Bolesław Drobner: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Życiorys: SP 18 |
Emptywords (dyskusja | edycje) WP:SK, lit. |
||
Linia 9: | Linia 9: | ||
|partia = [[Polska Partia Socjalistyczna (1944–1948)|Polska Partia Socjalistyczna]] |
|partia = [[Polska Partia Socjalistyczna (1944–1948)|Polska Partia Socjalistyczna]] |
||
|od = 21 lipca 1944 |
|od = 21 lipca 1944 |
||
|do = 31 grudnia 1944 |
|do = 31 grudnia 1944 |
||
|2 funkcja = [[Prezydent Wrocławia]] |
|2 funkcja = [[Prezydent Wrocławia]] |
||
|2 partia = [[Polska Partia Socjalistyczna]] |
|2 partia = [[Polska Partia Socjalistyczna]] |
||
Linia 28: | Linia 28: | ||
== Życiorys == |
== Życiorys == |
||
Syn Romana i Anny z Fieschlerów. Urodził się w spolonizowanej rodzinie żydowskiej<ref>[https://sztetl.org.pl/pl/biogramy/4915-drobner-boleslaw ''Bolesław Drobner'']</ref>. Jego dziadek był uczestnikiem [[powstanie listopadowe|powstania listopadowego]], zaś rodzice - [[powstanie styczniowe|powstańcami styczniowymi]]<ref>[http://www.yivoencyclopedia.org/article.aspx/Drobner_Boles%C5%82aw ''Drobner, Bolesław'']</ref>, ojciec jako drukarz składał tajne druki [[Rząd Narodowy (powstanie styczniowe)|Rządu Narodowego]], organizował przewóz powstańców, broni i żywności z [[Królestwo Galicji i Lodomerii|Galicji]] do [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwa kongresowego]], był aresztowany i skazany przez władze carskie na wieloletnie więzienie. Matka była powstańczą sanitariuszką<ref>[http://przeglad-socjalistyczny.pl/opinie/ideologie/1486-kulesza Czesław Kulesza, ''Bolesław Drobner – młodzieńcze wizje Polski'']</ref>. |
Syn Romana i Anny z Fieschlerów. Urodził się w spolonizowanej rodzinie żydowskiej<ref>[https://sztetl.org.pl/pl/biogramy/4915-drobner-boleslaw ''Bolesław Drobner'']</ref>. Jego dziadek był uczestnikiem [[powstanie listopadowe|powstania listopadowego]], zaś rodzice - [[powstanie styczniowe|powstańcami styczniowymi]]<ref>[http://www.yivoencyclopedia.org/article.aspx/Drobner_Boles%C5%82aw ''Drobner, Bolesław'']</ref>, ojciec jako drukarz składał tajne druki [[Rząd Narodowy (powstanie styczniowe)|Rządu Narodowego]], organizował przewóz powstańców, broni i żywności z [[Królestwo Galicji i Lodomerii|Galicji]] do [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwa kongresowego]], był aresztowany i skazany przez władze carskie na wieloletnie więzienie. Matka była powstańczą sanitariuszką<ref>[http://przeglad-socjalistyczny.pl/opinie/ideologie/1486-kulesza Czesław Kulesza, ''Bolesław Drobner – młodzieńcze wizje Polski'']</ref>. |
||
Po ukończeniu [[II Liceum Ogólnokształcące im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie|III Gimnazjum im. Jana Sobieskiego]] w Krakowie Bolesław studiował na politechnikach w Berlinie, Lwowie, wreszcie na [[Uniwersytet Albrechta i Ludwika we Fryburgu|uniwersytecie w Fryburgu]], gdzie 13 stycznia 1906 obronił [[dysertacja|rozprawę doktorską]] z chemii. W latach 1898 - 1919 działał w [[Polska Partia Socjalno-Demokratyczna Galicji i Śląska Cieszyńskiego|Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego]]. |
Po ukończeniu [[II Liceum Ogólnokształcące im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie|III Gimnazjum im. Jana Sobieskiego]] w Krakowie Bolesław studiował na politechnikach w Berlinie, Lwowie, wreszcie na [[Uniwersytet Albrechta i Ludwika we Fryburgu|uniwersytecie w Fryburgu]], gdzie 13 stycznia 1906 obronił [[dysertacja|rozprawę doktorską]] z chemii. W latach 1898 - 1919 działał w [[Polska Partia Socjalno-Demokratyczna Galicji i Śląska Cieszyńskiego|Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego]]. |
||
