Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej
| |
| |
| park krajobrazowy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie |
gminy: Janów, Sokółka, Knyszyn, Czarna Białostocka, Szudziałowo, Dobrzyniewo Duże, Wasilków, Supraśl, Krynki, Gródek, Michałowo |
| Siedziba | |
| Mezoregion | |
| Data utworzenia |
1988 |
| Akt prawny |
Uchwała Nr XXVI/172/88 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku[1] |
| Powierzchnia |
728,60 km² |
| Powierzchnia otuliny |
538,27 km² |
| Obszary chronione |
rezerwaty przyrody: 19 w parku, 2 w otulinie |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
| 53°13′59,8800″N 23°22′59,8800″E/53,233300 23,383300 | |
| Strona internetowa | |
Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej im. prof. Witolda Sławińskiego – park krajobrazowy znajdujący się na terenie województwa podlaskiego w gminach Janów, Sokółka, Knyszyn, Czarna Białostocka, Szudziałowo, Dobrzyniewo Duże, Wasilków, Supraśl, Krynki, Gródek i Michałowo.
Powierzchnia parku wynosi 72 860,17 ha, natomiast powierzchnia otuliny – 53 827,54 ha[1]. Jego siedzibą jest Supraśl.
Celem powołania parku była ochrona naturalnych zespołów leśnych, dolin rzecznych, licznie występujących obszarów źródliskowych oraz różnorodnych form polodowcowej, falistej rzeźby terenu, z morenowymi pagórkami i zagłębieniami wytopiskowymi.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Puszcza Knyszyńska, pozostając w cieniu niedalekiej Puszczy Białowieskiej, leżała przez długi czas na uboczu zainteresowań przyrodników. Pierwszy rezerwat przyrody o nazwie Budzisk i powierzchni zaledwie kilkunastu hektarów utworzono tu dopiero w 1970 r. Drugi, równie niewielki rezerwat o nazwie Karczmisko powstał dwa lata później. Cztery kolejne rezerwaty utworzono dopiero w 1987 r.[2]
Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej został powołany uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 24 maja 1988 r. Powierzchnia parku w chwili powołania wynosiła 73 094 ha, a jego strefy ochronnej 52 255 ha. W chwili powołania Park otrzymał imię prof. Witolda Sławińskiego i był największym parkiem krajobrazowym w kraju.
Krajobraz[edytuj | edytuj kod]
Rzeźba terenu Parku została ukształtowana w czasie zlodowacenia środkowopolskiego. Jej cechą charakterystyczną jest mozaika form geomorfologicznych, którą tworzą ciągi moren czołowych, kemy, ozy, misy wytopiskowe i sandry. Występują nieliczne wydmy, powstałe w wyniku procesów eolicznych[2]. Wzniesienia Parku, w kilku miejscach przekraczające wysokość nawet 200 m n.p.m., poprzedzielane są obszarami równin, zabagnionymi nieckami i dolinami niedużych rzek. Przez środek obszaru szeroką doliną płynie rzeka Supraśl. W całej Puszczy Knyszyńskiej jest wiele torfowisk i obszarów podmokłych, tworzących się w dolinach rzek i strumieniach oraz w zagłębieniach bezodpływowych. Jeziora zachowały się w stanie szczątkowym i to jedynie na obszarach pogranicznych Puszczy na wschodzie i południowym wschodzie.
78% powierzchni Parku przypada na lasy, które w dużym stopniu zachowały charakter naturalny. Jest to las monumentalny zbliżony do południowej tajgi z dużą liczbą starych i potężnych drzew. Dominują bory sosnowe i sosnowo-świerkowe. W północnej i południowej części Puszczy występują grądy, a wzdłuż dolin rzek i strumieni rosną łęgi jesionowo-olszowe i olsy.
Grunty orne zajmują 13% powierzchni Parku, łąki i pastwiska 7%, inne tereny (zabudowa, drogi, wody) 2%[2].
Flora[edytuj | edytuj kod]
W parku rosną 843 gatunki roślin naczyniowych, m.in.:
- pióropusznik strusi (Matteucia struthiopteris)
- chamedafne północna (Chamaedaphne calyculata)
- fiołek torfowy (Viola epipsila)
- wierzba borówkolistna (Salix myrtilloides)
- wątlik błotny (Hammarbya paludosa)
- brzoza niska (Betula humilis),
- wierzba lapońska (Salix Lapponum)
- goździk pyszny (Dianthus superbus)
- rosiczka okrągłolistna (Drosera rotundifolia)
- stoplamek plamisty (Dactylorhiza maculata)
- żłobik koralowaty (Corallorhiza trifida)
- turówka leśna (Hierochloë australis)
- żurawina drobnoowocowa (Vaccinium microcarpum)
- konietlica syberyjska (Trisetum sibiricum)
- bażyna czarna (Empetrum nigrum)
- gnidosz błotny (Pedicularis palustris)
- dziewięćsił bezłodygowy (Carlina acaulis)
Fauna[edytuj | edytuj kod]
Na terenie parku bytuje 153 gatunki ptaków i 5 gatunków gadów, m.in.:
- jaszczurka zwinka (Lacerta agilis)
- jaszczurka żyworodna (Lacerta vivipara)
- padalec (Anguis fragilis)
- zaskroniec (Natrix natrix)
- żmija zygzakowata (Vipera berus)
- bocian czarny (Ciconia nigra)
- trzmielojad (Pernis apivorus)
- gadożer (Circaetus gallicus)
- orzełek włochaty (Hieraaetus pennatus)
- jarząbek (Bonasa bonasia)
- cietrzew (Tetrao tetrix)
- żuraw (Grus grus)
- puchacz (Bubo bubo)
- sóweczka (Glaucidium passerinum)
- włochatka (Aegolus funereus)
- dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos)
- dzięcioł trójpalczasty (Picoides tridactylus)
- dzięcioł czarny (Dryocopus martius)
Rezerwaty przyrody[edytuj | edytuj kod]
Na terenie Parku:
Na terenie otuliny:
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej im. profesora Witolda Sławińskiego. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2018-10-01].
- ↑ a b c Kołos Aleksander: Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej, w: „Przyroda Polska” nr 5 (389), maj 1989 r., s. 10-12;
- ↑ Rezerwaty przyrody. [w:] Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej [on-line]. Wrota Podlasia. [dostęp 2018-10-01].
- ↑ Mapa na stronie Geoserwisu GDOŚ
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kołos Aleksander: Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej, w: „Przyroda Polska” nr 5 (389), maj 1989, s. 10-12;
- Walczak M., Bilińscy A. i W.: Parki krajobrazowe i rezerwaty, Wydawnictwo WIDEOGRAF II, Chorzów 2005.
