Żukowo

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Żukowo
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Żukowo - fragment miasta
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

kartuski

Gmina

Żukowo

Aglomeracja

trójmiejska

Data założenia

XIII w.

Prawa miejskie

1 stycznia 1989[1]

Burmistrz

Wojciech Kankowski

Powierzchnia

4,73[2] km²

Populacja (30.06.2023)
• liczba ludności
• gęstość


6 714[3]
1419,45 os./km²

Strefa numeracyjna

58

Kod pocztowy

83-330

Tablice rejestracyjne

GKA

Położenie na mapie gminy Żukowo
Mapa konturowa gminy Żukowo, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Żukowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Żukowo”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Żukowo”
Położenie na mapie powiatu kartuskiego
Mapa konturowa powiatu kartuskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Żukowo”
Ziemia54°20′45″N 18°21′38″E/54,345833 18,360556
TERC (TERYT)

2205084

SIMC

0935127

Urząd miejski
ul. Gdańska 52
83-330 Żukowo
Strona internetowa

Żukowo (kaszub. Żukòwò; niem. Zuckau, łac. Sucovia) – miasto nad Radunią w powiecie kartuskim w województwie pomorskim. Zaliczane do aglomeracji trójmiejskiej. Siedziba gminy Żukowo.

Według danych z 20 lipca 2020 Żukowo liczyło 8135 mieszkańców[4].

Wieś norbertanek żukowskich w województwie pomorskim w drugiej połowie XVI wieku[5].

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Stacja kolejowa Żukowo Wschodnie

Położone na wschodnim skraju Pojezierza Kaszubskiego, 19 km na południowy zachód od Gdańska, na przecięciu drogi krajowej nr 20 i drogi wojewódzkiej nr 211. Tu zaczyna się droga krajowa nr 7. Przez miasto przebiega linia kolejowa nr 201 Nowa Wieś Wielka – Gdynia Port ze stacją kolejową Żukowo Wschodnie oraz przystankiem Żukowo. Stacja Żukowo Zachodnie przy linii kolejowej nr 229 w 2023[6][7] została odbudowana w ramach bajpasu kartuskiego[a] realizowanego przez PKP PLK[8].

Miasto jest członkiem Metropolitalnego Związku Komunikacyjnego Zatoki Gdańskiej. Przez Żukowo prowadzi niebieski szlak turystyczny Kartuski.

W latach 1975–1998 administracyjnie należało do woj. gdańskiego.

Według danych z 1 stycznia 2011 powierzchnia miasta wynosiła 4,73 km²[9].

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 1212 Mściwoj I gdański i jego żona Zwinisława ufundowali w Żukowie klasztor norbertanek[10]. Przywilej fundacyjny spisano w l. 1212–1214, co należy uznać za datę założenia miejscowości. W kościele ponorbetańskim na ścianie przy wejściu wisi napisana odręcznie wzmianka o początkach Żukowa w języku polskim. Klasztor żukowski istniał do 20 listopada 1834, kiedy to został skasowany przez władze pruskie.

Kościół i klasztor ponorbertański

Norbertanki miały szczególne znaczenie dla szkoły żukowskiej haftu kaszubskiego (jego charakterystyczne elementy widoczne są w herbie miasta), która trwa do dziś. Znanymi hafciarkami w Żukowie były: siostry Jadwiga i Zofia Ptach oraz Maria Nowicka, a jest Wanda Dzierzgowska oraz Bernadeta Reglińska. W tutejszym muzeum parafialnym znajduje się ekspozycja haftów kaszubskich i innych rekwizytów związanych z życiem lokalnego kościoła i mieszkańców.

W 1920 pierwszym polskim wójtem został Florian Poćwiardowski z Poznania[11].

Żukowo posiada prawa miejskie od 1 stycznia 1989.

Na terenie miasta znajdują się 2 pomniki przyrody w postaci dwóch ponad 500-letnich dębów.

Z Żukowa pochodzi Wiesław Mering, duchowny rzymskokatolicki, biskup diecezjalny włocławski w latach 2003–2021.

W 1948 utworzono w mieście Cmentarz Żołnierzy Radzieckich poległych w wyniku tzw. Operacji pomorskiej[12].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Według danych z 31 grudnia 2010 miasto miało 6519 mieszkańców[13].

