Angela Merkel

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Angela Merkel
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

17 lipca 1954
Hamburg

Kanclerz Niemiec
Okres

od 22 listopada 2005
do 8 grudnia 2021

Przynależność polityczna

Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (CDU)

Poprzednik

Gerhard Schröder

Następca

Olaf Scholz

Minister Środowiska, Ochrony Przyrody i Bezpieczeństwa Reaktorów Atomowych
Okres

od 17 listopada 1994
do 26 października 1998

Poprzednik

Klaus Töpfer

Następca

Jürgen Trittin

Minister do spraw Kobiet i Młodzieży
Okres

od 18 stycznia 1991
do 17 listopada 1994

Poprzednik

Ursula Lehr

Następca

Claudia Nolte

Przewodnicząca CDU
Okres

od 17 lutego 2000
do 7 grudnia 2018

Przynależność polityczna

Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (CDU)

Poprzednik

Wolfgang Schäuble

Następca

Annegret Kramp-Karrenbauer

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Zasługi RFN Order Króla Abdulaziza al Sauda I klasy (Arabia Saudyjska) Order Stara Płanina (Bułgaria) Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Zasługi Krzyż Wielki Orderu Słońca Peru Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka (Portugalia) Prezydencki Medal Wolności (Stany Zjednoczone) Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy z Wielkim Łańcuchem Order Wolności (Ukraina) Order Zwycięstwa Świętego Jerzego (Gruzja) Odznaka Honorowa za Zasługi dla Republiki Austrii II klasy[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Angela Dorothea Merkel z domu Kasner (wym. ˈaŋɡela doʀoˈte:a ˈmɛʁkl̩ ( odsłuchaj)[a]; ur. 17 lipca 1954 w Hamburgu[2]) – niemiecka fizyk, polityk[3], w latach 2000–2018 przewodnicząca Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej, posłanka do niemieckiego parlamentu (Bundestagu) z powiatu Vorpommern-Rügen w kraju związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie. W latach 2005–2021 kanclerz Niemiec[2]. Druga po Helmucie Kohlu najdłużej urzędująca kanclerz w Niemczech[4].

Według czasopisma „Forbes” była najbardziej wpływową kobietą świata (2011)[5]; Człowiek Roku tygodnika „Time” (2015)[6][7][8][9][10].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Rodzina, młodość i wykształcenie[edytuj | edytuj kod]

Ludwik Kaźmierczak z narzeczoną ok. 1919–1920

Angela Merkel pochodzi z rodziny o częściowo polskich korzeniach. Dziadek Merkel ze strony ojca, Ludwik Marian Kaźmierczak (1896–1959), pochodził z Poznania i był nieślubnym dzieckiem Anny Kaźmierczak i Ludwika Wojciechowskiego[11]. W 1915 roku został zmobilizowany do armii niemieckiej i walczył przeciw Francji. Następnie w nieznanych okolicznościach znalazł się po drugiej stronie frontu. Służył w armii gen. Józefa Hallera. Po kapitulacji Niemiec znalazł się w Polsce, możliwe że kontynuował szlak bojowy armii Hallera w walkach przeciw Ukraińcom i bolszewikom. Po wojnie (przed 1923 r.) wyjechał z narzeczoną do Berlina[12], a w 1930 roku zdecydował się na zmianę nazwiska rodziny na Kasner[13]. Jego syn, a ojciec Angeli Merkel, Horst Kasner (ur. 6 sierpnia 1926 w Berlinie, zm. 2 września 2011), był pastorem kościoła luterańskiego, a matka, Herlind z d. Jentzsch (ur. 8 lipca 1928 w Gdańsku, zm. 10 kwietnia 2019[14]), nauczycielką łaciny i angielskiego[15]. Dziadkowie Merkel i jej matka do 1936 roku mieszkali w Elblągu[16][17], a następnie przeprowadzili się do Hamburga.

Angela Merkel dorastała w Niemieckiej Republice Demokratycznej (NRD)[15], mieszkała w Templinie, dokąd rodzina przeprowadziła się z zachodnioniemieckiego Hamburga w kilka miesięcy po jej urodzeniu. Przeprowadzka nastąpiła ze względu na objęcie przez ojca parafii w NRD. Jako pastor pracował on w Templinie do śmierci w 2011 roku. Sama Merkel po ukończeniu szkoły średniej w Templinie udała się do Lipska, gdzie studiowała[18] fizykę (1973–1978). Następnie w latach 1978–1990 pracowała w Centralnym Instytucie Chemii Fizycznej Akademii Nauk NRD (Zentralinstitut für physikalische Chemie der Akademie der Wissenschaften der DDR). W 1986 r. uzyskała doktorat z chemii fizycznej. W tym czasie kilkakrotnie przyjeżdżała do Polski, biorąc udział m.in. w Letnich Szkołach Zaawansowanych Metod Chemii Kwantowej w Bachotku[19].

