Ó: Różnice pomiędzy wersjami

Pomoc

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

[wersja nieprzejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 18:55, 19 kwi 2024

Ten artykuł od 2011-08 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Ó ó

Zobacz hasło ó w Wikisłowniku

O kreskowane, „u” lub „o” z kreską, „u” kreskowane, „u” zamknięte (majuskuła: Ó, minuskuła: ó) – dwudziesta pierwsza litera alfabetu polskiego. Dawniej w języku polskim oznaczała iloczas, to znaczy długie o, które później przeszło w pochylone o (głoska pomiędzy o a u). Następnie jej wymowa zaczęła się przekształcać w „u” aż do całkowitego zrównania wymowy w języku standardowym. Zapis nadal jednak pozostaje odmienny („ó” i „u”)^[1], co często prowadzi do problemów w poprawnej ortograficznie pisowni niektórych wyrazów.

W polskich książkach ó pojawiło się w roku 1654, w drukach wychodzących z drukarni Akademii Zamojskiej^[2].

Różnica w wymowie „ó” i „u” zachowała się w niektórych gwarach, między innymi góralskich, np. cieszyńskiej, żywieckiej, orawskiej itp. Na Podhalu wymowa jest bardziej zbliżona do [ɔ], niż do [u]. Wyrazy takie jak np. pary Bug i Bóg, lud i lód wymawia się w tych gwarach inaczej i nie potrzeba mówić całego zdania, by wiedzieć, czy mowa o Bugu czy o Bogu, ludzie czy lodzie. Brzmienie głoski „ó” można usłyszeć w piosenkach zespołów folkowych, np. Golca uOrkiestry. Na Orawie ó jest wymawiane jako [ʊ]^[3], np. Bóg - /Bʊg/, góra - /gʊra/.

Jest także używana w językach: dolnołużyckim i górnołużyckim, czeskim, słowackim, kazachskim, węgierskim, hiszpańskim (jako zaznaczenie akcentu), kaszubskim, islandzkim, farerskim i wietnamskim. W językach łużyckich oznacza różny dźwięk w zależności od dialektu, od [ɔ] poprzez [ʊ] i [ɨ] do [e].

Przypisy

↑ str. 19, M. Gruchmanowa, M. Witaszek-Samborska, M. Żak-Święcicka: Mowa mieszkańców Poznania. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1987. ISBN 83-210-0527-6
↑ Zamość miasto idealne, Anna Jawor, wyd. Atut, Biuro promocji, Zamość 2011
↑ Gwara Orawska - Górale Orawscy - Etnozagroda [online], www.etnozagroda.pl [dostęp 2022-07-22] .

Alfabet polski

Litery

A a Ą ą B b C c Ć ć D d E e Ę ę F f G g H h I i J j K k L l Ł ł M m N n Ń ń O o Ó ó P p R r S s Ś ś T t U u W w Y y Z z Ź ź Ż ż/Ƶ ƶ
Używane w zapożyczeniach	Q q V v X x
Nieużywane współcześnie	Á á À à B́ b́ Ç ç D́ d́ Θ θ Θ´ θ´ Θ˙ θ˙ É é È è F́ f́ Ǵ ǵ H́ h́ Ḱ ḱ Ĺ ĺ Ḿ ḿ Ø ø/Φ φ/Ꟁ ꟁ Ṕ ṕ Ŕ ŕ Ŗ ŗ ſ Σ ʃ ẞ ß T́ t́ Ẃ ẃ Ÿ ÿ

