Jan ziębicki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Jan Ziębicki)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Ten artykuł od 2014-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Jan ziębicki
książę ziębicki
Okres od 1410
do 1428
Dane biograficzne
Data urodzenia między 1370 a 1390
Data śmierci 27 grudnia 1428
Ojciec Bolko III ziębicki
Matka Eufemia
Rodzeństwo Henryk II ziębicki
Kaplica w Starym Wielisławiu upamiętniająca śmierć Jana ziębickiego

Jan ziębicki (ur. między 1370 a 1390, zm. 27 grudnia 1428 w Starym Wielisławiu) – książę ziębicki w latach 1410-1428.

Jan był drugim pod względem starszeństwa (a najstarszym, który przeżył ojca) synem księcia ziębickiego Bolka III i księżniczki bytomskiej Eufemii. W chwili śmierci ojca Jan był już pełnoletni, w związku z czym bez przeszkód przejął władzę. Do 1420 rządy sprawował wspólnie z bratem Henrykiem. Podobnie, jak jego ojciec wiernie stał u boku swojego suwerena – rodu Luksemburgów.

U progu swoich samodzielnych rządów Jan wziął udział w wojnie Polski z zakonem krzyżackim po stronie tych ostatnich. Uczestnictwo księcia ziębickiego, będącego na żołdzie krzyżackim ograniczyło się jednakże wyłącznie do bitwy pod Tucholą 4 listopada 1410. Przebieg bitwy nie jest dla księcia chwalebny, gdyż, podobnie jak i rycerze krzyżaccy, zbiegł z pola bitwy.

6 stycznia 1420 Jan był obecny na zjeździe we Wrocławiu, gdzie wydano niekorzystny dla Polski wyrok w procesie z Krzyżakami.

Wpływ księcia na politykę względem Śląska był znikomy, gdyż fundusze malutkiego księstewka składającego się wyłącznie z Ziębic były bardzo ograniczone. Z tych powodów sporym zaskoczeniem dla historyków jest fakt ożenku Jana z wdową po potężnym magnacie polskim Spytku z Melsztyna Elżbietą (zmarłą w 1424 r.), córką wojewody siedmiogrodzkiego Emeryka. Przyniosło to Janowi ziębickiemu olbrzymi posag i niezależność finansową. Sprawa jest o tyle dziwna, że pierwszy mąż Elżbiety był współpracownikiem króla Polski Władysława Jagiełły, wroga suwerena Jana Zygmunta Luksemburczyka. Zresztą politykę wrogą Luksemburgom Elżbieta z powodzeniem kontynuowała poprzez swoje liczne kontakty, także po wyjściu za mąż za księcia ziębickiego. Małżeństwo to pozostało bezdzietne, tak więc Jan miał zostać ostatnim przedstawicielem ziębickiej linii Piastów.

W 1428 r. nad księstwem zawisło niebezpieczeństwo interwencji wojsk husyckich. Początkowo, nie widząc szans zwycięstwa książę ziębicki razem z księciem brzeskim Ludwikiem II zawarł układ, w którym się zobowiązywał nie przeszkadzać w ruchach wrogich wojsk. Z nieznanych jednak przyczyn, dopiero co zaprzysiężone zawieszenie broni Jan złamał - przygotowując się do starcia zbrojnego.

Książę zginął 27 grudnia 1428 w bitwie pod Starym Wielisławiem w Kotlinie Kłodzkiej stoczonej z husytami dowodzonymi przez Jana Kralovca. Przyczyną klęski był nierozważny atak na husycki wagenburg tabor, czyli szaniec zbudowany z wozów bojowych. Nie wiadomo, gdzie został pochowany. Na domniemanym miejscu śmierci księcia stoi kaplica wybudowana w latach 1904-1905 według projektu Ludwiga Schneidera.

Księstwo ziębickie stało się częścią korony czeskiej, której posiadacze Luksemburgowie wyznaczyli miasto z okręgiem na ziemię zastawną. Stan ten utrzymał się do 1453 r., kiedy Ziębice zostały przekazane przez Władysława Pogrobowca – potężnemu czeskiemu magnatowi i umiarkowanemu husycie Jerzemu z Podiebradów.

