Bazylika katedralna Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Sandomierzu
|
|||||||||||
| bazylika mniejsza, katedra | |||||||||||
Narodowy Instytut Dziedzictwa A.720/1-3 z 10.01.1966, 28.02.1977 i 21.05.1999[1](zespół katedralny) |
|||||||||||
 Katedra w Sandomierzu od strony Zamku |
|||||||||||
| Państwo |  Polska |
||||||||||
| Miejscowość | Sandomierz | ||||||||||
| Wyznanie | katolickie | ||||||||||
| Kościół | rzymskokatolicki | ||||||||||
| Diecezja | sandomierska | ||||||||||
| Wezwanie | Narodzenia NMP | ||||||||||
|
|||||||||||
|
|||||||||||
|
Położenie na mapie Sandomierza
 Bazylika katedralna Narodzenia NMP w Sandomierzu
|
|||||||||||
|
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Bazylika katedralna Narodzenia NMP w Sandomierzu
|
|||||||||||
|
Położenie na mapie Polski
Bazylika katedralna Narodzenia NMP w Sandomierzu
|
|||||||||||
 50°40′36,5″N 21°44′57,0″E/50,676806 21,749167 |
|||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||
Bazylika katedralna Narodzenia NMP w Sandomierzu – kościół gotycki wzniesiony ok. 1360, rozbudowany w poł. XV w. Barokowa fasada świątyni pochodzi z 1670. W latach 1708–1776 nastąpiła barokizacja wnętrza. Pod koniec XIX w. katedrę odnowiono według wytycznych ks. J. Karsznickiego (m.in. okładzina elewacji z cegły). Katedra od 1818, bazylika mniejsza od 1960.
Wyposażenie wnętrza późnobarokowe i rokokowe (ołtarz główny późnobarokowy z czarnego inkrustowanego marmuru, ołtarze boczne rokokowe rzeźbił M. Polejowski). Polichromie w prezbiterium i na ścianach, w stylu bizantyjsko-ruskim z 1. poł. XV w., odkrywane stopniowo i odnawiane w latach 1887–1934, na sklepieniu przez J. Makarewicza 1933, w nawach J. Bukowskiego 1935–1939. Ściany naw bocznych obudowane są boazerią z obrazami 1708–1737, malowanymi przez Karola de Prevot, przedstawiającymi m.in. rzeź ludności Sandomierza przez Tatarów oraz mord rytualny. W katedrze znajdują się liczne nagrobki.
Historia[edytuj]
- 1148 – najstarszy znany zapis dotyczący świątyni ufundowanej prawdopodobnie przez Bolesława Krzywoustego około roku 1120 – pochodzący z bulli papieża Eugeniusza III.
- 1191 – Kazimierz Sprawiedliwy nadaje kościołowi prawa kolegiaty. Pierwszym prepozytem kolegiaty został Wincenty Kadłubek, kustoszem natomiast Czesław Odrowąż.
- 1303 – kolegiata zostaje ograbiona. Inspiracja przypisywana jest Janowi Muskacie.
- ok. 1360 – przebudowa świątyni w stylu gotyckim.
- 1375 – biskup Florian Mokrski funduje ołtarz św. Jadwigi.
Pochowani w katedrze[edytuj]
- Marcin z Urzędowa (zm. 22 czerwca 1573)
Galeria[edytuj]
-
Wnętrze
-
Ambona
-
Sklepienie
-
Organy i sklepienie krzyżowo-żebrowe w katedrze
-
Przypisy[edytuj]
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie. 31 marca 2017; 6 miesięcy temu. [dostęp 22.05.2010].
Literatura[edytuj]
- Agata Dworzak, „Fabryka” kolegiaty sandomierskiej w latach siedemdziesiątych XVIII wieku. Kilka uwag o strukturze organizacyjne [w:] Religia w epoce nowożytnej. PolitykaSpołeczeństwo-Kultura, Kraków 2013, s. 8-23.
- Agata Dworzak, Nowe źródła do prac Macieja Polejowskiego w kolegiacie sandomierskiej [w:] Roczniki Humanistyczne, 62 (2014), Nr. 4, s. 33-73.
Linki zewnętrzne[edytuj]
- Wirtualny spacer
- Bazylika Katedralna w Sandomierzu - oficjalna strona internetowa parafii
- Informacje ogólne, zasady zwiedzania katedry - Sandomierska Turystyka