  • Piramida wieku mieszkańców Żukowa w 2014 roku[14].

Most kolejowy nad rzeką Słupiną.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Kościół św. Jana
Młyny w dawnym majątku Norbertanek

Sport[edytuj | edytuj kod]

W Żukowie swoje domowe mecze rozgrywa GKS Żukowo grający w Lidze Centralnej piłki ręcznej[16].

Kultura i rozrywka[edytuj | edytuj kod]

Haft kaszubski szkoły żukowskiej na torbie na zakupy

Ośrodki kultury[edytuj | edytuj kod]

  • Ośrodek Kultury i Sportu w Żukowie
  • Biblioteka Samorządowa

Imprezy cykliczne[edytuj | edytuj kod]

  • Pokonkursowa wystawa haftu kaszubskiego
  • Festyn parafialny
  • Festiwal Sportu w Żukowie
  • Żukowskie Biegi Przełajowe
  • Żukowskie Lato Muzyczne
  • Żegnaj Lato na Rock, Rock, Rock...

Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]

Współpraca międzynarodowa[edytuj | edytuj kod]

Miasta i gminy partnerskie:

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. bajpas kartuski — kolejowa trasa objazdowa z Gdańska do Kartuz przez Gdańsk Kokoszki i Starą Piłę, w śladzie linii kolejowych nr 229 i 234. Powstała ona w związku z przygotowywaną przez PKP PLK elektryfikacją i budową drugiego toru na linii nr 201 Gdynia – Kościerzyna – Bydgoszcz. Prace przy bajpasie kartuskim trwały w latach 2022–2023 i składały się z dwóch części: modernizacji ok. 15 km istniejącej linii Gdańsk Kokoszki – Stara Piła – Żukowo – Glincz (należącej do PKP PLK i przez nią zrealizowanej) oraz odbudowy niespełna 1,5 km toru na odcinku Gdańsk Kiełpinek – Gdańsk Kokoszki (zrealizowanej przez spółkę PKM S.A. przy ścisłej współpracy z miastem Gdańsk).

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Uchwała Rady Państwa z dnia 17 listopada 1988 r. w sprawie utworzenia miasta Żukowo w województwie gdańskim. M.P. z 1988 r. nr 32, poz. 285
  2. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku, Główny Urząd Statystyczny, 7 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-08].
  3. Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2023-12-01] (pol.).
  4. Aktualności - Gmina Żukowo ma już 40 tys. Mieszkańców! - Gmina Żukowo, www.zukowo.pl [dostęp 2020-08-16].
  5. Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w. : rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 92.
  6. Bajpas kartuski na ukończeniu. Kiedy zakończenie prac?. kartuzy.info. [dostęp 2023-04-13].
  7. Bajpas kartuski czynny w tym roku? Według planów nowym szlakiem pociągi mają ruszyć jesienią. radiogdansk.pl, 2023-04-23. [dostęp 2023-05-06].
  8. Bajpas Kartuski czyli kolejowa oferta dobrych podróży z Kaszub do Gdańska. plk-sa.pl. [dostęp 2023-01-20].
  9. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 26 lipca 2013, ISSN 1505-5507.
  10. Pommerellisches Urkundenbuch, wyd. M. Perlbach, Danzig 1882, nr 14, s. 12 - 13
  11. Ryszard Ciemiński, Album Kartuski, Gdańsk: Oficyna WydawniczaGraf, 1991, s. 30, ISBN 83-85130-28-4.
  12. Cmentarz wojenny żołnierzy Armii Radzieckiej w Kartuzach, kartuzy.info [dostęp 2022-06-30] (pol.).
  13. Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 10 czerwca 2011, ISSN 1734-6118.
  14. Żukowo w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  15. Żukowo: klasztor norbertanek, Dziedzictwo.ekai.pl [dostęp 2009-08-02].
  16. Drużyny Ligi Centralnej Mężczyzn [dostęp 2024-02-15] (pol.).
  17. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2020-07-18].
  18. Wendelstein - Gmina Żukowo, www.zukowo.pl [dostęp 2021-01-15].
  19. Saint-Junien - Gmina Żukowo, www.zukowo.pl [dostęp 2021-01-15].
  20. Balvi - Gmina Żukowo, www.zukowo.pl [dostęp 2021-01-15].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]