Kariera polityczna[edytuj | edytuj kod]

Lothar de Maizière i Angela Merkel, sierpień 1990

W młodości Angela Merkel należała do komunistycznej organizacji Wolna Młodzież Niemiecka (FDJ)[20], gdzie w latach 80. pełniła funkcję sekretarza ds. kultury[21][22]. W 1989 r., po upadku Muru Berlińskiego, zaangażowała się w powstający ruch demokratyczny. Pod koniec 1989 r. Merkel dołączyła się do nowej partii „Demokratischer Aufbruch” (Demokratyczny Przełom). Po pierwszych demokratycznych wyborach w NRD pełniła funkcję zastępcy rzecznika rządu Lothara de Maizière’a. Po zjednoczeniu Niemiec w październiku 1990 i wyborach ogólnoniemieckich została deputowaną do Bundestagu oraz ministrem do spraw kobiet i młodzieży w rządzie Helmuta Kohla. W 1994 r. została ministrem środowiska, ochrony zasobów naturalnych i bezpieczeństwa jądrowego.

Kariera w CDU[edytuj | edytuj kod]

Kiedy Helmut Kohl przegrał wybory w 1998 r., Merkel zajmowała stanowisko sekretarza generalnego CDU. W wyniku skandalu finansowego, który wybuchł wewnątrz partii, wielu prominentnych polityków CDU zostało skompromitowanych, przede wszystkim były kanclerz Kohl oraz ówczesny przewodniczący CDU Wolfgang Schäuble. Merkel oficjalnie skrytykowała swojego byłego szefa Helmuta Kohla i zastąpiła Schäublego na stanowisku lidera CDU, zostając jednocześnie w 2000 r. pierwszą kobietą na tym stanowisku. 30 maja 2005 została kandydatką CDU i CSU na stanowisko kanclerza Niemiec. Po zapowiedzi rezygnacji z reelekcji ogłoszonej w październiku 2018, oficjalnie przestała rządzić partią 7 grudnia 2018[23].

Kanclerz Niemiec[edytuj | edytuj kod]

We wrześniu 2005 CDU pod jej przewodnictwem wraz z CSU wygrała wybory parlamentarne w Niemczech. Po długich negocjacjach z socjaldemokratyczną SPD 9 października 2005 uzgodniono utworzenie wielkiej koalicji partii CDU/CSU-SPD. Stanowisko kanclerza Niemiec przypadło Angeli Merkel, która została pierwszą w Niemczech kobietą na tym stanowisku. 22 listopada 2005 Bundestag zatwierdził Merkel na stanowisku kanclerza Niemiec.

W 2009 ponownie wygrała wybory parlamentarne. Tym razem lepszy wynik wyborczy pozwolił jej zastąpić wielką koalicję koalicją z FDP.

W 2013 po raz trzeci wygrała wybory parlamentarne. Jednak wskutek porażki w wyborach jej partnera koalicyjnego (FDP) ponownie zawiązała koalicję z SPD (tzw. wielką koalicję).

W 2017 w wyborach parlamentarnych odniosła po raz czwarty zwycięstwo. Wobec deklaracji SPD o zerwaniu koalicji z CDU-CSU spodziewane było zawarcie koalicji rządzącej CDU/CSU-FDP-Zieloni, tzw. koalicji jamajskiej, jednak w listopadzie rozmowy o koalicji zostały zakończone niepowodzeniem. CDU/CSU podjęło wówczas od grudnia negocjacje z SPD[24]. Porozumienie koalicyjne CDU, CSU i SPD zawarto jednak dopiero 12 marca 2018[25], a 14 marca 2018 Bundestag zatwierdził powołanie Angeli Merkel na urząd kanclerza. Następnie dokonano zaprzysiężenia członków jej czwartego rządu[26].

