Dyskusja portalu:Biologia/Ciekawostki

Propozycje[edytuj kod]

Wykorzystane[edytuj kod]

Zwierzęce rekordy:

najmniejszymi znanymi ssakami są: ryjówka etruska i nietoperz ryjkonos malutki.
najdłuższą migrację sezonową odbywa rybitwa popielata - 60 000 km w obie strony.
najdłużej trwający lot - 3 lata - wykonuje jerzyk.
najgłębiej nurkuje pingwin cesarski - 265 metrów w czasie 18 minut
najszybszą ciążę - w wieku 13 dni - stwierdzono u nornika zwyczajnego
najdłuższa ciąża - słonia indyjskiego - trwa 20-23 m-ce

Zwierzęce rekordy:

najdłuższy skok wykonuje irbis - 15 metrów.
największy miot ssaka - 32 małych - tenrek zwyczajny
najdłużej żyjącym zwierzęciem był żółw słoniowy, który dożył 200 lat.
najdłuższy wąż - pyton siatkowy - mierzył 11 metrów.
najwyższe napięcie elektryczne - 600 V - wytwarza węgorz elektryczny.
największą rozpiętość skrzydeł ze wszystkich współcześnie żyjących ptaków - ponad 3 m - ma albatros wędrowny

Zwierzęce rekordy:

najszybciej pływającą rybą jest żaglica (Istiophorus albicans). Osiąga prędkość 100 km/h
największą rybą jest rekin wielorybi, który osiąga 12 m długości 11 ton masy ciała
największymi współcześnie żyjącymi jaszczurkami są warany z Komodo. Największe osobniki osiągają długość 3 m
najbardziej kolorową twarz ze wszystkich gatunków małp ma afrykański mandryl
największym ssakiem żyjącym na Ziemi jest płetwal błękitny, który osiąga długość ciała do 33 metrów, a jego waga dochodzi do 180 ton

Ciekawostki ze świata zwierząt:

...do zrobienia słynnej peleryny pierwszego króla Hawajów - Kamehamehy I użyto złotych piór aż 80 tysięcy hawajek żółtorzytnych?
...ryk lwa słychać z odległości 5 km?
...samica toko zółtodziobego zostaje żywcem zamurowywana w dziupli na czas wysiadywania jaj?
...wszystkie gatunki piłowatych {ryby-piły) są krytycznie zagrożone wyginięciem?
...w Polsce występują dwa gatunki płochaczy: pokrzywnica i płochacz halny?
...niektóre ryby wykorzystują narządy elektryczne w celu elektrolokacji?

Ciekawostki ze świata zwierząt:

...unikalną cechą kowalikowatych jest ich zdolność do poruszania się po pniach drzew głową w dół?
...papugoryby zabezpieczają na noc swoje kryjówki?
...samce idiakantów giną wkrótce po zapłodnieniu samicy?
...torpor to stan odrętwienia, w który zapadają kolibry i jerzyki?
...zębacz, podobnie jak wszystkie ryby denne, posiada wąsiki, które pomagają jej znajdować pożywienie?
...węgorze migrują z Europy i Ameryki do Morza Sargasowego, aby złożyć ikrę?

Ciekawostki ze świata zwierząt:

...okapi, leśny kuzyn żyraf zamieszkujących sawannę, sięga językiem do oczu?
...krowy morskie nazywano dawniej syrenami?
...wydry morskie owijają się wodorostami, żeby w czasie snu nie odpłynąć wraz z prądem?
...ptaki odżywiające się rybami, połykają je głową do przodu, żeby nie utknęły im w gardle?
...kormorany przynoszą swoim młodym wodę w dziobie?
...gołębie nie muszą odchylać głowy do tyłu pijąc wodę? Zasysają ją dziobem.

Ciekawostki ze świata zwierząt:

...igły młodziutkich jeży są miękkie?
...tygrys jako jedyny z wielkich kotów nie potrafi mruczeć?
...słonki są jedynymi ptakami, które potrafią przenosić swoje młode?
...kot ociera się głową o człowieka, żeby oznaczyć go swoim zapachem?
...tygrys widzi w ciemności pięć razy lepiej od człowieka?

