Paszport „Polityki”
| ||
| Nagroda za | twórczość artystyczną | |
| Przyznawana przez | tygodnik „Polityka” | |
| Lokalizacja |  PolskaWarszawa | |
| Pierwsze rozdanie | 1993 | |
| Strona internetowa | ||
Paszport „Polityki” – nagroda kulturalna ustanowiona w 1993 roku przez tygodnik „Polityka”, przyznawana twórcom w siedmiu kategoriach: literatura, film, teatr, muzyka poważna, plastyka (sztuki wizualne) i estrada oraz – od roku 2016 – kultura cyfrowa”. Od 2002 roku wręczana jest także nagroda specjalna kreator kultury za osiągnięcia w krzewieniu kultury.
Zgodnie z deklaracją redakcyjną, nagroda jest wyróżnieniem dla twórców, którzy czynią najszybsze postępy, zaskakują nowymi osiągnięciami, swoją aktywnością dobrze rokują w przyszłości i przez to zasługują na opiekę, wsparcie i promocję w świecie[1]. Nazwa nagrody – paszport – miała być symboliczną przepustką do świata wielkiej, międzynarodowej sztuki[1]. Pomysłodawcą nagrody był szef działu kultury tygodnika Zdzisław Pietrasik, a miała ona pomóc we wskazywaniu i lansowaniu najciekawszych twórców młodego pokolenia[2]. Nagroda przyznawana jest od tej pory na ogół stosunkowo młodym, niejednokrotnie debiutującym twórcom[3]. Nominują do nagrody zaproszeni krytycy, związani z różnymi redakcjami i mediami[4]. Początkowo nominowane do nagrody były wszystkie osoby wskazywane przez krytyków; od 2004 roku ograniczono liczbę osób nominowanych do trzech w kategorii, co spowodowało, że nominacja stała się również wyróżnieniem[4].
Nagroda przyznawana jest w styczniu kolejnego roku. Pierwsze edycje nagrody wręczane były w redakcji, późniejsze m.in. podczas uroczystości w Teatrze Małym w Warszawie[5]. Od dziesiątej edycji za 2002 rok uroczyste gale są transmitowane przez telewizję[6]. W XXI wieku są tradycyjnie wręczane na gali w Teatrze Wielkim w Warszawie, prowadzonej przez redaktora naczelnego tygodnika Jerzego Baczyńskiego i Grażynę Torbicką[2].
Laureaci nagrody[edytuj | edytuj kod]
Za rok 1993[edytuj | edytuj kod]
- Literatura – Teodor Parnicki
- Film – Jacek Bławut
- Teatr – Tadeusz Słobodzianek
- Muzyka – Stanisław Leszczyński
- Plastyka – Stasys Eidrigevičius
- Estrada – Kasia Nosowska
Za rok 1994[edytuj | edytuj kod]
- Literatura – Marcin Świetlicki, nie przyjął nagrody
- Film – Jan Jakub Kolski
- Teatr – Krystyna Meissner
- Muzyka – Piotr Anderszewski
- Plastyka – Ryszard Górecki
- Estrada – Edyta Bartosiewicz
Za rok 1995[edytuj | edytuj kod]
- Literatura – Stefan Chwin, za powieść Hanemann
- Film – Marcel Łoziński
- Teatr – Jolanta Ptaszyńska
- Muzyka – Stefan Sutkowski
- Plastyka – Mirosław Bałka
- Estrada – Wojciech Waglewski
Za rok 1996[edytuj | edytuj kod]
- Literatura – Olga Tokarczuk
- Film – Łukasz Kośmicki
- Teatr – Krzysztof Rau
- Muzyka – Olga Pasiecznik
- Plastyka – Zofia Kulik
- Estrada – Grzegorz Ciechowski
Za rok 1997[edytuj | edytuj kod]
- Literatura – Andrzej Sapkowski
- Film – Jerzy Stuhr, za film Historie miłosne
- Teatr – Anna Augustynowicz
- Muzyka – Dariusz Paradowski
- Plastyka – Katarzyna Kozyra
- Estrada – Kayah
Za rok 1998[edytuj | edytuj kod]
Wręczenie nagród odbyło się 5 stycznia 1999 r. w Teatrze Małym w Warszawie; nagrody pieniężne wynosiły 5000 zł[7].
