John Foster Dulles

John Foster Dulles

Data i miejsce urodzenia	25 lutego 1888 Waszyngton
Data i miejsce śmierci	24 maja 1959 Waszyngton
52. Sekretarz stanu Stanów Zjednoczonych
Okres	od 26 stycznia 1953 do 24 kwietnia 1959
Przynależność polityczna	Partia Republikańska
Poprzednik	Dean Gooderham Acheson
Następca	Christian Archibald Herter
Odznaczenia

John Foster Dulles (ur. 25 lutego 1888 w Waszyngtonie, zm. 24 maja 1959 tamże) – amerykański polityk, sekretarz stanu. Człowiek Roku 1954 według magazynu „Time”.

Początki kariery

Urodził się w rodzinie polityków. Jego dziadek John W. Foster i wujek Robert Lansing pełnili funkcję sekretarzy stanu. Był starszym bratem Allena Dullesa.

Ukończył studia na Uniwersytecie w Princeton i George Washington University Law School, gdzie studiował prawo. Następnie zaczął pracować w firmie prawniczej. W 1918 prezydent Woodrow Wilson mianował go doradcą przy amerykańskiej delegacji wysłanej na konferencję wersalską. Następnie doradzał republikańskiemu politykowi i kandydatowi na prezydenta USA w 1944, Thomasowi Deweyowi w kwestiach polityki zagranicznej. W 1945 uczestniczył w konferencji w San Francisco i pomógł opracować Kartę Narodów Zjednoczonych. W 1949, przez pięć miesięcy był senatorem z Nowego Jorku.

Sekretarz stanu

Po zwycięstwie Dwighta Eisenhowera został mianowany sekretarzem stanu USA. Był zdecydowanym antykomunistą. Popierał Francję w jej wojnie z Việt Minhem. Wsławił się również tym, że odmówił uściśnięcia dłoni Zhou Enlaiowi podczas konferencji genewskiej w 1954. W 1956 potępił zaangażowanie Francji i Wielkiej Brytanii w kryzysie sueskim.

Sporo czasu poświęcił na budowanie NATO jako strategię walki z komunizmem, grożąc masowym odwetem w razie wojny. Doprowadził również do podpisania paktu ANZUS i SEATO.

Pod pretekstem walki z komunizmem zwalczał rządy które mogły zagrozić gospodarczym interesom USA. Za jego wiedzą i aprobatą, CIA w 1953 przeprowadziła operację Ajax, w wyniku której obalono premiera Iranu Mohammeda Mossadegha. Rok później, w taki sam sposób CIA odsunęła od władzy lewicowy rząd prezydenta Gwatemali Jacobo Arbenza Guzmána, który przyjął wcześniej dostawy broni z bloku komunistycznego.

W czerwcu 1954 USA i Wielka Brytania ogłosiły deklarację „Potomac”, która zapowiadała, że kraje te nie będą stroną w porozumieniach uznających „status quo” w Europie Wschodniej, tym samym wypowiedzieli się przeciw zniewoleniu Europy Środkowo-Wschodniej przez ZSRR. W grudniu1955 John Dulles stwierdził, że „pokojowe uwolnienie narodów ujarzmionych było, jest i pozostanie tak głównym celem polityki zagranicznej USA, jak długo ten cel nie zostanie osiągnięty”. W 1956 sprzeciwił się zakupowi broni w USA przez Egipt, w czasie wojny o kanał sueski. W czasie tego konfliktu administracja prezydenta Eisenhowera nie była zainteresowana w eskalowaniu tego konfliktu w rejonie. Ten krok pomógł jednak ZSRR w uzyskaniu wpływów na Bliskim Wschodzie.

Dulles zaczął cierpieć na chorobę nowotworową. Zły stan zdrowia zmusił go do ustąpienia w kwietniu 1959. Zmarł miesiąc później.

Linki zewnętrzne

• Biografia w Biographical Directory of the United States Congress (ang.)
• Biografia Office of the Historian, Bureau of Public Affairs, Departament Stanu Stanów Zjednoczonych (ang.)