Jan ziębicki w literaturze[edytuj | edytuj kod]

Jan ziębicki jest jednym z bohaterów powieści Andrzeja Sapkowskiego: Narrenturm[1] oraz Boży bojownicy.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Andrzej Sapkowski: Narrenturm. Cytat: Książę ziębicki Jan wraz z kilkoma innymi książętami i wielmożami śląskimi należał do Rudenbandu, Towarzystwa Obroży, którego członkowie zobowiązywali się do turniejowania przynajmniej raz do roku. W odróżnieniu jednak od większości książąt, którzy z kosztochłonnego obowiązku wywiązywali się raczej niechętnie i mało regularnie, Jan z Ziębic co i rusz urządzał turnieje. (rozdział 19).
p • d • e
Władcy Śląska (księstwo legnickie)
Henryk III Biały (1248) • Bolesław II Rogatka (1248–1278) • Konrad I głogowski (1248–1251) • Henryk V Brzuchaty (1278–1290)
Książęta
jaworscy
Henryk V Brzuchaty (1273–1278) • Henryk III głogowski (1290–1297) • Bernard, Henryk I (1301–1312) • Herman Brandenburski (1301–1305)
Bernard Zwinny (1278–1286) • Bolko I Surowy (1278–1301)
Henryk I (1312–1346) • Bolko II Mały (1346–1368) • Agnieszka Habsburska (1368–1392) • Władysław Opolczyk (1370–1401) • do korony czeskiej (1392)
Bernard (1312–1326) • Bolko II Mały (1326–1368) • Henryk II (ok. 1334–1343/5) • Agnieszka Habsburska (1368–1392) • do korony czeskiej (1392)
Bernard (1312–1322) • Bolko II (1322–1341) • Mikołaj Mały (1341–1358) • Agnieszka z Lichtenburka (1358–ok. 1360) • Bolko III (1358–1410) • Henryk I (1358–1366/85) • Jan (1410–1428) • Henryk II (1410–1420) • Puta z Častolovic (1429–1435) • Eufemia (1435–1443) • Wilhelm Opawski (1443–1454) • Ernest Opawski (1454–1456) • Jerzy z Podiebradów (1456–1462) • Wiktoryn z Podiebradów, Henryk I Starszy i Boček z Kunštátu (1462–1498) • Albrecht Podiebradowicz i Karol I Podiebradowicz (1498–1511) • Karol I Podiebradowicz (1511–1536) • Joachim Podiebradowicz, Henryk II Podiebradowicz, Jerzy II Podiebradowicz, Jan Podiebradowicz (1536–1542) • Fryderyk II Legnicki (1542–1547) • Fryderyk III Legnicki (1547–1551) • Jan Podiebradowicz (1551–1552) • Izabela Jagiellonka (1552–1559) • Jan Podiebradowicz (1559–1565) • Karol Krzysztof (1565–1569) • własność korony czeskiej (1569–1654) • Johann Weikhard von Auersperg (1654–1677) • Franz Ferdinand von Auersperg (1677–1706) • Franz Karl von Auersperg, (1706–1713) • Heinrich Josef Johann von Auersperg (1713–1783) • Karl Josef von Auersperg (1783–1791) • sprzedaż księstwa królowi pruskiemu (1791) • powstanie wolnego mniejszego państwa stanowego ziębicko-ząbkowickiego, które zakupił od korony Ludwig Wilhelm von Schlabrendorf (1795)
Kłodzko
Henryk IV Prawy (1273–1290) • Henryk VI Dobry (1327–1335) • Bolko II Ziębicki (1336–1341) • Jodok z Moraw (1380–1411) • Jerzy z Podiebradów (1458–1459) • Henryk I Starszy z Podiebradów, Wiktoryn z Podiebradów (1459–1486) • Boczek z Podiebradów (1459–1496) • Henryk I Starszy z Podiebradów (1459–1498) • Albrecht Podiebradowicz, Jerzy Podiebradowicz, Karol I Podiebradowicz (1498–1501) • Ulryk von Hardeck (od 1501) • Johann von Hardeck (do 1534) • Jan z Pernštejnu (od 1537) • Ernest Bawarski (od 1549) • do Czech (od 1561/7)