Dwuznaki

Trójznaki

Dzi dzi

Alfabet łaciński

Podstawowe litery*	A a B b C c D d E e F f G g H h I i J j K k L l M m N n O o P p Q q R r S s T t U u V v W w X x Y y Z z
Inne litery	Æ æ Ð ð Ə ə Ɣ ɣ Ŋ ŋ Œ œ Þ þ Ʃ ʃ ẞ ß Ʒ ʒ Ɑ ɑ Ʌ ʌ Ꞵ ꞵ Ꝺ ꝺ Ɛ ɛ Ɜ ɜ Ǝ ǝ ꟻ Ɡ ɡ Ɣ̓ ɣ̓ Ɣ̌ ɣ̌ Ꜧ ꜧ Ɥ ɥ I ı Ɪ ɪ Ɩ ɩ J ȷ Kʼ ĸ Ʞ ʞ Ꞁ ꞁ ƛ ƛ̓ ꟽ Ƞ ƞ Ŋ́ ŋ́ Ŋ̀ ŋ̀ Ŋ̂ ŋ̂ Ŋ̋ ŋ̋ Ŋ̏ ŋ̏ Ŋ̄ ŋ̄ Ŋ̈ ŋ̈ Ɔ ɔ ꟼ Ɋ ɋ Ƣ ƣ Ʊ ʊ Ʊ́ ʊ́ Ʊ̀ ʊ̀ Ꞷ ꞷ ﬆ Ʇ ʇ Ʋ ʋ ϴ θ Ƹ ƹ Ȣ ȣ Ꭓ ꭓ Ꞌ ꞌ
Nieużywane współcześnie litery	Ꞛ ꞛ Ꜳ ꜳ Ꜳ́ ꜳ́ Ꜳ̋ ꜳ̋ Ꜳ̇ ꜳ̇ Ꜳ̈ ꜳ̈ Ꜳ̣ ꜳ̣ Æ̆ æ̆ Æ̇ æ̇ Ǣ́ ǣ́ Ǣ̆ ǣ̆ Æ̨ æ̨ Ǽ̨ ǽ̨ Æ̣ æ̣ Ꜵ ꜵ Ꜵ́ ꜵ́ Ꜵ̋ ꜵ̋ Ꜵ̣ ꜵ̣ Ꜷ ꜷ Ꜷ́ ꜷ́ Ꜷ̣ ꜷ̣ Ꜹ ꜹ Ꜹ́ ꜹ́ Ꜹ̋ ꜹ̋ Ꜻ ꜻ Ꜹ̨ ꜹ̨ Ꜹ̣ ꜹ̣ Ꜽ ꜽ Ꜽ̇ ꜽ̇ Ꜽ̣ ꜽ̣ Ƃ ƃ Ↄ ↄ Ꜿ ꜿ Ꝣ ꝣ Ꝯ ꝯ Ƌ ƌ Ꝺ ꝺ Ꝺ́ ꝺ́ Ꝺ̇ ꝺ̇ ẟ Ꞝ ꞝ Ⅎ ⅎ ꟻ Ꝼ ꝼ Ꝼ́ ꝼ́ Ꝼ̇ ꝼ̇ Ꝼ̣ ꝼ̣ Ᵹ ᵹ Ꝿ ꝿ Ƣ ƣ Ⱶ ⱶ Ƕ ƕ ꟾ ꟷ Ʞ ʞ Ꝇ ꝇ Ꞁ ꞁ Ỻ ỻ ꟽ ꟿ Œ̄̆ œ̄̆ Ꝏ ꝏ Ꝏ́ ꝏ́ Ꝏ̋ ꝏ̋ Ꝏ̈ ꝏ̈ Ꝏ̣ ꝏ̣ Ɔ̨ ɔ̨ ꟼ Ʀ ʀ Ʀ̣ ʀ̣ Ꝛ ꝛ Ꝛ́ ꝛ́ Ꝛ̣ ꝛ̣ Ꝝ ꝝ Ꞃ ꞃ ſ ſ́ ẜ ẝ Ꞅ ꞅ Ꝭ ꝭ Ꞇ ꞇ Ʇ ʇ Ꜩ ꜩ Ꝥ ꝥ Ꝧ ꝧ Þ̣ þ̣ Ꝫ ꝫ Ꞟ ꞟ Ỽ ỽ Ꝡ ꝡ Ꝡ̋ ꝡ̋ Ꝡ̈ ꝡ̈ Ƿ ƿ Ꝩ ꝩ Ꝩ́ ꝩ́ Ꝩ̇ ꝩ̇ Ꝩ̣ ꝩ̣ Ɯ ɯ ꟿ Ỿ ỿ Ȝ ȝ Ꜫ ꜫ Ꜭ ꜭ Ꜯ ꜯ Ƨ ƨ Ƽ ƽ Ƅ ƅ ꭠ ꭡ ꭢ ꭣ
Dwuznaki	Aa aa Ae ae Ai ai An an Ao ao Au au Aw aw Ay ay Bh bh Ch ch C’h c’h C̱h c̱h Ci ci Ck ck Cö cö Cs cs Cu cu Cx cx Cz cz Dd dd Dh dh Dj dj Dx dx Dz dz Dž dž Dź dź Dż dż Ea ea Ee ee Ei ei Eu eu Ew ew Ey ey Ff ff Fh fh Gb gb Gh gh Għ għ Gi gi Gj gj