Wiele roślin, które istnieją naprawdę występuje w sztuce i literaturze. Dęby mają swoje symboliczne znaczenie- oznaczją np. siłe. Niektóre rośliny nie są jednak znane wielu ludziom. Pojawiają się one przede wszystkim w literaturze fantastycznej. W filmie Labirynt Fauna pojawiła się roślina o nazwie mandragora. Wystąpiła ona także w filmie Harry Potter i Komnata Tajemnic. W obu przypadkach główni bohaterowie filmu zajmowali się tą rośliną. W pierwszym przypadku Ofelia dostała mandragorę od tytułowego fauna. Miała zostawić ją w mleku, pod łóżkiem ciężarnej matki i codziennie upuszczać do niej krople krwi. Efektem była nagła poprawa stanu jej mamy. W drugim filmie Harry spotkał się z rośliną na lekcji w szkole. Uczniowie klasy II Hogwartu (szkoły dla czarodzieji) przesadzali mandragory. Musieli jednak używać ochraniaczy na uszy, gdyż krzyk wydawany przez bulwe był śmiertelny dla ludzi. Echinops to nazwa rośliny, która w grze Wiedźmin była potworem wyrastającym w miejscu, gdzie popełniono morderstwo. Niewielu ludzi jednak wie, że mandragora to roślina o silnych i niezwykle cenionych właściwościach leczniczych. Istnieje ona naprawdę, ale nie ma żadnych niezwykłych właściwości (nie krzyczy, nie rośnie w mleku itd.) Również echinopsy istnieją naprawdę. Są jednak szerzej znane pod nazwą przegorzanu.

Kocie ciekawostki:

Ogon kota pomaga mu utrzymać równowagę na wąskich powierzchniach,
W kuchni kantońskiej występuje potrawa o nazwie "Smok, tygrys i feniks", sporządzana m.in. z mięsa kota. Również australijscy Aborygeni zabijają i zjadają zdziczałe koty.
17 lutego odbywa się Światowy Dzień Kota. W Polsce święto to jest obchodzone od 2006 roku.
Charles Dickens miał bardzo inteligentnego kota, który gasił łapką świece, gdy uznał, że jego pan powinien już udać się na spoczynek.
Dante Alighieri miał parę kotów perskich, którą nauczył przynoszenia małych przedmiotów i przewracania stron w książkach. Nie potrafił pisać, nie mając w pobliżu swoich ulubieńców.
W 1879 roku w Belgii przeprowadzono próbę zastąpienia gołębi pocztowych kotami. 37 zwierząt wywieziono z Liège do miejscowości położonej w promieniu 30 km. Koty wyposażono w odpowiedni ekwipunek i wypuszczono. Wszystkie wróciły do Liège, ale większość pozbyła się w drodze przesyłek. Okazały się listonoszami niegodnymi zaufania.

Więcej informacjo o kotach

Czy wiesz że...

ważki są jednymi z najlepszych lotników wśród owadów. Potrafią latać we wszystkich kierunkach przekraczając prędkość 10 m/s?
kodiaki uważane są za jedne z największych z lądowych ssaków drapieżnych, największe samce osiągają do 800 kg masy ciała?
istnieją przypadki ludzi, którzy są odporni na AIDS i wirus HIV. Naukowcy nie stwierdzili jednak jak przebiega reakcja odpornościowa u tych ludzi?
pandemia grypy zwana hiszpanką, w latach 1918-1919 pochłonęła ocenia od 50 do 100 mln ofiar?
nieprawdą jest to, że ptaki porzucają gniazda gdy dotknie ich człowiek? Jest to możliwe dopiero przy sporadycznym stresowaniu zwierząt
kot domowy w celu zaspokojenia swojego instynktu łowieckiego poluje na owady (zwłaszcza latające) gdy w pobliżu nie ma myszy?

Mimoza, czułek (Mimosa) – rodzaj tropikalnych roślin, rozpowszechniony w Ameryce Południowej oraz na wyspach Oceanu Spokojnego. Wyróżnia się niezwykłą czułością na dotyk. Po dotknięciu jej liście gwałtownie składają się a łodyżki wiotczeją, tak samo roślina reaguje na brak światła słonecznego (czyli w nocy). Dzieje się tak dzięki regulacji ilości wody w wakuolach komórek rośliny - im więcej wody w wakuoli, tym więcej miejsca ona zajmuje, tym jest sztywniejsza; po dotknięciu woda jest uwalniana z komórek przez co roślina wiotczeje. W Europie mimoza jest popularną rośliną ozdobną, mimo że nie jest łatwa w uprawie. Znany z wręczania w dniu kobiet we Włoszech.

Ambystoma meksykańska, aksolotl meksykański (Ambystoma mexicanum) – płaz ogoniasty z rodziny ambystomowatych. Cechą charakterystyczną A. mexicanum jest neotenia, czyli zdolność rozmnażania się larwy (zobacz aksolotl). W środowisku naturalnym nie przekształca się w postać lądową.