Książęta
legnicko-
brzescy
Henryk V Brzuchaty (1290–1296) • Bolesław III Rozrzutny (1296–1311) • Bolko I Surowy (1296–1301) • Henryk z Wierzbna (1301–1302) • Wacław II z dynastii Przemyślidów (regent) (1302–1305)
Władysław I (1311–1312) • Bolesław III Rozrzutny (1312–1342) • Wacław I i Ludwik I Odnowiciel (1342–1345) • Ludwik I Odnowiciel (1345–1346) • Wacław I i Ludwik I Odnowiciel (1346–1349) • Wacław I (1349–1364) • Ludwik I Odnowiciel (1364–1373) • Ruprecht I (1364–1409) • Wacław II (1373–1413) • Bolesław IV (1373–1394) • Henryk VIII (1373–1398) • Ludwik II (1413–1436) • Elżbieta Hohenzollern (1436–1449) • bunt patrycjatu, Legnica do korony czeskiej (1449–1454) • Fryderyk I (1454–1488) • Jadwiga legnicka (1454–1466) • Ludmiła z Podiebradów (1488–1498) • Jan II, Fryderyk II i Jerzy I (1488–1495) • Fryderyk II i Jerzy I (1495–1505) • Fryderyk II (1505–1547) • Fryderyk III (1547–1551) • Henryk XI (1551–1556) • Jerzy II (1551–1556) • Fryderyk III (1556–1559) • Henryk XI (1559–1571) • Henryk XI i Fryderyk IV (1571–1576) • Fryderyk IV (1576–1580) • Henryk XI (1580–1581) • Fryderyk IV (1581–1596) • Joachim Fryderyk (1596–1602) • Jerzy Rudolf i Jan Chrystian (1602–1612) • Anna Maria Anhalcka (1602–1605) • Karol II z Podiebradów (1605–1609) • Jerzy Rudolf (1612–1653) • okupacja wojsk cesarskich (1633–1648) • Jerzy III, Ludwik IV i Chrystian (1653–1654) • Ludwik IV (1654–1663) • Jerzy III i Chrystian (1663–1664) • Chrystian (1664–1672) • Jerzy IV Wilhelm (1672–1675) • Ludwika Anhalcka (1672–1675) • połączenie z domeną cesarską (1675)
książęta legniccy (do 1345) • Wacław I (1345–1364) • książęta legniccy (1364–1436) • Elżbieta Hohenzollern (1436–1449) • Jan I (1449–1453) • Henryk X (1449–1452) • Fryderyk I (1453–1488) • Jadwiga legnicka (1453–1466) • książęta legniccy (1488–1562) • Jerzy II (1562–1586)
Ludwik I Odnowiciel (1348–1398) • Henryk VII z Blizną (1398–1399) • Henryk IX i Ludwik II (1399–1400) • Henryk IX (1400–1419/20) • Rupert II (1420–1431) • Ludwik III (1431–1441) • Jan (1441–1453) • Henryk X (1441–1452) • Fryderyk I (1482–1488) • książęta legniccy (1488–1505) • Jerzy I (1505–1521) • Anna pomorska (1521–1550) • książęta legniccy (od 1550)
książęta legniccy (do 1290) • Henryk III głogowski (1290–1297) • Bolko I Surowy (1297–1301) • książęta legniccy (1301–1345) • Wacław I (1345–1359) • Ludwik I Odnowiciel (1359–1398) • książęta lubińscy (1398–1453) • Fryderyk I (1453–1488) • Jadwiga legnicka (1453–1466) • książęta legniccy (od 1488)