- Literatura – Jerzy Pilch, za książkę Bezpowrotnie utracona leworęczność
- Film – Dorota Kędzierzawska, za film Nic
- Teatr – Grzegorz Jarzyna
- Muzyka – Rafał Kwiatkowski
- Plastyka – Jarosław Modzelewski
- Estrada – Kazik Staszewski
Za rok 1999[edytuj | edytuj kod]
Gala odbyła się 11 stycznia 2000 r. w Teatrze Małym w Warszawie; nagrody pieniężne wynosiły 5000 zł[5].
- Literatura – Marek Bieńczyk
- Film – Krzysztof Krauze, za film Dług
- Teatr – Agnieszka Glińska
- Muzyka – Paweł Mykietyn
- Plastyka – Leon Tarasewicz
- Estrada – Myslovitz
Za rok 2000[edytuj | edytuj kod]
Gala odbyła się 9 stycznia 2001 r. w Teatrze Małym w Warszawie[8].
- Literatura – Marzanna Bogumiła Kielar
- Film – Maja Ostaszewska
- Teatr – Paweł Miśkiewicz
- Muzyka – Stanisław Drzewiecki
- Plastyka – Dominik Lejman
- Estrada – Ryszard Tymon Tymański
Za rok 2001[edytuj | edytuj kod]
Gala odbyła się 8 stycznia 2002 r. w nowej siedzibie redakcji przy ulicy Słupeckiej, nagrody pieniężne wynosiły po 10 000 zł[9].
- Literatura – Paweł Huelle, za powieść Mercedes Benz
- Film – Robert Gliński, za film Cześć Tereska
- Muzyka – Mariusz Treliński
- Teatr – Piotr Cieplak
- Plastyka – Katarzyna Józefowicz
- Estrada – Agnieszka Chylińska
Za rok 2002[edytuj | edytuj kod]
Dziesiąta jubileuszowa edycja nagrody została przyznana 7 stycznia 2003 r. na gali transmitowanej po raz pierwszy przez TVP2 w Teatrze Muzycznym „Roma”, wśród około tysiąca gości był Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski[6]. Po raz pierwszy specjalną nagrodą – wieńcami laurowymi zostali odznaczeni kreatorzy kultury[6]. Jubileuszowemu rozdaniu paszportów towarzyszył trwający do 8 lutego festiwal kulturalny „Polityki”[6].
- Literatura – Dorota Masłowska, za powieść Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną
- Film – Piotr Trzaskalski, za film Edi
- Teatr – Krzysztof Warlikowski
- Muzyka – Dominik Połoński
- Plastyka – Marcin Maciejowski
- Estrada – Anna Maria Jopek, za płytę Upojenie
- Kreator kultury – Roman Gutek; Wydawnictwo W.A.B. (Beata Stasińska, Wojciech Kuhn, Adam Widmański); Andrzej Starmach, Festiwal Teatralny Malta i jego twórcy: Lech Maria Raczak i Michał Merczyński; Mariusz Adamiak oraz Jerzy Owsiak[6]
Za rok 2003[edytuj | edytuj kod]
Uroczysta gala transmitowana przez TVP2 miała miejsce 6 stycznia 2004 r. w Teatrze Polskim w Warszawie. Ponownie wśród gości był Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski[10].
- Literatura – Wojciech Kuczok, za powieść Gnój
- Film – Andrzej Jakimowski, za film Zmruż oczy
- Teatr – Danuta Stenka
- Muzyka – Kuba Jakowicz
- Plastyka – Monika Sosnowska
- Estrada – Andrzej Smolik
- Kreator kultury – Marek Żydowicz
Za rok 2004[edytuj | edytuj kod]
W 2004 roku po raz pierwszy wprowadzono oficjalne nominacje – w każdej kategorii nominowane zostały trzy osoby wskazywane przez dziesięciu nominujących krytyków; w latach poprzednich nominowało pięć osób, a nominowanym stawał się każdy choć raz wskazany[4], co zdaniem redakcji Polityki prowadziło do „inflacji wyróżnienia”.
4 stycznia 2005 w Teatrze Narodowym w Warszawie wręczono nagrody laureatom wybranym przez kapitułę redakcji tygodnika Polityka. Nagroda to symboliczny paszport oraz 10 tys. zł.
- Nominacje i laureaci
Laureaci Paszportów Polityki zostali zaznaczeni wytłuszczeniem.