Dłoń, powierzchnia dłoniowa (łac. palma manus) - u naczelnych okolica ciała obejmująca powierzchnię przednią (w pozycji anatomicznej) ręki, pozbawiona owłosienia, której skóra pokryta jest liniami papilarnymi. Według profesora Bochenka do dłoni nie zalicza się okolicy dłoniowej palców (zatem dotyczy jedynie śródręcza i nadgarstka). W języku potocznym określenie dłoń mylnie stosuje się w odniesieniu do całej ręki.

Pijawki (Euhirudinea) - gromada zwierząt wodnych z typu pierścienic

czy wiesz, że...

długość waha się w granicach od kilku milimetrów do 20 cm
przyssawki pijawek nie służą do wysysania krwi
pijawki mogą żyć w wodach słodkich i słonych, nieliczne żyją na lądzie
pijawki były kiedyś powszechnie stosowane do puszczania krwi (hirudoterapia)
w Polsce występuje 29 z ogólnej liczby ok. 500 gatunków pijawek

Welwiczja przedziwna (Welwitschia mirabilis Hook.f.) - gatunek endemicznej rośliny pustynnej należący do rodziny welwiczjowatych.

czy wiesz, że...

występuje tylko na Pustynii Namib i w Kaokolandzie
ma tylko dwa liście, które rosną przez całe życie rośliny
pomimo niskiego wzrostu jest to drzewo
grubość jej pnia dochodzi do 120 cm
może dożyć 2000 lat

Kura domowa (Gallus gallus domesticus) - ptak hodowlany z rodziny kurowatych, hodowany na całym świecie.

czy wiesz, że:

nie wystepuje w stanie dzikim
uważa się, że stanowi formę udomowioną kura bankiwa (Gallus gallus)
wyróżnia się blisko osiemdziesiąt ras kur
jedyna prawdziwie karłowata rasa to bantamki

Retrowirusy (Retroviridae) - rodzina wirusów, których materiał genetyczny zawarty jest w RNA.

czy wiesz, że:

wywołują wiele chorób takich jak niektóre nowotwory czy AIDS.
genom retrowirusa zawiera dwie kopie jednoniciowego RNA
genom koduje między innymi odwrotną transkryptazę (inaczej rewertazę), która ma zdolność przepisywania informacji z RNA na DNA
sam materiał genetyczny retrowirusów jest niezakaźny, gdyż w cyklu reprodukcyjnym konieczna jest zawarta w wiroidzie odwrotna transkryptaza
najbardziej znanym retrowirusem jest HIV

Sekwoja - potoczne określenie dwóch gatunków olbrzymich drzew, kiedyś klasyfikowanych w jednym rodzaju Sequoia, a dziś rozdzielonych: sekwoi wiecznie zielonej (Sequoia sempervirens) i mamutowca olbrzymiego (Sequoiadendron giganteum).

czy wiesz, że:

Sekwoje rosną nie tylko w Kalifornii aż po granicę z Oregonem, ale także w mniejszych skupiskach w lasach Brazylii, sporadycznie także w Meksyku
Uważane za największe rośliny na świecie sekwoje nie są najcięższe, lecz z całą pewnością są najwyższymi roślinami lądowymi (oba gatunki mają okazy przekraczające 100 m wysokości)
Czasem mianem tym określa się jeszcze jeden gatunek, a mianowicie metasekwoję chińską (Metasequoia glyptostroboides), znacznie jednak mniejszą (do 35 m), występującą współcześnie jedynie w środkowych Chinach i charakteryzującą się opadającymi na zimę szpilkami

Orzeł Haasta (maor. Te Hoikoi lub Te Pouakai) (Harpagornis moorei Haast syn. Harpagornis assimilis Haast, Hieraëtus moorei (Haast)) to duży, wymarły ptak drapieżny z rodziny jastrzębiowatych, zamieszkujący niegdyś Nową Zelandię. Jedyny przedstawiciel rodzaju Harpagornis. Był to najcięższy znany orzeł jaki kiedykolwiek występował na Ziemi o wadze szacowanej na 9-14 kg przy rozpiętości skrzydeł ok. 260 cm

czy wiesz, że:

najczęstszą ofiarą orła Hasta nie były, jak się powszechnie sądzi, moa, a nielotne kaczki Euryanas finschi.
gatunek wymarł w XIII wieku, choć niektórzy twierdzą, że widywano go również w XVII wieku.
współcześnie żyjącym, najbliższym krewnym orła Haasta jest występujący równie w Polsce niewielki orzełek włochaty (Hieraëtus pennatus)

