UWAGA: Błąd parametru {{{typ systemu}}}={{{typ systemu}}} Ten parametr może przyjmować jedynie wartości: autobus bus rapid transit car-sharing kolej kolej aglomeracyjna kolej drezynowa kolej jednoszynowa kolej linowo-terenowa kolej pneumatyczna kolej wąskotorowa metro mikrobus omnibus premetro publiczny system wypożyczania rowerów publiczny transport zbiorowy szybka kolej miejska szybki tramwaj tramwaj tramwaj dwusystemowy tramwaj konny tramwaj linowy tramwaj wodny prom trolejbus winda
[[Plik:{{{logo}}}|150x150px|alt=Logotyp|]] {{{opis logo}}}
{{{opis grafiki}}}
Państwo	{{{państwo}}}
Lokalizacja	Polska, Kraków
Organizator	{{{organizator}}}
Operator	MPK Kraków
Liczba linii	{{{liczba linii}}}
Lata funkcjonowania	{{{lata funkcjonowania}}}
Dzienna liczba pasażerów	{{{dzienna liczba pasażerów}}}
Roczna liczba pasażerów	{{{roczna liczba pasażerów}}}
Infrastruktura
[[Plik:{{{schemat}}}|240x240px|alt=Schemat sieci|]] {{{opis schematu}}}
Długość sieci	{{{długość sieci}}}
Rozstaw szyn	{{{rozstaw szyn}}}
Napięcie zasilania	{{{napięcie zasilania}}}
Liczba stacji	{{{liczba stacji}}}
Liczba zajezdni	{{{liczba zajezdni}}}
Liczba przystanków	{{{liczba przystanków}}}
Tabor
Liczba pojazdów	{{{liczba pojazdów}}}
[{{{www}}} Strona internetowa]

{{Transport publiczny infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | schemat = | opis grafiki = | liczba stacji = | liczba pojazdów = | typ systemu = | napięcie zasilania = | opis schematu = | nazwa oryginalna = | rozstaw szyn = | liczba przystanków = | organizator = | państwo = | lata funkcjonowania = | liczba linii = | commons = | logo = | www = | długość sieci = | dzienna liczba pasażerów = | liczba zajezdni = | roczna liczba pasażerów = | opis logo = Nieznane pola: "właściciel", "uruchomienie", "pojazdy", "pasażerowie", "stacje", "prześwit", "linie", "rodzaj", "długość", "likwidacja" oraz "grafika_opis". Nieoczekiwana grafika: "lokalizacja".

Podziemna stacja Dworzec Główny Tunel

Początek tunelu tramwajowego

Torowisko KST w kierunku Kurdwanowa

Przebudowa torowiska w al. Powstania Warszawskiego pod kątem KST

Zmodernizowana w 2007 roku pętla Krowodrza Górka z dworcem tramwajowo-autobusowym

Krakowski Szybki Tramwaj (KST) – współczesna krakowska inwestycja w komunikację zbiorową, mająca zapewnić miastu szybką i sprawną sieć transportu zbiorowego, łącząca zalety klasycznego tramwaju oraz metra. W jej skład wchodzą bezkolizyjne torowiska tramwajowe lub wybrane torowiska wydzielone z zapewnionym bezwzględnym priorytetem na skrzyżowaniach. Budowa systemu rozpoczęła się oficjalnie w latach 90., natomiast uruchomienie pierwszego korytarza z osiedla Krowodrza Górka do Kurdwanowa nastąpiło 12 grudnia 2008.

Charakterystyka KST

Podstawowym wyróżnikiem systemów szybkiego tramwaju jest prędkość komunikacyjna, która nie może być niższa niż 24 km/h, licząc wraz z czasem postoju na przystankach. Krakowski Szybki Tramwaj dąży do spełnienia tego wymogu poprzez kombinację:

1. Odcinków torowisk bezkolizyjnych (obecnie przede wszystkim tunel tramwajowy).
2. Odcinków wydzielonych z zapewnionym bezwzględnym priorytetem na skrzyżowaniach.

Tworzą one korytarz, w którym przyspieszane są wszystkie kursujące nim linie tramwajowe, niezależnie od typu taboru, mimo iż początkowo priorytet miał być zapewniony jedynie wybranym liniom. Krakowski Szybki Tramwaj wykorzystuje dwa systemy informatyczne:

• UTCS – (Urban Traffic Control System) System Sterowania Ruchem obejmujący swym zakresem 72 skrzyżowania w ścisłym centrum Krakowa i wzdłuż tzw. korytarza Krakowskiego Szybkiego Tramwaju (KST);
• TTSS – (Traffic Tram Supervision System) System Nadzoru Ruchu Tramwajowego, w tym system priorytetu przejazdów tramwajów przez skrzyżowania zlokalizowane w korytarzu KST, obejmujący 196 pociągów tramwajowych;

Wykonawcą obu systemów jest firma Siemens.