- Literatura:
- laureat: Sławomir Shuty
- nominowani: Jacek Dukaj, Tomasz Różycki
- Film:
- laureat: Wojtek Smarzowski za film Wesele
- nominowani: Leszek Dawid za film Bar na Victorii, Magdalena Piekorz za film Pręgi
- Teatr:
- laureat: Paweł Szkotak
- nominowani: Jan Klata, Piotr Kruszczyński
- Muzyka poważna:
- laureat: Agata Zubel
- nominowani: Łukasz Borowicz, Cezary Duchnowski
- Sztuki wizualne:
- laureat: Cezary Bodzianowski
- nominowani: Rafał Bujnowski, Robert Kuśmirowski
- Estrada:
- laureat: Leszek Możdżer
- nominowani: Monika Brodka, O.S.T.R.
- Kreator kultury: Wojciech Trzciński
Za rok 2005[edytuj | edytuj kod]
Laureaci Paszportów Polityki zostali zaznaczeni wytłuszczeniem.
Nominacje:
- Muzyka poważna:
- Film:
- Anna Kazejak-Dawid, Jan Komasa i Maciej Migas za film Oda do radości
- Anna Jadowska za film Teraz ja
- Przemysław Wojcieszek za film Doskonałe popołudnie
- Sztuki wizualne:
- Estrada:
- Teatr:
- Literatura:
- Kreator kultury
Za rok 2006[edytuj | edytuj kod]
- Film:
- Sławomir Fabicki za film Z odzysku
- Jowita Budnik za rolę w filmie Plac Zbawiciela
- Xawery Żuławski za film Chaos
- Plastyka:
- Teatr:
- Muzyka:
- Muzyka popularna:
- Literatura:
- Nagroda specjalna dla kreatora kultury
Za rok 2007[edytuj | edytuj kod]
Laureaci Paszportów Polityki zostali zaznaczeni wytłuszczeniem.
- Literatura:
- Film:
- Teatr:
- Sztuki wizualne:
- Muzyka poważna:
- Muzyka popularna:
- Kreator Kultury
- Nagroda Specjalna „Polityki” dla Andrzeja Wajdy
Za rok 2008[edytuj | edytuj kod]
- Literatura:
- Sylwia Chutnik za Kieszonkowy atlas kobiet
- Jacek Dukaj za Lód
- Aleksander Kościów za Przeproś
- Film:
- Kasia Adamik za film Boisko bezdomnych
- Michał Rosa za film Rysa
- Małgorzata Szumowska za film 33 sceny z życia
- Teatr:
- Sztuki wizualne:
- Muzyka poważna:
- Muzyka popularna:
- Kreator Kultury
Za rok 2009[edytuj | edytuj kod]
Nominacje:
- Literatura:
- Piotr Paziński za Pensjonat
- Jacek Dukaj za Wroniec
- Agnieszka Drotkiewicz za Teraz
- Film:
- Sztuki wizualne:
- Teatr:
- Muzyka poważna:
- Muzyka popularna:
- Kreator Kultury:
Za rok 2010[edytuj | edytuj kod]
Nominacje:
- Literatura:
- Ignacy Karpowicz za Balladyny i romanse.
- Justyna Bargielska za Obsoletki.
- Tomasz Piątek za Węża w kaplicy.
- Film:
- Teatr:
- Sztuki wizualne:
- Muzyka poważna:
- Muzyka popularna:
Za rok 2011[edytuj | edytuj kod]
Nominacje:
- Literatura:
- Szczepan Kopyt za Buch
- Mikołaj Łoziński za Książkę.
- Zygmunt Miłoszewski za Ziarno prawdy.
- Film:
- Teatr:
- Sztuki wizualne:
- Muzyka poważna:
- Muzyka popularna:
- Kreator Kultury:
Za rok 2012[edytuj | edytuj kod]
Gala transmitowana w TVP2 odbyła się 15 stycznia 2013 r. w Teatrze Wielkim w Warszawie[3].