Przyprawę o nazwie cynamon robi się z kory cynamonowca, którą pozyskuje się z pędów ciętych dwa razy w sezonie (maj i październik). Korę ze ściętch gałązek poddaje się krótkiej fermentacji i oczyszcza z korawiny zewnętrznej oraz wewnętrznych resztek łyka. Powstałe paski kory są następnie suszone na słońcu. W czasie tego procesu przybierają charakterystyczną żółtobrązową barwę i zwijają się z obu stron paska kory (cecha charakterystyczna dla gatunku) tworząc złączone dwie rurki nazywane w handlu laskami. Łacińska nazwa cynamonu to canella, co znaczy 'rurka'.
Chleb świętojański to nasiona drzewa karobowego (Ceratonia siliqua, znanego też jako karob lub szarańczyn). Drzewo występuje w warunkach naturalnych w regionie śródziemnomorskim. Dawniej nasiona karobu, ze względu na jednolity rozmiar i stałą wagę (ok. 200 mg), służyły jako precyzyjna jednostka masy. Używane obecnie na określenie tej jednostki słowo karat, wywodzi się od greckiego słowa kerátion (κεράτιον) i od arabskiego qīrāt (قيراط), które oznaczają właśnie karob.

Czy wiesz, że płeć żółwi zależy od temperatury w jakiej rozwijały się jaja. U żółwi wyższa temperatura indukuje samice ( odwrotnie u aligatorów). Wybierając na złożenie jaj miejsca suche i cieplejsze lub wilgotniejsze i chłodniejsze żółwice mogą wpływać na płeć swych potomków.

Dąb szypułkowy jest symbolem długowieczności, dostojeństwa i siły - żyje najdłużej z polskich drzew liściastych.
Najbardziej znanym dębem w Polsce jest Bartek rosnący w pobliżu wsi Bartków koło Zagnańska. Korona o średnicy ok. 40 m, wysokość 27 m a obwód pnia 9 m. Wiek tego drzewa oceniany jest wg najnowszych badań dendrochronologicznych (badania wykonano świdrem Presslera) na 645 - 670 lat. Dawniej wiek tego dębu oceniano na lat 1200.
Najstarszym dębem szypułkowym w naszym kraju jest Chrobry. Rozpiętość korony ok. 16m, wysokość 28 m a obwód pnia 9,9 m. Wiek oceniany jest na 730 lat. Usytuowany jest na trasie Szprotawa - Przemków w pobliżu wsi Piotrowice.

Miód, słodki, kaloryczny i zdrowy, był zawsze łakomym kąskiem dla człowieka i zwierząt. Pszczoła miodna została udomowiona przed tysiącami lat, a obecnie jest hodowana na całym świecie. Najstarsze ślady bartnictwa w Polsce pochodzą sprzed 2 tysięcy lat. Pierwotnie polegało ono na wybieraniu miodu z barci, czyli wydłubanych pni drzew. Już w XIV wieku w statucie króla Kazimierza zostało spisane prawo bartne, rozwijane w wiekach następnych (XVI i XVII); powstawały też specjalne bractwa bartne, zazwyczaj na Mazowszu i wśród Kurpiów. W lasach zakładano bory bartne; były to obszary, na których stało co najmniej 60 barci; półborem bartnym zwano las z 30 barciami.

Na kartach historii Polski miód pierwszy raz został doceniony w roku 965 przez arabskiego podróżnika Ibrahima ibn Jakuba. Tam, gdzie nie hoduje się pszczół, ludzie chętnie podbierają miód dzikim pszczołom. Prawdopodobnie z Polski wywodzi się też unikatowy w skali światowej trunek - miód pitny.

Samicę dzika nazywamy lochą lub samurą. Młode do 1 roku życia nazywa się warchlakami; w drugim roku - przelatkami; samce od trzeciego do czwartego roku życia to wycinki; powyżej czwartego roku życia - odyńce. Odgłos wydawany przez dzika w czasie buchtowania (czyli wzruszania ziemi w poszukiwaniu pokarmu) to ciamkanie lub chrapanie. Dźwięk ostrzegawczy wydawany przez lochy: rufft. Stado dzików nazywamy czasem watahą, podobnie jak u wilka. Kły górne odyńców nazywa się fajkami, a ich kły dolne - szablami.