Gl gl Gn gn Gx gx Gy gy Hh hh Hs hs Hu hu Hx hx Ie ie Ii ii Ij ij Jö jö Jx jx Kh kh Kn kn Kp kp Ku ku Lh lh Lj lj Ll ll Ly ly Mb mb Mh mh Mp mp Nd nd Ng ng Nh nh Ni ni Nj nj Nk nk Ns ns Nt nt Ny ny Nz nz Oa oa Oe oe Oi oi Oo oo Ou ou Ow ow Oy oy Ph ph Qu qu Rd rd Rh rh Rl rl Rn rn Rr rr Rt rt Rz rz Sc sc Sh sh Si si Sj sj Sv sv Sx sx Sy sy Sz sz Th th Tj tj Tr tr Ts ts Tx tx Ty ty Tz tz Ue ue Ui ui Uu uu Ux ux Wh wh Xh xh Xö xö Yh yh Yk yk Yy yy Zh zh Zi zi Zs zs Zv zv
Trójznaki	Dzi dzi Dzs dzs Eau eau Ngb ngb Ngh ngh Ngk ngk Nkp nkp Nth nth Nyk nyk Rnd rnd Sch sch Tsj tsj
Tetragrafy	Dsch dsch Ough ough Tsch tsch Zsch zsch
Pentagrafy	Tzsch tzsch
Heksagrafy	Eabhai eabhai Eadhai eadhai Eamhai eamhai Eidhea eidhea Eighea eighea Oidhea oidhea Oighea oighea
Heptagrafy	Schtsch schtsch
Inne symbole	ᴀ ɐ ᴁ ʙ ᴃ ᴄ ᴅ ᴆ ᴇ ⱻ ꜰ ɢ ʛ ʜ ᵻ ᴊ ᴋ ʟ ᴌ ᴍ ɴ ᴎ ᴏ ᴐ ɶ ᴕ ꭥ ᴘ ʀ ʁ ᴙ ᴚ ꭆ ꝶ ꜱ ᴛ ᴜ ᵾ ꟺ ᴠ ᴡ ʏ ᴢ ᴣ ᶏ ɒ ꭤ ɒ ᶐ ꬰ ꬱ ᴂ ᶀ ᵬ ɕ ꞔ ʗ ȡ ᵭ ᶁ ƍ ȸ ʣ ʥ ʤ ꬳ ᶒ ⱸ ꬴ ɘ ꬲ Ɜ ɜ ᴈ Ꞝ ꞝ ɞ ɟ ᵮ ᶂ ꬵ ɸ ⱷ ᶃ ꬶ ᶖ ᴉ ȷ ᶄ ᶅ ɭ ȴ ꬷ ꬸ ꬹ ᶆ ᵯ ꬺ ᴟ ᵰ ȵ ɳ ᶇ ꬻ ꬼ ⱺ ᴑ ᴓ ɔ ꬿ ᴒ ɷ ᴥ ᴖ ᴖ̈ ᴗ ᴗ̈ ꬽ ꬾ ꭀ ᴔ ꭁ ꭂ ꭃ ꭄ ᵱ ᶈ ʠ ȹ ᵲ ɼ ᶉ ⱹ ɾ ᵳ ɿ ʅ ꭅ ꭇ ꭈ ꭉ ꭊ ꭋ ꭌ ʂ ꭍ ʆ ᶘ ƪ ᵵ ƫ ȶ ʨ ᵺ ƾ ʦ ʧ ꭎ ꭏ ꭐ ꭑ ꭒ ᴝ ᴞ ʮ ʯ ᶙ ᵫ ᵿ ⱴ ⱱ ᶌ ɤ ʍ ᶍ ꭔ ꭕ ꭖ ꭗ ꭘ ꭙ ʎ ꭚ ᵶ ʑ ᶎ ʐ ʓ ƺ ᶚ ʖ ↊ ↋ Ɂ ʔ ɂ ʕ ǀ ǁ ǂ ǃ ʘ ʻ ˀ