Nominacje:
- Literatura:
- Film:
- Teatr:
- Sztuki wizualne:
- Muzyka poważna:
- Wojciech Blecharz
- Agnieszka Budzińska-Bennett
- Magdalena Bojanowicz oraz Maciej Frąckiewicz (nominowani jako TWOgether Duo)
- Muzyka popularna:
- Kreator Kultury:
Za rok 2013[edytuj | edytuj kod]
Nominacje:
- Film:
- Literatura:
- Muzyka Popularna:
- Muzyka Poważna:
- Teatr:
- Sztuki Wizualne
- Kreator Kultury:
Za rok 2014[edytuj | edytuj kod]
22. uroczystość wręczenia Paszportów „Polityki” odbyła się 13 stycznia 2015 w Teatrze Wielkim w Warszawie, galę prowadzili Grażyna Torbicka i Jerzy Baczyński. Na uroczystość przybyli m.in. prezydent RP Bronisław Komorowski z małżonką oraz minister kultury i dziedzictwa narodowego Małgorzata Omilanowska. Oprócz nagród w sześciu kategoriach przyznano także nagrodę specjalną dla Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce (SŻIH), pomysłodawcy utworzenia Muzeum Historii Żydów Polskich, otwartego w 2014; w imieniu SŻIH nagrodę odebrali Barbara Kirshenblatt-Gimblett, Grażyna Pawlak, Marian Turski i Piotr Wiślicki[11].
Nominacje:
- Film:
- Teatr:
- Sztuki Wizualne:
- Literatura:
- Muzyka Poważna:
- Muzyka Popularna:
- Kreator Kultury:
- Nagroda specjalna
Za rok 2015[12][edytuj | edytuj kod]
Uroczystość wręczenia Paszportów „Polityki” za rok 2015 odbyła się 12 stycznia 2016 w Teatrze Wielkim w Warszawie, galę prowadzili Jerzy Baczyński i Grażyna Torbicka[13].
Nominacje:
- Film:
- Teatr:
- Sztuki Wizualne:
- Literatura:
- Muzyka Poważna:
- Muzyka Popularna:
- Kreator Kultury:
Za rok 2016[edytuj | edytuj kod]
24. uroczystość wręczenia Paszportów „Polityki” odbyła się 10 stycznia 2017 w Teatrze Wielkim w Warszawie, galę prowadzili Grażyna Torbicka i Jerzy Baczyński. Po raz pierwszy przyznano nagrodę w kategorii „Kultura cyfrowa”, której laureatem został Michał Staniszewski. Transmisję telewizyjną gali przeprowadziła stacja TVN[14].
Nominacje:
- Film:
- Teatr:
- Sztuki wizualne:
- Literatura:
- Muzyka poważna:
- Muzyka popularna:
- Kultura cyfrowa:
- Kreator Kultury:
Za rok 2017[edytuj | edytuj kod]
Jubileuszowa 25. uroczystość wręczenia Paszportów „Polityki” odbyła się 9 stycznia 2018 w Teatrze Wielkim w Warszawie, galę prowadzili Grażyna Torbicka i Jerzy Baczyński. Transmisję telewizyjną gali przeprowadziła stacja TVN[15].
Nominacje:
- Film:
- Teatr:
- Sztuki wizualne:
- Literatura:
- Muzyka poważna:
- Muzyka popularna:
- Kultura cyfrowa:
- Mateusz Lenart, Andrzej Mądrzak, Wojciech Piejko (Bloober Team)
- Artur Kordas, Jakub Kuć, Gustaw Stachaszewski (Acid Wizard Studio)
- Wojciech Pazdur (The Farm 51)
Za rok 2018[edytuj | edytuj kod]
26. uroczystość wręczenia Paszportów „Polityki” odbyła się 8 stycznia 2019 w Teatrze Polskim w Warszawie, galę prowadzili Grażyna Torbicka i Jerzy Baczyński. Transmisję telewizyjną gali przeprowadziła stacja TVN[15].
Nominacje:
- Film:
- Teatr:
- Marta Górnicka
- Anna Karasińska
- Weronika Szczawińska
- Sztuki wizualne:
- Diana Lelonek
- Martyna Czech
- Rafał Milach
- Literatura:
- Muzyka poważna:
- Aleksander Nowak
- Jakub Józef Orliński
- Tomasz Ritteri
- Muzyka popularna:
- Dawid Podsiadło
- Jan Emil Młynarski
- Krzysztof Zalewski
- Kultura cyfrowa:
- Piotr Barszczewski, Krzysztof Cybulski, Krzysztof Goliński i Jakub Koźniewski (PanGenerator)
- 11bit Studios
- Juggler Games
Kreator Kultury:
Za rok 2019[edytuj | edytuj kod]
27. uroczystość wręczenia Paszportów „Polityki” odbyła się 14 stycznia 2020 w Teatrze Polskim w Warszawie, galę prowadzili Grażyna Torbicka i Jerzy Baczyński. Transmisję telewizyjną gali przeprowadziła stacja TVN[15].