Według starożytnych Rzymian nietoperz odpędzał nieszczęścia. W Grecji i niektórych częściach Afryki symbolizował czujność, a według Homera wchodziła w niego po śmierci dusza ludzka.
Chińczycy widzieli w nim wcielenie samego Stwórcy Świata - Hun Tuna. Do dziś symbolem szczęścia w Chinach jest pięć złączonych skrzydeł nietoperza. Zaś jego tamtejsza nazwa fu oznacza powodzenie.
U Słowian siał niepokój, przypominał o istnieniu sił demonicznych.
W chrześcijaństwie nietoperz stał się jednym z wcieleń diabła i pomocnikiem czarownic. Często przedstawiano wysłannika piekieł z łysymi nietoperzymi skrzydłami.
Wierzono, że nietoperze powstają z myszy, która zjadła świeczkę w kościele albo odrobinkę święconki wielkanocnej.
Wierzono także, że latając wieczorem szukają człowieka, który zapisał duszę diabłu, wkręcają mu się we włosy i urywają głowę, by zanieść ją do piekła. Zabicie nietoperza przynosiło szczęście, zaś jego kości używano w zaklęciach miłosnych wywodzących się z czarnej magii.
W tradycji Romów nietoperze to stworzenia przynoszące szczęście. Gdy jakiś przeleci nad taborem lub zawiruje nad ogniskiem wróży to szczególny usmiech losu. W ich wierzeniach nietoperz bywa amuletem. Musi być znaleziony już martwy, gdyż umyślne zabicie tego zwierzęcia jest zbrodnią, która się mści. Schowany do sakiewki przyciągnie pieniądze i nie pozwoli zmylić drogi.
Jeszcze w XVI wieku w Polsce uważano je za ptaki, a na Zachodzie i Wschodzie uchodziły za dziwną odmianę myszy.

Wśród samców kwokacza (Tringa nebularia (Gunnerus)), które zasadniczo są monogamiczne, zdarzają sie przypadki bigamii. Samce te biorą udział w wysiadywaniu i opiece nad lęgami obu zapłodnionych przez siebie samic.

Walenie, hipopotamy, jelenie i żyrafy mają trzy wspólne retrowirusy, umiejscowione w tym samym miejscu DNA? Drzewo budowy cząsteczkowej zwierząt kopytnych wyrasta ze wspólnego korzenia, datowanego na mniej więcej 65 mln lat. Wprawdzie trudno ocenić, w którym miejscu oddzieliły się gałęzie wiodące do koni, nosorożców czy innych grup zwierząt, ale musiało to być stosunkowo "niedługo" (ok. 2 mln lat) przed pojawieniem się formy znanej jako Himalayaectus, a uznawanej za jedną z pierwszych form waleni.

Wilk grzywiasty w medycynie ludowej i demonologii obszarów, na których występuje, uważny jest za zwierzę "rzucające urok", być może w związku z faktem, że jego aktywność ogranicza się do ulubionej przez demony pory nocnej.

Nagłaśniane przez media wizyty sępów nie są w Polsce czymś niezwykłym?
Jeszcze w 1914 roku odnotowano w Pieninach lęg sępa płowego (Gyps fulvus), a w XIX wieku w Tatrach gnieździł się inny gatunek - sęp kasztanowaty (Aegypius monachus). Obecnie te piękne ptaki są w naszym kraju jedynie gośćmi.

Fretki były zwierzętami udomowionymi już w starożytnym Egipcie, ok. 3 tys. lat p.n.e. W starożytnym Rzymie były używane do polowania na króliki. W Anglii spełniały prócz tego funkcje sanitarne, tępiąc szczury.
Fretki oswajają się łatwo i są na ogół dobrymi towarzyszami, choć intensywny odór, jaki zostawiają na meblach, raczej odstrasza od ich hodowania w mieszkaniu.
Fretka, znana z dobrze rozwiniętego instynktu łowieckiego, od dawien dawna używana była do polowania na króliki. Na polowanie wychodzono zwykle rano; odnalazłszy norę, zakładano przy każdym z kilku otworów workowatą, mierzącą ok. 1 m sieć, po czym wpuszczano fretkę przez otwór główny. Uciekający królik wpadał w zastawioną sieć, gdzie chwytany był przez myśliwego lub zaduszany przez fretkę. Samą fretkę należało schwytać, gdy się tylko ukazywała się u wylotu nory, w przeciwnym razie wracała do nory króliczej i układała się w niej do spoczynku.

Jaguar od lamparta odróżni się tym, że rozetki jaguara mają w środku czarną plamkę.
Indianie południowoamerykańscy jadali mięso jaguarów, uważając je za bardzo smaczne.
Futro geparda dawniej uznawane było za symbol statusu społecznego.
Gepardy są dużo mniej agresywne niż inne wielkie koty, dlatego młode są czasami sprzedawane jako zwierzęta domowe. Jest to nielegalne, ponieważ międzynarodowe konwencje zabraniają hodowli dzikich zwierząt, a tym bardziej gatunków zagrożonych wyginięciem.