Bolesław III Rozrzutny (1311–1352) • Katarzyna Chorwacka (1352–1358) • Wacław I (1358) • Ludwik I Odnowiciel (1358–1398) • Bolko II Mały (1358–1368) • Henryk VII z Blizną (1398–1399) • Henryk IX i Ludwik II (1399–1400) • Ludwik II (1400–1436) • Henryk IX (1404–1405) • Elżbieta Hohenzollern (1436–1443) • Jan i Henryk X (1443–1450) • Mikołaj I (1450–1476) • Ludwik (1466–1476) • Jan II Dobry (1476–1481) • Fryderyk I (1481–1488) • Ludmiła Podiebrad (1488–1503) • Fryderyk II i Jerzy I (1503–1505) • Jerzy I (1488–1521) • Fryderyk II (1521–1547) • Jerzy II (1547–1586) • Barbara Brandenburska (1586–1595) • Joachim Fryderyk (1595–1602) • Jan Chrystian i Jerzy Rudolf (1602–1612) • Anna Maria Anhalcka (1602–1605) • Karol II z Podiebradów (1605–1609) • Jan Chrystian (1612–1639) • pod zarządem wojsk cesarskich (1633–1635) • Jerzy III, Ludwik IV i Chrystian (1639–1654) • Jerzy III (1654–1664) • Chrystian (1664–1672) • Jerzy IV Wilhelm (1672–1675) • Ludwika Anhalcka (1672–1675) • połączenie z domeną cesarską (1675)
książęta brzescy (do 1400) • Henryk IX (1400–1419/20) • Wacław (1420–1423) • Ludwik III (1420–1441) • Małgorzata opolska (1441–1454) • Fryderyk I (1454–1488) • Elżbieta Hohenzollern (1454–1466) • książęta brzescy (1488–1586) • Joachim Fryderyk i Jan Jerzy (1586–1592) • Anna Wirtemberska (1592–1594) • Joachim Fryderyk (1594–1602) • książęta brzescy (1602–1654) • Chrystian (1654–1672) • Ludwika Anhalcka (1672–1680) • do korony czeskiej (1680–1691) • Jakub Ludwik Sobieski (1691–1737)
Ludwik I Odnowiciel (1392–1395) • Henryk VII z Blizną (1395–1399) • do Oławy (od 1399)
książęta ziębiccy (do 1385) • Przemysław I Noszak (1385–1410) • Bolesław I (1410–1416) • Kazimierz I (1410–1427) • Ludwik II (1427–1436) • Fryderyk I (1436–1488) • jak Niemcza (1488–1547) • Jerzy II (1547–1586) • Joachim Fryderyk i Jan Jerzy (1586–1592) • Joachim Fryderyk (1592–1602) • jak Niemcza (od 1602)
Bolesław III Rozrzutny (1323–1338) • Wacław I (1338–1341) • Kazimierz III Wielki (1341–1348) • Bolesław III Rozrzutny (1348–1352) • Ludwik I Odnowiciel (1353–1398) • Henryk VII z Blizną (1398–1399)
do Namysłowa (do 1356) • Bolko II Mały (1356–1368) • Władysław Opolczyk (1368–1372) • Ludwik I Odnowiciel (1373–1396) • Henryk IX (1396–1400) • Ludwik II (1400–1413) • Henryk IX (1404–1405) • Konrad VII Biały (1413–1420) • Ludwik II (1420–1434) • Bernard Niemodliński (1434–1450) • Mikołaj I (1450–1476) • Ludwik (1466–1476) • Jan II Dobry i Mikołaj II (1476–1488) • Fryderyk I (1488) • Ludmiła z Podiebradów (1488–1503) • Fryderyk II i Jerzy I (1503–1505) • Jerzy I (1505–1506) • Jan II Dobry (1506–1532) • Ferdynand I Habsburg (1532–1536) • Fryderyk II (1536–1547) • Jerzy II (1547–1586) • Joachim Fryderyk i Jan Jerzy (1586–1592) • Joachim Fryderyk (1592–1602) • książęta brzescy (1602)
p • d • e
Trylogia husycka
powieści
postacie
postacie historyczne
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_ziębicki&oldid=54976160”