W październiku 2018 ogłosiła, że nie będzie ubiegała się o reelekcję w wyborach parlamentarnych[27], zaplanowanych na 26 września 2021[28]. Ogłaszając decyzję Angela Merkel stała się pierwszym kanclerzem w powojennej historii Niemiec nieubiegającym się o ponowny wybór[29]. 26 października 2021 odebrała z rąk prezydenta Niemiec dymisje swojego rządu[30][31]. 8 grudnia 2021 w wyniku wyboru Olafa Scholza przez parlament i zaprzysiężenia jego rządu, zakończyła swoje 16 letnie rządy[32][33].

Merkel jest porównywana często do byłej premier Wielkiej Brytanii Margaret Thatcher (obie są uznawane za silne kobiety-polityków) i z tego powodu nazywana jest Żelazną Dziewczynką (Kanclerz Kohl zwykł mawiać o Merkel das Mädchen – dziewczynka) lub po prostu Angie (przydomek nadała jej niemiecka prasa). Angela Merkel po zaprzysiężeniu na kanclerza, wstawiła do swego gabinetu portret carycy Katarzyny II pochodzącej z Pomorza (ze Szczecina), rejonu, z którym Angela Merkel jest szczególnie związana[34].

Polityka europejska[edytuj | edytuj kod]
Angela Merkel na kongresie EPP w Warszawie, 2009

W 2007 r. poparła inicjatywę Nicolasa Sarkozy’ego polegającą na powołaniu „rady starszych” Unii Europejskiej Przemawiając podczas obchodów 50. rocznicy powstania Związku Wypędzonych poparła ideę budowy Centrum przeciwko Wypędzeniom[35].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

W 1977 r. poślubiła studenta fizyki Ulricha Merkela. Małżeństwo to zakończyło się rozwodem w 1982[36]. Jej drugi mąż to profesor chemii kwantowej Joachim Sauer, który rzadko angażuje się w życie publiczne. Angela Merkel nie ma dzieci, ale jej mąż Joachim Sauer ma dwóch dorosłych synów[37].

Mówi biegle po angielsku i rosyjsku. W młodości planowała karierę łyżwiarki figurowej[38].

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Apolonia Kaźmierczak
z domu Bilewicz
(1826–1903)[12]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ludwik Rychlicki
(1866–1942)[12]
 
Anna Rychlicka[12]
z domu Kaźmierczak
(1867–1943)
 
Ludwig Wojciechowski[12]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Józef[12] (1902–1970)
Helena[12] (1903–1908)
Marianna[12] (1904–1913)
Jan[12] (1906–1986)
 
Ludwig Kasner
(Ludwig Kazmierczak)
(1896–1959)
 
Margerethe Kasner[12]
(Margerethe Drage (ok. 1900-))
 
Willi Jentsch
 
Gertrude Jentzsch
z domu Drange[12]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
inni potomkowie
 
 
 
Horst Kasner
(Horst Kazmierczak)
(1926–2011)[15]
 
 
 
 
 
Herlind Jentzsch (1928–2019)[12]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ulrich Merkel
 
Angela Merkel
ur. 1954
 
Joachim Sauer
 
 
 
 

Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Także [aŋˈɡe:la doʀoˈte:a ˈmɛʁkl̩].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Werner Faymann: „Dank für konstruktive Zusammenarbeit zwischen Deutschland und Österreich”.. bka.gv.at. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-01)].
  2. ↑ a b Angela Merkel, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2021-07-26] (ang.).
  3. ↑ Merkel Angela, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-09-17].
  4. ↑ Merkel is second-longest-serving German chancellor. dw.com, 22 grudnia 2019. [dostęp 2022-10-27].
  5. ↑ jsat: Kanclerz Merkel najbardziej wpływową kobietą świata wg „Forbesa”. rp.pl, 2011-08-24. [dostęp 2015-12-13].
  6. ↑ Angela Merkel, Person of the year. time.com. [dostęp 2015-12-09]. (ang.).
  7. ↑ Merkel is stepping back, experts warn the coming ‘storm’ is ‘powerful’ – Business Insider, businessinsider.com [dostęp 2019-08-23].
  8. ↑ For years, Angela Merkel saw off all challengers. Now, she’s preparing to step aside, CNN [dostęp 2019-08-23].
  9. ↑ Merkel won’t seek a 5th term as German chancellor, AP News [dostęp 2019-08-23].
  10. ↑ As Obama Exits World Stage, Angela Merkel May Be the Liberal West’s Last Defender – The New York Times, nytimes.com [dostęp 2019-08-23] (ang.).
  11. ↑ Stefan Kornelius, Angela Merkel. Pani Kanclerz, Ewelina Twardoch-Raś (tłum.), Poznań: Wydawnictwo Filia grupa Termedia, 2013, ISBN 978-83-63622-35-0, OCLC 860455790.
  12. ↑ a b c d e f g h i j k l Piotr Bojarski: Dziadek Angeli Merkel był w armii Hallera. Walczył z Niemcami?. [w:] Gazeta.pl Wiadomości [on-line]. Gazeta Wyborcza, 2013-03-22. [dostęp 2013-03-24]. (pol.).
  13. ↑ Angela Merkel ma polskie korzenie. Jej dziadek pochodził z Poznania. TVN24.pl, 2013-03-14. [dostęp 2013-03-14]. (pol.).
  14. ↑ Niemcy. Zmarła matka kanclerz Angeli Merkel – WP Wiadomości, wiadomosci.wp.pl [dostęp 2019-04-11] (pol.).
  15. ↑ a b c Kanzlerin Angela Merkel ist zu einem Viertel Polin. welt.de, 2013-03-13. [dostęp 2013-03-13]. (niem.).
  16. ↑ Natasza Jatczyńska: Dziadkowie Angeli Merkel pochodzą z Elbląga. Polska, 2008-06-16. [dostęp 2011-01-18].
  17. ↑ Wendelin Gabrysch: Wir sind so stolz auf unsere Andzela Merkel!. BZ Online, 2005-10-16. [dostęp 2017-11-02]. (niem.).
  18. ↑ Bartosz T. Wieliński: Miasto, w którym Angela Merkel spędziła młodość. Dlaczego tak jej tu nie lubią?. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2013-09-19. [dostęp 2013-09-27]. (pol.).
  19. ↑ Magdalena Gwóźdź-Pallokat, Katarzyna Domagała-Pereira: Angela Merkel była w Polsce, kiedy w Berlinie rozbijali mur. Deutsche Welle, 2020-10-03. [dostęp 2021-02-02]. (pol.).
  20. ↑ Alexander Osang, Die Schläferin., „Der Spiegel”.
  21. ↑ Bundeskanzlerin Angela Merkel Biografie, deutsche-bundeskanzler.de [dostęp 2018-09-18].
  22. ↑ Angela Merkel, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  23. ↑ Koniec ery Angeli Merkel. CDU ma nową szefową. dorzeczy.pl. [dostęp 2018-12-08].
  24. ↑ Bartosz T. Wieliński, Merkel na emeryturę, polityczny chaos w kraju – co się stanie, gdy w niedzielę socjaldemokraci dadzą niemieckiej kanclerz kosza?, „wyborcza.pl”, 19 stycznia 2018 [dostęp 2018-01-19] (pol.).
  25. ↑ GroKo-Spitzen unterzeichnen den Koalitionsvertrag. welt.de, 12 marca 2018. [dostęp 2019-05-12]. (niem.).
  26. ↑ Minister und Ministerinnen der neuen Bundesregierung vereidigt. bundestag.de, 14 marca 2018. [dostęp 2019-05-12]. (niem.).
  27. ↑ Angela Merkel to step down as German chancellor in 2021. bbc.com, 29 października 2018. [dostęp 2021-09-16]. (ang.).
  28. ↑ Niemcy: wybory do Bundestagu odbędą się 26 września 2021 roku. pap.pl, 9 grudnia 2020. [dostęp 2021-09-16].
  29. ↑ Komentarz: Wyścig bez faworyta. dw.com, 30 sierpnia 2021. [dostęp 2021-09-16].
  30. ↑ Niemcy: Merkel otrzymała akt dymisji z rąk prezydenta. rp.pl, 27 października 2021. [dostęp 2021-11-11].
  31. ↑ Entlassung der Bundesregierung. bundespraesident.de, 26 października 2021. [dostęp 2021-11-11]. (niem.).
  32. ↑ Niemcy mają nowego kanclerza. Olaf Scholz następcą Angeli Merkel. gazeta.pl, 8 grudnia 2021. [dostęp 2021-12-13].
  33. ↑ Olaf Scholz elected as Germany's new Chancellor, replacing Angela Merkel. abc.net.au, 8 grudnia 2021. [dostęp 2021-12-13].
  34. ↑ Kate Connolly: Merkel takes office as Chancellor but clouds are already gathering. The Telegraph, 2005-11-23. [dostęp 2011-01-18]. (ang.).
  35. ↑ Merkel na rocznicy Związku Wypędzonych. TVN24.pl, 2007-10-22. [dostęp 2011-01-18].
  36. ↑ Biographie: Angela Merkel. Haus der Geschichte der Bundesrepublik Deutschland. [dostęp 2011-01-18]. (niem.).
  37. ↑ James M Klatell: Germany’s First Fella. Angela Merkel Is Germany’s Chancellor; But Her Husband Stays Out Of The Spotlight. CBS News, 2006-08-09. [dostęp 2011-01-18]. (ang.).
  38. ↑ „Spadochroniarz z Brukseli” kontra „żelazna kanclerz”. Kto będzie rządził w Niemczech?
  39. ↑ Merkel wierzy w powodzenie procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie | DW | 01.04.2007, Deutsche Welle (www.dw.com) [dostęp 2021-07-26] (pol.).
  40. ↑ a b Angela Merkel odebrała doktorat hc. Politechniki Wrocławskiej, Nauka w Polsce [dostęp 2021-07-26] (pol.).
  41. ↑ Angela Merkel, Filmweb [dostęp 2021-07-26] (pol.).
  42. ↑ Tytuły doktora honoris causa nadane przez Politechnikę Wrocławską. portal.pwr.wroc.pl. [dostęp 2011-02-23].
  43. ↑ Angela Merkel uhonorowana doktoratem honoris causa na Harvardzie, PolskieRadio24.pl [dostęp 2021-07-26].
  44. ↑ Karola Wielkiego, Międzynarodowa Nagroda – laureaci, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-07-26].
  45. ↑ Angela Merkel is awarded the Félix Houphouët-Boigny-UNESCO Peace Prize | UNESCO, www.unesco.org [dostęp 2022-08-25] (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Kanclerze Niemiec
Związek Północnoniemiecki
(1866–1871)
Bundeskanzler
Cesarstwo Niemieckie
(1871–1918)
Reichskanzler
Rzesza Niemiecka
(1918–1933)
Reichskanzler
III Rzesza
(1933–1945)
Reichskanzler
Niemcy
(od 1949)
Bundeskanzler
  1. ↑ a b c d e f g h i bezpartyjny
  2. ↑ a b c d e f g Zentrum
  3. ↑ a b c d e f g h i SPD
  4. ↑ a b DVP
  5. ↑ a b c NSDAP
  6. ↑ a b c d e CDU
Rządy Angeli Merkel (2005–2021)
Pierwszy rząd Angeli Merkel (2005−2009)
W dniu zaprzysiężenia
Późniejsi członkowie rządu

Angela Merkel 24092007.jpg

Drugi rząd Angeli Merkel (2009−2013)
W dniu zaprzysiężenia
Późniejsi członkowie rządu

Angela Merkel 24092007.jpg

Trzeci rząd Angeli Merkel (2013–2018)
W dniu zaprzysiężenia
Późniejsi członkowie rządu

Angela Merkel 24092007.jpg

Czwarty rząd Angeli Merkel (2018–2021)
W dniu zaprzysiężenia
Późniejsi członkowie rządu

Angela Merkel 24092007.jpg

Piąty rząd Helmuta Kohla (1994−1998)
Późniejsi członkowie rządu

Bundesarchiv B 145 Bild-F045625-0010, Bonn, Pressekonferenz CDU Bundesvorstand, Kohl.jpg

Czwarty rząd Helmuta Kohla (1991−1994)
Późniejsi członkowie rządu

Bundesarchiv B 145 Bild-F045625-0010, Bonn, Pressekonferenz CDU Bundesvorstand, Kohl.jpg

Ministrowie środowiska Niemiec
Przewodniczący Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej (Niemcy)

Logo CDU

Przewodniczący Rady Europejskiej
Przewodniczący z urzędu
Stali przewodniczący

Council of the EU and European Council.svg

Ludzie roku tygodnika „Time”
XX wiek
XXI wiek
Człowiek Roku tygodnika „Wprost”
XX wiek
XXI wiek
  1. ↑ wspólnie z zespołem gospodarczym ministrów rządu
Laureaci nagrody Karola Wielkiego

Sigillum regalis sedis urbis Aquensis anno 1327.png

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Angela_Merkel&oldid=68597444”