Po wybuchu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] w sierpniu 1914 wstąpił do [[Legiony Polskie (1914–1918)|Legionów]], w 1915 przeszedł do [[Armia Austro-Węgier|armii austriackiej]], w której służył do końca wojny. W latach 1919 - 1922 członek [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej]]. W 1922 współzałożyciel i jeden z przywódców [[Niezależna Socjalistyczna Partia Pracy|Partii Niezależnych Socjalistów]] (od 1924 Niezależnej Socjalistycznej Partii Pracy). W latach 1923 - 1928 zasiadał w egzekutywie [[Socjalistyczna Międzynarodówka Robotnicza|Socjalistycznej Międzynarodówki Robotniczej]]. W latach 1928 - 1936 ponownie w [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej]], członek jej Rady Naczelnej. Opowiadał się za współpracą z [[Komunistyczna Partia Polski|Komunistyczną Partią Polski]]. W latach 1933 - 1938 członek Rady Miejskiej Krakowa z Socjalistycznej Listy Robotniczej. W 1936 za wyjazd do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] bez zgody władz PPS, usunięty z partii<ref>[http://encyklopediakrakowa.pl/slawni-i-zapomniani/88-d/192-drobner-boleslaw.html?showall=1&start=0 ''Drobner Bolesław'']</ref>. |
Po wybuchu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] w sierpniu 1914 wstąpił do [[Legiony Polskie (1914–1918)|Legionów]], w 1915 przeszedł do [[Armia Austro-Węgier|armii austriackiej]], w której służył do końca wojny. W latach 1919 - 1922 członek [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej]]. W 1922 współzałożyciel i jeden z przywódców [[Niezależna Socjalistyczna Partia Pracy|Partii Niezależnych Socjalistów]] (od 1924 Niezależnej Socjalistycznej Partii Pracy). W latach 1923 - 1928 zasiadał w egzekutywie [[Socjalistyczna Międzynarodówka Robotnicza|Socjalistycznej Międzynarodówki Robotniczej]]. W latach 1928 - 1936 ponownie w [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej]], członek jej Rady Naczelnej. Opowiadał się za współpracą z [[Komunistyczna Partia Polski|Komunistyczną Partią Polski]]. W latach 1933 - 1938 członek Rady Miejskiej Krakowa z Socjalistycznej Listy Robotniczej. W 1936 za wyjazd do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] bez zgody władz PPS, usunięty z partii<ref>[http://encyklopediakrakowa.pl/slawni-i-zapomniani/88-d/192-drobner-boleslaw.html?showall=1&start=0 ''Drobner Bolesław'']</ref>. |
||
21 marca 1938 przed sądem okręgowym w Krakowie rozpoczął się proces Bolesława Drobnera oskarżonego o działalność komunistyczną<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Proces dr. B. Drobnera | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 2 | data = Nr 67 z 24 marca 1938 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=94430}}</ref>. 1 kwietnia 1938 sąd skazał Drobnera na karę 3 lat pozbawienia wolności (z zaliczeniem dotychczasowego pobytu w areszcie) oraz na utratę praw na 3 lata<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Wyrok w procesie dr. Drobnera | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 3 | data = Nr 76 z 3 kwietnia 1938 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=94439}}</ref>. |
21 marca 1938 przed sądem okręgowym w Krakowie rozpoczął się proces Bolesława Drobnera oskarżonego o działalność komunistyczną<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Proces dr. B. Drobnera | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 2 | data = Nr 67 z 24 marca 1938 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=94430}}</ref>. 1 kwietnia 1938 sąd skazał Drobnera na karę 3 lat pozbawienia wolności (z zaliczeniem dotychczasowego pobytu w areszcie) oraz na utratę praw na 3 lata<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Wyrok w procesie dr. Drobnera | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 3 | data = Nr 76 z 3 kwietnia 1938 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=94439}}</ref>. |
