Mikołaj Dembowski
| Arcybiskup | ||
| ||
| ||
| Data urodzenia |
ok. 1680 | |
|---|---|---|
| Data śmierci |
17 listopada 1757 | |
| Arcybiskup lwowski | ||
| Okres sprawowania |
1757 | |
| Biskup kamieniecki | ||
| Okres sprawowania |
1742-1757 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Nominacja biskupia |
9 lipca 1742 | |
| Sakra biskupia |
7 października 1742 | |
| Odznaczenia | ||
| ||
| Data konsekracji |
7 października 1742 | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||
| Współkonsekratorzy | |||||
| |||||
Mikołaj Dembowski herbu Jelita (ur. ok. 1680 roku – zm. 17 listopada 1757 roku w Czarnokozienicach koło Kamieńca Podolskiego[1]) – XVIII-wieczny biskup kamieniecki w latach 1742-1757, arcybiskup lwowski, zmarł przed objęciem urzędu, archidiakon warszawski w latach 1739-1741[2], w 1753 odznaczony Orderem Orła Białego[3].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Floriana, sędziego Ziemi Płockiej, brat Antoniego Sebastiana (biskupa włocławskiego) i Jana (biskupa pomocniczego kujawsko-pomorskiego).
Był sekretarzem królewskim i pisarzem wielkim koronnym, posiadał liczne beneficja kościelne, m.in. kanonikaty warszawski, płocki i krakowski oraz probostwa w Sochaczewie i Bielsku. W życiu politycznym sprzyjał dynastii saskiej i współpracował z dworem Augusta III. Od lipca 1742 był biskupem kamienieckim; sakrę przyjął 7 października t.r., a ingres odbył 29 czerwca 1743. W 1757 król August III mianował go arcybiskupem lwowskim (po zgonie Mikołaja Ignacego Wyżyckiego); nowej diecezji Dembowski nie zdążył objąć, zmarł w listopadzie 1757. Pochowany w katedrze w Kamieńcu Podolskim[4].
Zachęcony przychylnym stanowiskiem frankistów (heretyckiej, w stosunku do judaizmu, żydowskiej grupy religijnej) wobec katolicyzmu, Dembowski dostrzegł możliwość doprowadzenia do ich konwersji, co miało zapoczątkować chrystianizację żydów. Częściowo nie rozumiejąc zawiłości nauk Jakuba Franka i celów frankistów, a w części mając nadzieję na oddziaływanie „prawdziwego Słowa Bożego”, które mieli poznać frankiści dogłębnie przed przyjęciem chrztu, biskupi, w tym Dembowski, popierali frankistów przeciwko tradycjonalistycznej większości talmudystów. W celu powiększenia ilości zwolenników Franka biskup Dembowski zorganizował w 1757 dysputę między frankistami a talmudystami w Kamieńcu Podolskim. Dysputa zakończyła się spaleniem ksiąg talmudystów. Po śmierci biskupa Dembowskiego w tym samym roku, Jakub Frank z grupą zwolenników udał się na Wołoszczyznę w obawie przed zemstą talmudystów. Tam przyjęli oni islam.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Krzysztof R. Prokop, Wiadomości do biografii biskupów oraz opatów i ksień z ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów z osiemnastowiecznej prasy warszawskiej doby saskiej i stanisławowskiej (1729-1795), w: Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, t. 86, 2006, s. 299.
- ↑ Ludwik Królik, Kapituła kolegiacka w Warszawie do końca XVIII wieku, Warszawa 1990, s. 187.
- ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 182.
- ↑ Krzysztof Rafał Prokop, Nekropolie biskupie w nowożytnej Rzeczypospolitej (XVI–XVIII w.), Kraków-Warszawa 2020, s. 132.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Bishop Mikołaj Dembowski † (ang.)
- Dembowski Mikołaj. jhi.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-15)].
- Mikołaj Dembowski na Kosmaczowie h. Jelita (ID: 4.341.228)
- Archidiakoni kapituły kolegiackiej św. Jana Chrzciciela w Warszawie
- Biskupi kamienieccy
- Biskupi lwowscy (Kościół łaciński)
- Członkowie dworu Augusta II Mocnego
- Członkowie dworu Augusta III Sasa
- Dembowscy herbu Jelita
- Duchowni katoliccy – szlachta I Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Orderem Orła Białego (I Rzeczpospolita)
- Pisarze wielcy koronni (duchowni)
- Pochowani w katedrze Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Kamieńcu Podolskim
- Sekretarze królewscy
- Senatorowie duchowni I Rzeczypospolitej
- Senatorowie za panowania Augusta III Sasa
- Urodzeni w XVII wieku
- Zmarli w 1757