An-22
 An-22 | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Antonow |
| Typ | |
| Konstrukcja |
metalowa |
| Załoga |
5–6 |
| Historia | |
| Data oblotu |
27 lutego 1965 |
| Lata produkcji |
1965–1975 |
| Liczba egz. |
68 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
4 x Kuzniecow NK-12MA |
| Moc | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
64,4 m |
| Długość |
57,3 m[1] |
| Wysokość |
12,53 m |
| Powierzchnia nośna |
345 m² |
| Masa | |
| Własna |
118 727 kg[1] |
| Startowa |
205 000 kg |
| Paliwa |
96 000 kg[1] |
| Zapas paliwa |
127 000 l[1] |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
608 km/h[1] |
| Pułap praktyczny |
8000 m[1] |
| Zasięg |
3 100 km (z ładunkiem) |
| Rozbieg |
1460 m[1] |
| Dobieg |
1040 m[1] |
| Dane operacyjne | |
| Użytkownicy | |
 ZSRR / Rosja,  Ukraina
| |
| Rzuty | |
| |
An-22 Antiej (ros. Aн-22 Антей – „Antei”) – radziecki samolot transportowy zaprojektowany w biurze konstrukcyjnym Olega Antonowa. W kodzie NATO otrzymał oznaczenie Cock.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Rozwój radzieckich ciężkich samolotów transportowych służących do transportu strategicznego wojska i ładunków rozpoczął się pod koniec lat 50 XX wieku. Powstało wówczas kilka projektów takich samolotów wiodących biur konstrukcyjnych, przy tym jako napęd przewidywano nowe silniki turbośmigłowe Kuzniecow NK-12, które napędzały również samoloty bombowe Tu-95[2]. Ich zastosowanie było związane z brakiem radzieckich silników turboodrzutowych o odpowiednio wysokim ciągu, a zarazem ekonomicznych, pozwalających na duży zasięg[2]. NK-12 był najpotężniejszym wówczas używanym silnikiem turbośmigłowym. Początkowo biuro Antonowa proponowało projekt An-20, lecz nie był on rozwijany[3]. W grudniu 1960 roku władze radzieckie postawiły konstruktorom wymagania m.in. przewiezienia ładunku 40 ton na odległość 3500 km, z prędkością przelotową 650 km/h[4]. Przystąpiono następnie do opracowania samolotu An-22, oznaczonego wewnątrzzakładowym kryptonimem „100”, którego głównym konstruktorem był W. Katajew[4]. W listopadzie 1961 roku komisja zatwierdziła wykonaną w sierpniu makietę samolotu[5]. Prowadzono też próby modeli samolotu, w tym wykonanych w skali 1:4, o rozpiętości 16 m[6].
1 sierpnia 1964 roku zmontowano w zakładach w Kijowie prototyp (numer fabryczny 01-01, o znakach SSSR-46191)[7]. Otrzymał on nazwę Antiej (pol. Anteusz lub Antajos, od greckiego giganta)[7]. Pierwszy lot samolotu miał miejsce 27 lutego 1965 roku, z siedmioosobową załogą pod dowództwem Ju. Kurlina[6]. Pierwszy publiczny pokaz odbył się podczas Międzynarodowego Salonu Lotniczego w Paryżu w czerwcu 1966 roku[6]. Drugi prototyp przeznaczony był do badań naziemnych. 27 stycznia 1966 roku oblatano trzeci prototyp, zbudowany w Taszkencie, o znakach SSSR-56391 (drugi latający), a w kolejnym roku – czwarty[8]. W 1967 roku zbudowano piąty i szósty prototyp i ponownie samolot zaprezentowano w czerwcu w Paryżu, a w lipcu cztery samoloty zaprezentowano w locie podczas święta lotnictwa w Domodiedowie[9]. W 1966 roku An-22 pobił 12 rekordów światowych, podnosząc ładunek 88 103 kg na wysokość 6600 m[8]. W październiku 1967 roku natomiast An-22 pobił kolejne rekordy, podnosząc ładunek 100 444,6 kg na wysokość 7848 m[9]. W tym czasie An-22 był największym samolotem transportowym na świecie. 22 sierpnia 1967 roku rozpoczęto badania państwowe czwartego prototypu[10].
W 1969 roku po raz trzeci samolot pokazano w Paryżu, tym razem w locie[11]. W latach 1972–75 podczas badań w locie pobito liczne dalsze rekordy światowe (prędkości lotu z różnymi ładunkami na określonym dystansie)[12].
Produkcja samolotu została uruchomiona latem 1965 roku w zakładach lotniczych w Taszkencie[13]. W 1967 roku, oprócz dwóch prototypów, powstały dwa samoloty seryjne[14]. Do 1973 roku powstały 34 samoloty An-22, po czym od 1973 do 1975 roku zbudowano 28 ulepszonych An-22A[14]. W 1975 roku produkcja została zakończona (ostatni oddano w 1976 roku)[14]. Wraz z sześcioma prototypami (jednym nielotnym) wyprodukowano 68 maszyn, w siedmiu seriach po 10 samolotów (ostatniej niepełnej)[14]. Numery fabryczne składały się z numeru serii i numeru samolotu[14].
Eksploatacja
[edytuj | edytuj kod]Prototypy An-22 od 1969 roku były używane do przewozu ciężkich elementów zakładów produkcyjnych i maszyn, m.in. w obwodzie tiumeńskim[15]. Z siedmiu samolotów przedprodukcyjnych, pięć zostało w zakładach Antonowa (w tym jeden nielotny), a dwa ostatnie przekazano wojsku[12].