||
Po [[agresja ZSRR na Polskę|najeździe sowieckim na Polskę 17 września 1939]], po krótkim okresie zarządzania kopalnią soli potasowych w [[Kałusz]]u<ref>[[Marek Łatyński]], ''Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych'', wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum]], {{ISBN|83-7095-056-6}} s.92.</ref>, w czerwcu 1940 aresztowany przez [[NKWD]] i wywieziony w głąb ZSRR. W 1943 uwolniony, został członkiem Zarządu Głównego [[Związek Patriotów Polskich|Związku Patriotów Polskich]], a 21 lipca 1944 wszedł w skład [[Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego|PKWN]] jako kierownik Resortu Pracy, Opieki Społecznej i Zdrowia PKWN. W 1945 (od marca do czerwca) pierwszy polski [[Prezydent Wrocławia|prezydent]] [[Wrocław]]ia (powołany 14 marca, jeszcze przed wkroczeniem [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] do miasta, urzędowanie mógł praktycznie rozpocząć dopiero po kapitulacji ''[[Historia Wrocławia#II wojna światowa|Festung Breslau]]'', w maju). Współorganizator polskiej administracji. Opowiadał się za przekształceniem Wrocławia w miasto wydzielone. Chciał stworzyć system gospodarczy eliminujący obieg pieniędzy (tzw. ''republika drobnerowska'')<ref>''Encyklopedia Wrocławia'', pod red. J. Harasimowicza, Wrocław 2001, s. 158.</ref>. Na początku czerwca 1945 zaprotestował wobec miejscowego dowódcy [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] przeciw utrudnianiu starań o normalizację życia przybywających do miasta Polaków. Sowiecki generał pobił Drobnera i wyrzucił go ze swego biura, a gdy Drobner odwołał się do [[Bolesław Bierut|Bolesława Bieruta]], ten kazał mu natychmiast opuścić Wrocław<ref>[[Marek Łatyński]], ''Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych'', wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum]], {{ISBN|83-7095-056-6}} s. 425,</ref>. |
Po [[agresja ZSRR na Polskę|najeździe sowieckim na Polskę 17 września 1939]], po krótkim okresie zarządzania kopalnią soli potasowych w [[Kałusz]]u<ref>[[Marek Łatyński]], ''Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych'', wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum]], {{ISBN|83-7095-056-6}} s.92.</ref>, w czerwcu 1940 aresztowany przez [[NKWD]] i wywieziony w głąb ZSRR. W 1943 uwolniony, został członkiem Zarządu Głównego [[Związek Patriotów Polskich|Związku Patriotów Polskich]], a 21 lipca 1944 wszedł w skład [[Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego|PKWN]] jako kierownik Resortu Pracy, Opieki Społecznej i Zdrowia PKWN. W 1945 (od marca do czerwca) pierwszy polski [[Prezydent Wrocławia|prezydent]] [[Wrocław]]ia (powołany 14 marca, jeszcze przed wkroczeniem [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] do miasta, urzędowanie mógł praktycznie rozpocząć dopiero po kapitulacji ''[[Historia Wrocławia#II wojna światowa|Festung Breslau]]'', w maju). Współorganizator polskiej administracji. Opowiadał się za przekształceniem Wrocławia w miasto wydzielone. Chciał stworzyć system gospodarczy eliminujący obieg pieniędzy (tzw. ''republika drobnerowska'')<ref>''Encyklopedia Wrocławia'', pod red. J. Harasimowicza, Wrocław 2001, s. 158.</ref>. Na początku czerwca 1945 zaprotestował wobec miejscowego dowódcy [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] przeciw utrudnianiu starań o normalizację życia przybywających do miasta Polaków. Sowiecki generał pobił Drobnera i wyrzucił go ze swego biura, a gdy Drobner odwołał się do [[Bolesław Bierut|Bolesława Bieruta]], ten kazał mu natychmiast opuścić Wrocław<ref>[[Marek Łatyński]], ''Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych'', wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum]], {{ISBN|83-7095-056-6}} s. 425,</ref>. |