Nominacje:
- Film:
- Bartosz Bielenia
- Bartosz Kruhlik
- Mateusz Pacewicz
- Teatr:
- Weronika Szczawińska
- Magdalena Drab
- Monika Frajczyk
- Sztuki wizualne:
- Weronika Gęsicka
- Alex Baczyński-Jenkins
- Roman Stańczak
- Literatura:
- Muzyka poważna:
- Jakub Józef Orliński
- Krystian Lada
- Martyna Pastuszka
- Muzyka popularna:
- Kultura cyfrowa:
- Dawid Ciślak (Polyslash)
- Jacek Brzeziński, Artur Ganszyniec (Different Tales)
- Aleksandra Jarosz
Kreator Kultury:
Za rok 2020[edytuj | edytuj kod]
28. uroczystość wręczenia Paszportów „Polityki” odbyła się 26 stycznia 2021 bez udziału publiczności i mediów (ze względu na ograniczenia epidemiczne); galę prowadzili Grażyna Torbicka i Jerzy Baczyński; transmisję telewizyjną przeprowadziła stacja telewizyjna TVN[16].
Laureaci:
- Piotr Domalewski – film
- Teatr 21 – teatr
- Mira Marcinów – literatura
- Małgorzata Mirga-Tas – sztuki wizualne
- Siksa – muzyka popularna
- Ania Karpowicz: – muzyka poważna
- Marta Malinowska – kultura cyfrowa
- Bożena Janerka i Lech Janerka – kreator kultury
- Artur Liebhart – kultura zdalna
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b red. Paszporty "Polityki" 1998. „Polityka”. 1/1999 (2174), s. 44, 2 stycznia 1999.
- ↑ a b Urszula Schwarzenberg-Czerny. Podróż przez ćwierć wieku. „Polityka”. Nr 3/2018 (3144), s. 80, 16 stycznia 2018.
- ↑ a b red: „Znaki szczególne” Paszportów POLITYKI. polityka.pl, 10 stycznia 2013.
- ↑ a b c Zdzisław Pietrasik. Paszport POLITYKI – Laureaci 2004. „Polityka”. Nr 1/2005 (2485), s. 18, 8 stycznia 2005.
- ↑ a b Piotr Sarzyński. Dowód osobowości. „Polityka”. Nr 3/2000 (2228), s. 42, 15 stycznia 2000.
- ↑ a b c d e red. Z Paszportami do Europy. „Polityka”. Nr 3/2003 (2384), s. 24, 18 stycznia 2003.
- ↑ Zdzisław Pietrasik. Paszporty Polityki. „Polityka”. Nr 2/1999 (2175), s. 40, 9 stycznia 1999.
- ↑ Zdzisław Pietrasik. Paszporty Polityki 2000: laureaci. „Polityka”. Nr 2/2001 (2280), s. 48, 13 stycznia 2001.
- ↑ Mariusz Czubaj. Paszporty POLITYKI wręczone!. „Polityka”. Nr 3/2002 (2333), s. 44, 19 stycznia 2002.
- ↑ red. Zwycięzcy 2003. „Polityka”. Nr 2/2004 (2434), s. 52, 10 stycznia 2004.
- ↑ Justyna Sobolewska. Tu kultura się liczy. „Polityka”. 4 (2993), s. 72–74, 21 stycznia 2015. Polityka. ISSN 0032-3500.
- ↑ „Polityka” nr 3 (3042) z 13.01.2016, s. 76–79.
- ↑ Mirosław Pęczak. Paszporty: wręczamy, nie sprawdzamy. „Polityka”. 4 (3043), s. 84–86, 20 stycznia 2016. Polityka. ISSN 0032-3500.
- ↑ Urszula Schwarzenberg-Czerny. Paszport do przyszłości. „Polityka”. 3 (3094), s. 80–82, 18 stycznia 2017. Polityka. ISSN 0032-3500.
- ↑ a b c Paszporty POLITYKI – Polityka.pl, www.polityka.pl, 9 stycznia 2018 [dostęp 2018-01-09] (pol.).
- ↑ Redakcja: Bezbrawie. Wręczyliśmy Paszporty 2020!. polityka.pl, 26 stycznia 2021. [dostęp 2021-09-10].