Samoloty seryjne zaczęły być przejmowane przez lotnictwo wojskowe od lutego 1969 roku w skład 5. eskadry 229. wojskowego pułku lotnictwa transportowego (229 WTAP), przekształconej w 1970 roku w 81. wojskowy pułk lotnictwa transportowego, bazujący na lotnisku Iwanowo[16]. Trzy samoloty wzięły udział w ćwiczeniach Wostok-69 w czerwcu[17]. Wszystkie samoloty były przyjmowane na stan lotnictwa wojskowego, natomiast numery z rejestru cywilnych statków powietrznych nadawano im w razie potrzeby, np. przy lotach za granicę[14]. Samolot An-22 został formalnie przyjęty na uzbrojenie po zakończeniu prób państwowych dopiero w styczniu 1974 roku, kiedy produkcja ich już się kończyła[12].
W lipcu 1970 roku pięć samolotów zostały wysłanych z pomocą humanitarną i sprzętem przeznaczonym do pomocy dla Peru po trzęsieniu ziemi, dokonując jedynego w karierze samolotu grupowego przelotu transatlantyckiego, przez Islandię, Halifax w Kanadzie i Hawanę[18]. Między innymi dostarczono polowy szpital i trzy śmigłowce Mi-8[18]. Podczas przelotu jednak jeden An-22 zaginął 18 lipca nad Atlantykiem po starcie z Keflavíku, z nieustalonych przyczyn (zginęły 22 osoby)[18]. Drugi samolot tego typu rozbił się w grudniu tego samego 1970 roku przy przymusowym lądowaniu w Indiach na skutek awarii śmigła, dostarczając pomoc humanitarną po powodzi w Bangladeszu (zginęło 15 osób)[19].
Konstrukcja
[edytuj | edytuj kod]
Samolot został zaprojektowany jako strategiczna maszyna przystosowana do operowania z krótkich lądowisk. Zmiana ciśnienia w oponach dawała możliwość startu z nieutwardzonych lądowisk. Wysoko umieszczone skrzydła umożliwiły skonstruowanie ogromnej przestrzeni ładunkowej mierzącej 33 metry długości oraz 639 m³ objętości. Oddzielona hermetyzowana kabina pozwalała na zmieszczenie od 5 do 8 członków załogi, oraz 29 pasażerów. Część ładunkowa nie była hermetyzowana, co pozwalało na otworzenie tylnych drzwi ładunkowych podczas lotu i desant wojska spadochronowego oraz sprzętu. Samolot mógł przenosić ładunek o masie do 60 ton (istniały plany zwiększenia ładowności do 80 ton, lecz nie zostały wdrożone)[20]. W doświadczalnym locie rekordowym w 1967 roku uniósł ładunek o masie 100,44 ton na wysokość 7848 m[21], ustanawiając nadal niepobity rekord dla samolotu turbośmigłowego. Zamontowane silniki są najpotężniejszymi silnikami turbośmigłowymi kiedykolwiek zamontowanymi w samolocie (i największymi jakie powstały), 4 silniki Kuzniecow NK-12MA każdy po 11 030 kW (14997 KM).[potrzebny przypis]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j Jakubowicz 2013 ↓, s. 109.
- ↑ a b Jakubowicz 2013 ↓, s. 7-8, 10.
- ↑ Jakubowicz 2013 ↓, s. 7-8.
- ↑ a b Jakubowicz 2013 ↓, s. 9.
- ↑ Jakubowicz 2013 ↓, s. 13-14.
- ↑ a b c Jakubowicz 2013 ↓, s. 18.
- ↑ a b Jakubowicz 2013 ↓, s. 15-17.
- ↑ a b Jakubowicz 2013 ↓, s. 19-23.
- ↑ a b Jakubowicz 2013 ↓, s. 22-24.
- ↑ Jakubowicz 2013 ↓, s. 26.
- ↑ Jakubowicz 2013 ↓, s. 28.
- ↑ a b c Jakubowicz 2013 ↓, s. 29-30.
- ↑ Jakubowicz 2013 ↓, s. 35.
- ↑ a b c d e f Jakubowicz 2013 ↓, s. 40.
- ↑ Jakubowicz 2013 ↓, s. 32.
- ↑ Jakubowicz 2013 ↓, s. 55.
- ↑ Jakubowicz 2013 ↓, s. 58.
- ↑ a b c Jakubowicz 2013 ↓, s. 65-68.
- ↑ Jakubowicz 2013 ↓, s. 68-69.
- ↑ Jakubowicz 2013 ↓, s. 19, 24.
- ↑ Jakubowicz 2013 ↓, s. 24.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dawid Rendall Jane’s Lotnictwo Przewodnik Encyklopedyczny Zysk i S-ka Wydawnictwo, poznań 2001, s. 103 ISBN 83-7150-819-0
- Nikołaj Jakubowicz: Wojenno-transportnyj gigant An-22 «Antiej». «Russkoje czudo», «Letajuszczij Sobor». Moskwa: Jauza / Eksmo, 2013. ISBN 978-5-699-63201-5. (ros.).
- Samoloty niezapomniane modele. Warszawa: Grupa Wydawn. Foksal, 2013. ISBN 978-83-280-0077-3. OCLC 881384238.
| Samoloty myśliwskie | |
|---|---|
| Samoloty bombowe | |
| Samoloty obserwacyjne rozpoznawcze i dowodzenia | |
| Samoloty szturmowe | |
| Samoloty szkolno-treningowe | |
| Samoloty transportowe i szybowce desantowe | |
| Śmigłowce | |
| Prototypy i konstrukcje doświadczalne |
|