||
Od września 1944 do lutego 1945 przewodniczący Rady Naczelnej [[Polska Partia Socjalistyczna (1944–1948)|koncesjonowanej Polskiej Partii Socjalistycznej]], od lipca 1945 do 1948 wiceprzewodniczący Rady Naczelnej<ref>[[Marek Łatyński]], ''Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych'', wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum]], {{ISBN|83-7095-056-6}} s.207, 434.</ref>. W partii opowiadał się za równorzędnością pozycji PPS wobec [[Polska Partia Robotnicza|Polskiej Partii Robotniczej]] i wolną rywalizacją polityczną obu partii<ref>na posiedzeniu Rady Naczelnej PPS 25/26 lutego 1945 oświadczył, ''że założenia ideowe PPS nie mogą się opierać tylko na dorobku [[Robotnicza Partia Polskich Socjalistów|RPPS]] i wypowiedział |
Od września 1944 do lutego 1945 przewodniczący Rady Naczelnej [[Polska Partia Socjalistyczna (1944–1948)|koncesjonowanej Polskiej Partii Socjalistycznej]], od lipca 1945 do 1948 wiceprzewodniczący Rady Naczelnej<ref>[[Marek Łatyński]], ''Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych'', wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum]], {{ISBN|83-7095-056-6}} s.207, 434.</ref>. W partii opowiadał się za równorzędnością pozycji PPS wobec [[Polska Partia Robotnicza|Polskiej Partii Robotniczej]] i wolną rywalizacją polityczną obu partii<ref>na posiedzeniu Rady Naczelnej PPS 25/26 lutego 1945 oświadczył, ''że założenia ideowe PPS nie mogą się opierać tylko na dorobku [[Robotnicza Partia Polskich Socjalistów|RPPS]] i wypowiedział się przeciwko poglądom "pewnych dolnych czynników PPR", że tylko ich partia "ma prawo do rządzenia, bo ma oparcie w ZSRR" - stwierdzenie, które było zapewne dla innych najcięższym kamieniem obrazy. Powiedział też, że PPS nie powinna być "wydziałem innej partii, lecz partią równorzędną, suwerenną"'' [[Marek Łatyński]], ''Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych'', wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum]], {{ISBN|83-7095-056-6}} s.205.</ref><ref>''Inny partyjny autor opisywał z dezaprobatą ówczesne stanowisko Drobnera: "B. Drobner był od początku reprezentantem poglądu, że polski system partyjny winien przyjąć na wzór zachodni taką formę, w której PPS mogłaby stać się równorzędną obok PPR siłą polityczną, konkurująca o wpływy,oraz miejsce w społeczeństwie i państwie. Była to nie do przyjęcia w warunkach polskich koncepcja wolnej gry sił, także w odniesieniu do stanowiącego określoną całość ruchu robotniczego"'' [[Zenobiusz Kozik]], ''Partie i stronnictwa polityczne w Krakowskiem 1945-1947'', Kraków 1975, [[Wydawnictwo Literackie]], s.48 za: [[Marek Łatyński]], ''Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych'', wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum]], {{ISBN|83-7095-056-6}} s.205.</ref>. Przeciwnik scalenia PPS z PPR, 30 kwietnia 1948 w ramach czystki poprzedzającej scalenie obu partii usunięty z funkcji przewodniczącego Wojewódzkiego Komitetu PPS w Krakowie, 22 września 1948 usunięty z Rady Naczelnej PPS, wraz z 10 innymi jej członkami (w tym [[Henryk Wachowicz|Henrykiem Wachowiczem]]). W październiku 1948, po odmowie złożenia tzw. ''[[wikt:samokrytyka|samokrytyki]]'', został wykluczony z PPS<ref>[[Marek Łatyński]], ''Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych'', wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum]], {{ISBN|83-7095-056-6}} s.935, 987, 990.</ref>. Zezwolono mu następnie na wstąpienie do [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej]], był jednak całkowicie zmarginalizowany politycznie, choć zachował mandat posła na Sejm. |
||
Po wydarzeniach [[Polski październik 1956|''polskiego października'']] i powrocie do władzy [[Władysław Gomułka|Władysława Gomułki]], pomiędzy X.1956 a II.1957 był I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]] w [[Kraków|Krakowie]]. Od 1944 poseł do [[Krajowa Rada Narodowa|KRN]], [[Posłowie na Sejm Ustawodawczy (1947–1952)|na]] [[Sejm Ustawodawczy (1947–1952)|Sejm Ustawodawczy]] oraz na [[Sejm PRL]] [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej I kadencji|I]], [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej II kadencji|II]], [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej III kadencji|III]] i [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej IV kadencji|IV]] kadencji; w II, III i IV kadencji Sejmu pełnił funkcję [[Marszałek senior|Marszałka Seniora]] (1957, 1961, 1965). Dwukrotnie odznaczony [[Order Sztandaru Pracy|Orderem Sztandaru Pracy]] I klasy (w tym w 1953<ref>{{Monitor Polski|1953|86|1022}}.</ref>). Ponadto nadano mu Krzyż Wielki i Krzyż Komandorski z Gwiazdą [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]]<ref name="bse">{{Cytuj stronę | url = http://bs.sejm.gov.pl/F?func=find-b&request=000004095&find_code=SYS&local_base=ARS10 | tytuł = Drobner Bolesław (1883-1968) | praca = Parlamentarzyści | opublikowany = Biblioteka Sejmowa | data dostępu = 2016-10-23}}</ref>. |
Po wydarzeniach [[Polski październik 1956|''polskiego października'']] i powrocie do władzy [[Władysław Gomułka|Władysława Gomułki]], pomiędzy X.1956 a II.1957 był I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]] w [[Kraków|Krakowie]]. Od 1944 poseł do [[Krajowa Rada Narodowa|KRN]], [[Posłowie na Sejm Ustawodawczy (1947–1952)|na]] [[Sejm Ustawodawczy (1947–1952)|Sejm Ustawodawczy]] oraz na [[Sejm PRL]] [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej I kadencji|I]], [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej II kadencji|II]], [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej III kadencji|III]] i [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej IV kadencji|IV]] kadencji; w II, III i IV kadencji Sejmu pełnił funkcję [[Marszałek senior|Marszałka Seniora]] (1957, 1961, 1965). Dwukrotnie odznaczony [[Order Sztandaru Pracy|Orderem Sztandaru Pracy]] I klasy (w tym w 1953<ref>{{Monitor Polski|1953|86|1022}}.</ref>). Ponadto nadano mu Krzyż Wielki i Krzyż Komandorski z Gwiazdą [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]]<ref name="bse">{{Cytuj stronę | url = http://bs.sejm.gov.pl/F?func=find-b&request=000004095&find_code=SYS&local_base=ARS10 | tytuł = Drobner Bolesław (1883-1968) | praca = Parlamentarzyści | opublikowany = Biblioteka Sejmowa | data dostępu = 2016-10-23}}</ref>. |
||
Linia 46: | Linia 46: | ||
Z małżeństwa z [[Luba Drobner|Lubą z d. Hirszowicz]] (1884–1965) miał syna [[Mieczysław Drobner|Mieczysława]] (1912–1986), profesora sztuk muzycznych. Pochowany jest na [[Cmentarz Rakowicki|Cmentarzu Rakowickim]]. |
Z małżeństwa z [[Luba Drobner|Lubą z d. Hirszowicz]] (1884–1965) miał syna [[Mieczysław Drobner|Mieczysława]] (1912–1986), profesora sztuk muzycznych. Pochowany jest na [[Cmentarz Rakowicki|Cmentarzu Rakowickim]]. |
||
Do 1991 jego imieniem nazwany był jeden z [[Bulwary wiślane w Krakowie|bulwarów wiślanych Krakowa]]<ref>[http://web.archive.org/web/20120530010810/http://ipn.gov.pl/download.php?s=1&id=14729 Uchwała nr XXV/170/91 Rady Miasta Krakowa z dnia 14 czerwca 1991 r.] (archiwum [http://web.archive.org web.archive.org])</ref>. Jego imieniem nazwano także ulicę w śródmieściu [[Wrocław |
Do 1991 jego imieniem nazwany był jeden z [[Bulwary wiślane w Krakowie|bulwarów wiślanych Krakowa]]<ref>[http://web.archive.org/web/20120530010810/http://ipn.gov.pl/download.php?s=1&id=14729 Uchwała nr XXV/170/91 Rady Miasta Krakowa z dnia 14 czerwca 1991 r.] (archiwum [http://web.archive.org web.archive.org])</ref>. Jego imieniem nazwano także ulicę w śródmieściu [[Wrocław]]ia. |
||
Do 2018 r. Szkoła Podstawowa Nr 18 we Wrocławiu nosiła jego imię, lecz decyzją Rady Miasta Wrocławia, uchylono nadanie imienia |
Do 2018 r. Szkoła Podstawowa Nr 18 we Wrocławiu nosiła jego imię, lecz decyzją Rady Miasta Wrocławia, uchylono nadanie imienia<ref>{{Cytuj |tytuł = Akty Prawne |data dostępu = 2019-05-01 |opublikowany = uchwaly.um.wroc.pl |url = http://uchwaly.um.wroc.pl/uchwala.aspx?numer=LVII/1355/18}}</ref>. Decyzja została podjęta po burzliwej dyskusji. Uzasadnieniem wniosku o odebranie patronatu było odwołanie się do socjalistycznej przeszłości Drobnera<ref>{{Cytuj |autor = Katarzyna Kaczorowska |tytuł = Pierwszy prezydent Wrocławia złym patronem dla szkoły. Tak uznali radni [TAK GŁOSOWALI] |data dostępu = 2019-05-01 |opublikowany = Gazetawroclawska.pl |url = https://gazetawroclawska.pl/pierwszy-prezydent-wroclawia-zlym-patronem-dla-szkoly-tak-uznali-radni-tak-glosowali/ar/13284105 |język = pl}}</ref>. Decyzja Rady nie pociągnęła za sobą konsekwencji w postaci wniosków o odebranie imienia wrocławskiej ulicy na [[Śródmieście (Wrocław)|Śródmieściu]]. |
||
== Publikacje == |
== Publikacje == |
Wersja z 14:54, 19 sie 2019
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Kierownik Resortu Pracy, Opieki Społecznej i Zdrowia PKWN | |
Okres |
od 21 lipca 1944 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Prezydent Wrocławia | |
Okres | |
Przynależność polityczna | |
Poseł IV kadencji Sejmu PRL | |
Okres | |
Przynależność polityczna | |
Odznaczenia | |
Bolesław Drobner (ur. 28 czerwca 1883 w Krakowie, zm. 31 marca 1968 tamże) – polski działacz socjalistyczny, doktor chemii, kierownik Resortu Pracy, Opieki Społecznej i Zdrowia PKWN (1944), pierwszy powojenny prezydent Wrocławia (1945).
Życiorys
Syn Romana i Anny z Fieschlerów. Urodził się w spolonizowanej rodzinie żydowskiej[1]. Jego dziadek był uczestnikiem powstania listopadowego, zaś rodzice - powstańcami styczniowymi[2], ojciec jako drukarz składał tajne druki Rządu Narodowego, organizował przewóz powstańców, broni i żywności z Galicji do Królestwa kongresowego, był aresztowany i skazany przez władze carskie na wieloletnie więzienie. Matka była powstańczą sanitariuszką[3].
Po ukończeniu III Gimnazjum im. Jana Sobieskiego w Krakowie Bolesław studiował na politechnikach w Berlinie, Lwowie, wreszcie na uniwersytecie w Fryburgu, gdzie 13 stycznia 1906 obronił rozprawę doktorską z chemii. W latach 1898 - 1919 działał w Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego.
Po wybuchu I wojny światowej w sierpniu 1914 wstąpił do Legionów, w 1915 przeszedł do armii austriackiej, w której służył do końca wojny. W latach 1919 - 1922 członek Polskiej Partii Socjalistycznej. W 1922 współzałożyciel i jeden z przywódców Partii Niezależnych Socjalistów (od 1924 Niezależnej Socjalistycznej Partii Pracy). W latach 1923 - 1928 zasiadał w egzekutywie Socjalistycznej Międzynarodówki Robotniczej. W latach 1928 - 1936 ponownie w Polskiej Partii Socjalistycznej, członek jej Rady Naczelnej. Opowiadał się za współpracą z Komunistyczną Partią Polski. W latach 1933 - 1938 członek Rady Miejskiej Krakowa z Socjalistycznej Listy Robotniczej. W 1936 za wyjazd do ZSRR bez zgody władz PPS, usunięty z partii[4].
21 marca 1938 przed sądem okręgowym w Krakowie rozpoczął się proces Bolesława Drobnera oskarżonego o działalność komunistyczną[5]. 1 kwietnia 1938 sąd skazał Drobnera na karę 3 lat pozbawienia wolności (z zaliczeniem dotychczasowego pobytu w areszcie) oraz na utratę praw na 3 lata[6].
Po najeździe sowieckim na Polskę 17 września 1939, po krótkim okresie zarządzania kopalnią soli potasowych w Kałuszu[7], w czerwcu 1940 aresztowany przez NKWD i wywieziony w głąb ZSRR. W 1943 uwolniony, został członkiem Zarządu Głównego Związku Patriotów Polskich, a 21 lipca 1944 wszedł w skład PKWN jako kierownik Resortu Pracy, Opieki Społecznej i Zdrowia PKWN. W 1945 (od marca do czerwca) pierwszy polski prezydent Wrocławia (powołany 14 marca, jeszcze przed wkroczeniem Armii Czerwonej do miasta, urzędowanie mógł praktycznie rozpocząć dopiero po kapitulacji Festung Breslau, w maju). Współorganizator polskiej administracji. Opowiadał się za przekształceniem Wrocławia w miasto wydzielone. Chciał stworzyć system gospodarczy eliminujący obieg pieniędzy (tzw. republika drobnerowska)[8]. Na początku czerwca 1945 zaprotestował wobec miejscowego dowódcy Armii Czerwonej przeciw utrudnianiu starań o normalizację życia przybywających do miasta Polaków. Sowiecki generał pobił Drobnera i wyrzucił go ze swego biura, a gdy Drobner odwołał się do Bolesława Bieruta, ten kazał mu natychmiast opuścić Wrocław[9].
Od września 1944 do lutego 1945 przewodniczący Rady Naczelnej koncesjonowanej Polskiej Partii Socjalistycznej, od lipca 1945 do 1948 wiceprzewodniczący Rady Naczelnej[10]. W partii opowiadał się za równorzędnością pozycji PPS wobec Polskiej Partii Robotniczej i wolną rywalizacją polityczną obu partii[11][12]. Przeciwnik scalenia PPS z PPR, 30 kwietnia 1948 w ramach czystki poprzedzającej scalenie obu partii usunięty z funkcji przewodniczącego Wojewódzkiego Komitetu PPS w Krakowie, 22 września 1948 usunięty z Rady Naczelnej PPS, wraz z 10 innymi jej członkami (w tym Henrykiem Wachowiczem). W październiku 1948, po odmowie złożenia tzw. samokrytyki, został wykluczony z PPS[13]. Zezwolono mu następnie na wstąpienie do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, był jednak całkowicie zmarginalizowany politycznie, choć zachował mandat posła na Sejm.
Po wydarzeniach polskiego października i powrocie do władzy Władysława Gomułki, pomiędzy X.1956 a II.1957 był I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Krakowie. Od 1944 poseł do KRN, na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL I, II, III i IV kadencji; w II, III i IV kadencji Sejmu pełnił funkcję Marszałka Seniora (1957, 1961, 1965). Dwukrotnie odznaczony Orderem Sztandaru Pracy I klasy (w tym w 1953[14]). Ponadto nadano mu Krzyż Wielki i Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[15].
Wspierał rozwój kulturalny Krakowa. Z jego inicjatywy powstał Społeczny Fundusz Ochrony Zabytków Krakowa i Krakowski Dom Kultury. Muzeum Etnograficzne otrzymało nową siedzibę, wzniesiono nowy pawilon wystawowy dla Biura Wystaw Artystycznych. Zaprzyjaźniony z Piwnicą pod Baranami, pomógł w jej otwarciu i pierwszych latach działania.
Z małżeństwa z Lubą z d. Hirszowicz (1884–1965) miał syna Mieczysława (1912–1986), profesora sztuk muzycznych. Pochowany jest na Cmentarzu Rakowickim.
Do 1991 jego imieniem nazwany był jeden z bulwarów wiślanych Krakowa[16]. Jego imieniem nazwano także ulicę w śródmieściu Wrocławia.
Do 2018 r. Szkoła Podstawowa Nr 18 we Wrocławiu nosiła jego imię, lecz decyzją Rady Miasta Wrocławia, uchylono nadanie imienia[17]. Decyzja została podjęta po burzliwej dyskusji. Uzasadnieniem wniosku o odebranie patronatu było odwołanie się do socjalistycznej przeszłości Drobnera[18]. Decyzja Rady nie pociągnęła za sobą konsekwencji w postaci wniosków o odebranie imienia wrocławskiej ulicy na Śródmieściu.
Publikacje
- Drogowskazy, Wrocław 1945.
- Bezustanna walka (1962–1967), Kraków 1967.
Przypisy
- ↑ Bolesław Drobner
- ↑ Drobner, Bolesław
- ↑ Czesław Kulesza, Bolesław Drobner – młodzieńcze wizje Polski
- ↑ Drobner Bolesław
- ↑ Proces dr. B. Drobnera. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 67 z 24 marca 1938.
- ↑ Wyrok w procesie dr. Drobnera. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 76 z 3 kwietnia 1938.
- ↑ Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6 s.92.
- ↑ Encyklopedia Wrocławia, pod red. J. Harasimowicza, Wrocław 2001, s. 158.
- ↑ Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6 s. 425,
- ↑ Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6 s.207, 434.
- ↑ na posiedzeniu Rady Naczelnej PPS 25/26 lutego 1945 oświadczył, że założenia ideowe PPS nie mogą się opierać tylko na dorobku RPPS i wypowiedział się przeciwko poglądom "pewnych dolnych czynników PPR", że tylko ich partia "ma prawo do rządzenia, bo ma oparcie w ZSRR" - stwierdzenie, które było zapewne dla innych najcięższym kamieniem obrazy. Powiedział też, że PPS nie powinna być "wydziałem innej partii, lecz partią równorzędną, suwerenną" Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6 s.205.
- ↑ Inny partyjny autor opisywał z dezaprobatą ówczesne stanowisko Drobnera: "B. Drobner był od początku reprezentantem poglądu, że polski system partyjny winien przyjąć na wzór zachodni taką formę, w której PPS mogłaby stać się równorzędną obok PPR siłą polityczną, konkurująca o wpływy,oraz miejsce w społeczeństwie i państwie. Była to nie do przyjęcia w warunkach polskich koncepcja wolnej gry sił, także w odniesieniu do stanowiącego określoną całość ruchu robotniczego" Zenobiusz Kozik, Partie i stronnictwa polityczne w Krakowskiem 1945-1947, Kraków 1975, Wydawnictwo Literackie, s.48 za: Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6 s.205.
- ↑ Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6 s.935, 987, 990.
- ↑ M.P. z 1953 r. nr 86, poz. 1022.
- ↑ Drobner Bolesław (1883-1968). [w:] Parlamentarzyści [on-line]. Biblioteka Sejmowa. [dostęp 2016-10-23].
- ↑ Uchwała nr XXV/170/91 Rady Miasta Krakowa z dnia 14 czerwca 1991 r. (archiwum web.archive.org)
- ↑ Akty Prawne [online], uchwaly.um.wroc.pl [dostęp 2019-05-01] .
- ↑ Katarzyna Kaczorowska , Pierwszy prezydent Wrocławia złym patronem dla szkoły. Tak uznali radni [TAK GŁOSOWALI] [online], Gazetawroclawska.pl [dostęp 2019-05-01] (pol.).
Bibliografia, linki
- Encyklopedia Wrocławia, pod red. J. Harasimowicza, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2001.
- Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego t. 1, Warszawa 1978.
- Drobner Bolesław
- Bolesław Drobner
- Drobner, Bolesław
- Czesław Kulesza, Bolesław Drobner – młodzieńcze wizje Polski
- Lokalizacja grobu Bolesława Drobnera w OpenStreetMap
- Absolwenci Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Członkowie Związku Patriotów Polskich
- Kierownicy resortów Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego
- Ludzie urodzeni w Krakowie
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Odznaczeni Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy I klasy (dwukrotnie)
- Pierwsi sekretarze Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Krakowie
- Pochowani na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie
- Politycy Polskiej Partii Socjalistycznej
- Politycy Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego
- Politycy Niezależnej Socjalistycznej Partii Pracy
- Polscy chemicy
- Polscy ministrowie pracy
- Polscy ministrowie zdrowia
- Polscy Żydzi
- Polskie ofiary represji stalinowskich
- Posłowie do Krajowej Rady Narodowej
- Posłowie na Sejm Ustawodawczy (1947–1952)
- Posłowie z okręgu Kraków (PRL)
- Posłowie z okręgu Tarnów (PRL)
- Prezydenci Wrocławia
- Skazani wyrokami sądów II Rzeczypospolitej
- Urodzeni w 1883
- Więźniowie polityczni w II Rzeczypospolitej
- Zmarli w 1968