Z fragmentów korytarzy KST mogą korzystać wszystkie linie tramwajowe. Oprócz tego wraz z uruchomieniem systemu utworzono dodatkowe linie tramwajowe, które poruszają się wyłącznie w korytarzach KST i są obsługiwane w większości przez tabor niskopodłogowy. Przeznaczono dla nich przedział numeracji 5x, obejmujący ogólnie linie o zwiększonej częstotliwości kursowania. Obecnie funkcjonują dwie takie linie:

• 50 – kursująca z pętli Krowodrza Górka do Kurdwanowa. Została uruchomiona 12 grudnia 2008.
• 52 – kursująca z pętli Czerwone Maki do Os. Piastów. Została uruchomiona 17 listopada 2012.

Budowa estakady Wielicka - Lipska

Historia

W 1974 rozpoczęto budowę podziemnego tunelu pierwszej linii metra w rejonie Dworca Głównego PKP. Do końca 1989 zdołano zrealizować jedynie 180-metrowy odcinek pod peronami dworca. Po zmianach ustrojowych dalsza budowa została na kilka lat wstrzymana. W 1994 uchwalono Plan Ogólnego Zagospodarowania Miasta Krakowa, w którym zrezygnowano z budowy metra na rzecz szybkiego tramwaju. Nowa inwestycja miała wykorzystywać wybudowany już odcinek tunelu, który miał być jednak dokończony dla komunikacji północ-południe zamiast wschód-zachód.

Między 1995 a 1999 wybudowano kolejne 605 m tunelu pod ulicą Lubomirskiego, a niedługo później rozpoczęto budowę trasy tramwajowej z ul. Wielickiej do osiedla Kurdwanów, gdzie miał kończyć się pierwszy korytarz KST łączący północ z południem miasta.

Budowa Krakowskiego Szybkiego Tramwaju została podzielona na kilka etapów:

• Etap IA (oddano październik 2000) – os. Kurdwanów – ul. Wielicka.
• Etap IB (oddano grudzień 2008) – Rondo Grzegórzeckie – Krowodrza Górka z tunelem KST.
• Etap IIA (oddano listopad 2010) – Rondo Grzegórzeckie – Mały Płaszów.
• Etap IIB (oddano 30 sierpnia 2015) – ul. Wielicka – ul. Lipska, z estakadą tramwajową nad dworcem kolejowym Kraków Płaszów.
• Etap III – Krowodrza Górka – Górka Narodowa oraz Krowodrza Górka – Azory. Obecnie trwają prace projektowe.
• Etap IV – ul. Meissnera – pętla na os. Mistrzejowice. Obecnie trwają prace projektowe.
• Etap V – os. Kurdwanów – pętla przy ul. Czerwone Maki z tunelem pod Centrum Jana Pawła II „Nie lękajcie się”.

Ponadto w latach 2014-2015 wyremontowano torowisko w ul. Mogilskiej i al. Jana Pawła II między Rondem Mogilskim a placem Centralnym, właśnie na potrzeby KST.

Szczegóły techniczne

Linia tramwajowa 50 ma obecnie długość 14 km (w tym 1538 m w tunelu), jednak docelowa długość ulegnie zmianie po uruchomieniu etapu IIB. Tory tramwajowe prowadzą przez pierwszy w Polsce tunel tramwajowy, w którym maszyny mają rozwijać maksymalną bezpieczną prędkość 60 km/h (obecnie obowiązuje ograniczenie do 30 i 40 km/h). Według założeń cały odcinek ma być pokonywany w 30 minut.

Linia tramwajowa 52 ma obecnie długość 18 km. Trasę pokonuje w niecałą godzinę.

Finansowanie inwestycji

Projekt jest finansowany z budżetu miasta Krakowa. Od października 1998 inwestorem zastępczym miasta przy budowie KST jest Agencja Rozwoju Miasta Krakowa. Na wykonanie inwestycji zostały zaciągnięte kredyty w Europejskim Banku Odbudowy i Rozwoju oraz Europejskim Banku Inwestycyjnym.

Zobacz też

• Tramwaje w Krakowie

{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.

Bibliografia

• ISSN 1898-9039. Kraków.pl Nr 18, 12 listopada 2008. Strony 4-8
• Informacje o inwestycji na stronach Agencji Rozwoju Miasta. arm.krakow.pl. [dostęp 2009-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-20)]. (pol.).
• Piotr Hamarnik: Szybki tramwaj zamiast metra. Gazeta Wyborcza Kraków, 2008-12-11. [dostęp 2008-12-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-14)]. (pol.).
• Informacje techniczne o inwestycji na stronach Grupy ZUE S.A.. zue.krakow.pl. [dostęp 2013-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-03)]. (pol.).