Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1796 roku
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Rodzaj |
wybory prezydenckie | ||
| Data przeprowadzenia |
listopad 1796 (głosowanie powszechne) | ||
| Podstawa prawna | |||
| Głosowanie | |||
| |||
| |||
| |||
Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1796 roku – trzecie wybory prezydenckie w historii Stanów Zjednoczonych. Mimo że Konstytucja Stanów Zjednoczonych nie zabraniała mu tego, urzędujący prezydent, George Washington, odmówił ubiegania się o trzecią kadencję. Zwycięstwo odniósł John Adams, a na wiceprezydenta wybrano Thomasa Jeffersona.
Tło historyczne
Wybory prezydenckie w 1796 roku rządziły się tymi samymi zasadami co wybory w 1792[1]. Partie polityczne były już wówczas ukształtowane: Alexander Hamilton przewodził Partii Federalistycznej, natomiast Thomas Jefferson – Partii Demokratyczno-Republikańskiej[2]. Gdy George Washington ogłosił w 1796 roku, że nie będzie ubiegać się o trzecią kadencję, naturalnym kandydatem federalistów stał się dotychczasowy wiceprezydent John Adams[3]. Lider federalistów, Hamilton, który nie darzył sympatią Adamsa, starał się przeforsować kandydaturę Thomasa Pinckneya, który został ostatecznie kandydatem na wiceprezydenta[1]. Ten ruch spowodował rozbicie obozu federalistów i zignorowanie Pinckneya przez część ich wyborców[3]. Kandydatem republikanów został Thomas Jefferson wraz z Aaronem Burrem jako kandydatem na wiceprezydenta[1].
Kandydaci
Federaliści
,_2nd_president_of_the_United_States,_by_Asher_B._Durand_(1767-1845)-crop.jpg)
.jpg)
Demokratyczni Republikanie
Przebieg głosowania
Głosowanie powszechne odbyło się w listopadzie 1796 roku i wzięło w nim udział ok. 67 tys. osób[4]. John Adams uzyskał 53,5% poparcia, wobec 48,5% dla Jeffersona[4]. W głosowaniu Kolegium Elektorów (zatwierdzonym 8 lutego 1797[5]) Adams uzyskał 71 głosów, przy 69 wymaganych do zwycięstwa[6]. Głosowanie na wiceprezydenta nie było oddzielone (każdy elektor oddawał dwa głosy – na prezydenta i wiceprezydenta, jednak bez rozróżnienia[1]), dlatego drugie miejsce zajął republikanin Thomas Jefferson, uzyskując 68 głosów[6]. Była to sytuacja precedensowa, gdyż po raz pierwszy i jedyny w historii urzędy prezydenta i wiceprezydenta zostały obsadzone przez kandydatów z dwóch przeciwnych stronnictw politycznych[1]. Zignorowany przez wyborców federalistycznych, Thomas Pinckney otrzymał 58 głosów[7]. Współkandydat Jeffersona, Aaron Burr otrzymał 30 głosów[6]. Kolejne miejsca zajęli: Samuel Adams (15 głosów), Oliver Ellsworth (11 głosów), George Clinton (7 głosów), John Jay (5 głosów), James Iredell (3 głosy)[7]. Pozostali kandydaci otrzymali 1 lub 2 głosy[7].
Zwycięstwo Adams zawdzięczał głównie elektorom pochodzącym ze stanów północnych, podczas gdy stany południowe i zachodnie: Kentucky i Tennessee poparły w większości Jeffersona[1].
| Stan \ Kandydat | John Adams | Thomas Jefferson | Thomas Pinckney | Aaron Burr | Samuel Adams | Oliver Ellsworth | George Clinton | John Jay | James Iredell | George Washington | John Henry | Samuel Johnston | Charles Cotesworth Pinckney | Razem |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Connecticut | 9 | – | 4 | – | – | – | – | 5 | – | – | – | – | – | 9 |
| Delaware | 3 | – | 3 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 3 |
| Georgia | – | 4 | – | – | – | – | 4 | – | – | – | – | – | – | 4 |
| Karolina Południowa | – | 8 | 8 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 8 |
| Karolina Północna | 1 | 11 | 1 | 6 | – | – | – | – | 3 | 1 | – | – | 1 | 12 |
| Kentucky | – | 4 | – | 4 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 4 |
| Maryland | 7 | 4 | 4 | 3 | – | – | – | – | – | – | 2 | – | – | 10 |
| Massachusetts | 16 | – | 13 | – | – | 1 | – | – | – | – | – | 2 | – | 16 |
| New Hampshire | 6 | – | – | – | – | 6 | – | – | – | – | – | – | – | 6 |
| New Jersey | 7 | – | 7 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 7 |
| Nowy Jork | 12 | – | 12 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 12 |
| Pensylwania | 1 | 14 | 2 | 13 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 15 |
| Rhode Island | 4 | – | – | – | – | 4 | – | – | – | – | – | – | – | 4 |
| Tennessee | – | 3 | – | 3 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 3 |
| Vermont | 4 | – | 4 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 4 |
| Wirginia | 1 | 20 | 1 | 1 | 15 | – | 3 | – | – | 1 | – | – | – | 21 |
| Łącznie | 71 | 68 | 59 | 30 | 15 | 11 | 7 | 5 | 3 | 2 | 2 | 2 | 1 | 138 |
Przypisy
Bibliografia
- Maldwyn Jones: Historia USA. Gdynia: Latarnia, 2016. ISBN 978-83-65387-02-8. (pol.).
- Andrzej Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11894-6. (pol.).
- Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Iskry, 1999. ISBN 83-207-1558-X. (pol.).
| Wybory według lat |
|
|---|---|
| Kandydaci | |
| Zasady | |
| Prawybory |
- ↑ a b c d e f Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieJones100BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwiePastusiak66BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieBartnicki81BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieOCBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwiebibliotekaBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieNARA1BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieNARA2BŁĄD PRZYPISÓW