* Artykuły poświęcone wariantom diakrytyzowanym dostępne z poziomu artykułu litery podstawowej

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ó&oldid=73550227”

Kategorie:

Ukryta kategoria:

Artykuły z brakującymi przypisami od 2011-08

@@ Linia 9: / Linia 9: @@
 Różnica w wymowie „ó” i „u” zachowała się w niektórych gwarach, między innymi [[Gwary góralskie|góralskich]], np. [[Gwara cieszyńska|cieszyńskiej]], [[Gwara żywiecka|żywieckiej]], [[Gwara orawska|orawskiej]] itp. Na [[Podhale|Podhalu]] wymowa jest bardziej zbliżona do [{{IPA|ɔ}}], niż do [{{IPA|u}}]. Wyrazy takie jak np. pary [[Bug]] i [[Bóg]], [[Plemię|lud]] i [[lód]] wymawia się w tych gwarach inaczej i nie potrzeba mówić całego zdania, by wiedzieć, czy mowa o Bugu czy o [[Bóg|Bogu]], ludzie czy [[Lód|lodzie]]. Brzmienie głoski „ó” można usłyszeć w piosenkach zespołów [[Muzyka folkowa|folkowych]], np. [[Golec uOrkiestra|Golca uOrkiestry]]. Na [[Orawa (region)|Orawie]] ó jest wymawiane jako [{{IPA|ʊ}}]<ref>{{Cytuj |tytuł = Gwara Orawska - Górale Orawscy - Etnozagroda |data dostępu = 2022-07-22 |opublikowany = www.etnozagroda.pl |url = https://www.etnozagroda.pl/gorale-orawscy/gwara-orawska}}</ref>, np. Bóg - /Bʊg/, góra - /gʊra/.
-Jest także używana w językach: [[język dolnołużycki|dolnołużyckim]] i [[język górnołużycki|górnołużyckim]], [[język czeski|czeskim]], [[język słowacki|słowackim]], [[język kazachski|kazachskim]], [[język węgierski|węgierskim]], [[język hiszpański|hiszpańskim]] (jako zaznaczenie [[Akcent ostry|akcentu]]), [[język kaszubski|kaszubskim]], [[język islandzki|islandzkim]] i [[język wietnamski|wietnamskim]]. W [[języki łużyckie|językach łużyckich]] oznacza różny dźwięk w zależności od dialektu, od [{{IPA|ɔ}}] poprzez [{{IPA|ʊ}}] i [{{IPA|ɨ}}] do [{{IPA|e}}].
+Jest także używana w językach: [[język dolnołużycki|dolnołużyckim]] i [[język górnołużycki|górnołużyckim]], [[język czeski|czeskim]], [[język słowacki|słowackim]], [[język kazachski|kazachskim]], [[język węgierski|węgierskim]], [[język hiszpański|hiszpańskim]] (jako zaznaczenie [[Akcent ostry|akcentu]]), [[język kaszubski|kaszubskim]], [[język islandzki|islandzkim]], farerskim i [[język wietnamski|wietnamskim]]. W [[języki łużyckie|językach łużyckich]] oznacza różny dźwięk w zależności od dialektu, od [{{IPA|ɔ}}] poprzez [{{IPA|ʊ}}] i [{{IPA|ɨ}}] do [{{IPA|e}}].
 <!-- używana jako [[symbol]] lub [[skrót]]: