Betty Ford
 Betty Ford (1975) | |
| Pełne imię i nazwisko |
Elizabeth Ann Bloomer Warren Ford |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
8 kwietnia 1918 |
| Data i miejsce śmierci |
8 lipca 2011 |
| Pierwsza dama Stanów Zjednoczonych | |
| Okres |
od 9 sierpnia 1974 |
| Poprzedniczka | |
| Następczyni | |
| Druga dama Stanów Zjednoczonych | |
| Okres |
od 6 grudnia 1973 |
| Poprzedniczka | |
| Następczyni | |
| |
| Odznaczenia | |
  
| |
Elizabeth Ann Bloomer Warren Ford (ur. 8 kwietnia 1918 w Chicago, zm. 8 lipca 2011 w Rancho Mirage) – żona Geralda Forda, jedna z założycielek kliniki Betty Ford Center do zwalczania uzależnień; pierwsza dama Stanów Zjednoczonych w latach 1974–1977.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Elizabeth Ann Ford urodziła się 8 kwietnia 1918 roku w Chicago, jako córka kupca, Williama Bloomera i jego żony Hortense[1][2]. Od wczesnego dzieciństwa była nazywana „Betty”[1]. W 1921 roku Bloomerowie przenieśli się do Grand Rapids, gdzie Betty zapisała się do szkoły tańca[1]. W 1934 roku zmarł jej ojciec i Betty musiała pomagać matce w utrzymaniu domu[2]. Pracowała dorywczo jako modelka i tancerka[2]. Dwa lata później ukończyła Central High School[1]. Jednocześnie uczęszczała do Bennington School of Dance, gdzie poznała swoją mentorkę, Marthę Graham[2].
Po pewnym czasie zrezygnowała z kariery tancerki i powróciła do rodzinnego domu[2]. Niebawem poznała i poślubiła agenta ubezpieczeniowego Williama Warrena[2]. Z powodu zmian miejsca pracy Warrena, często się przeprowadzali[3]. Po pięciu latach małżeństwa, rozwiedli się[3]. W tym samym roku poznała Geralda Forda, którego poślubiła w 1948[3]. Ponieważ trwała kampania wyborcza do Izby Reprezentantów, młodzi nie udali się w podróż poślubną[4]. Zaraz po zwycięskich wyborach, przenieśli się do Waszyngtonu[5].
Na początku lat 70. nalegała na męża, by zakończył działalność polityczną, w wyniku czego Ford obiecał w 1974 roku po raz ostatni kandydować do Kongresu[5]. Jednakże jesienią 1973 roku dotychczasowy wiceprezydent Spiro T. Agnew podał się do dymisji, a Ford został jego następcą[5]. Betty została wówczas drugą damą[5]. Po ośmiu miesiącach, w wyniku afery Watergate, Richard Nixon zrzekł się urzędu[2]. 9 sierpnia 1974 Gerald Ford został nowym prezydentem, a jego żona – nową pierwszą damą[5].
Po wprowadzeniu się do Białego Domu, znacznie zliberalizowała zwyczaje w nim panujące, w porównaniu z czasami, gdy pierwszą damą była Pat Nixon[6]. Z chęcią wyprawiała dużą liczbę przyjęć[6]. Wprawdzie nie organizowała konferencji prasowych, ale utrzymywała ciepłe relacje z mediami, poprzez nieformalne rozmowy w trakcie imprez[6]. Miała bardzo duży wpływ na decyzje swojego męża, m.in. popierając pełną amnestię dla Nixona[7]. Często wyrażała także kontrowersyjne poglądy, takie jak pochwała decyzji Sądu Najwyższego, legalizującej aborcję[8]. Poglądy te były niezgodne z przekonaniami konserwatywnych wyborców, a prawicowa gazeta „National Review” oskarżyła pierwszą damę o „przeredagowanie dekalogu”[8].
Ponadto lobowała na rzecz uchwalenia Equal Rights Amendment, czyli poprawki konstytucyjnej, wprowadzającej równouprawnienie kobiet[8]. Aktywnie opowiadała się też za zwiększeniem liczby kobiet we władzach i rejestracją broni palnej osób prywatnych[8][9]. Wobec tych działań, prezydent powołał Carlę Hill na sekretarza urbanizacji, a Annę Armstrong na ambasadora w Wielkiej Brytanii[9]. Odmówił jednak nominacji kobiety do Sądu Najwyższego[9]. Pomimo że walczyła o prawa kobiet, była niechętna feministkom, które szydziły z roli gospodyni domowej[9]. Włączała się także w opiekę nad ubogimi i dziećmi z rozbitych rodzin[10]. Popierała program pomocy dla osób starszych i niepełnosprawnych[10]. Za swoją działalność otrzymała Prezydencki Medal Wolności (1991), Złoty Medal Kongresu (1999), Nagrodę Woodrowa Wilsona (2003)[11][12], a także tytuł Człowieka Roku tygodnika „Time” (1975)[13].
W 1975 roku poparła decyzję Forda o ubieganiu się o reelekcję, pomimo że kilka lat wcześniej była temu przeciwna[14]. Brała udział w konwencjach partyjnych i spotkaniach z wyborcami[14]. Porażka w wyborach odbiła się znacznie na jej zdrowiu[15]. Wkrótce potem Fordowie opuścili Biały Dom[15]. Zamieszkali w Rancho Mirage, gdzie Gerald zmarł 26 grudnia 2006 roku[12]. Pomimo podeszłego wieku i słabego zdrowia, Betty wzięła udział w ogólnokrajowych uroczystościach pogrzebowych[12]. Sama zmarła 8 lipca 2011 roku[12].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Elizabeth Ann Bloomer poślubiła Williama C. Warrena w 1942 roku[2]. Małżeństwo to nie było udane, jednak decyzja o rozwodzie była odwlekana, z powodu złego stanu zdrowia Warrena (cierpiał na cukrzycę)[3]. W 1947 orzeczono pomiędzy nimi rozwód[3].
15 października 1948 wyszła za mąż za Geralda Forda w Kościele episkopalnym[4]. Mieli trzech synów: Michaela Geralda (ur. 1950), Johna Gardnera (ur. 1952), Stevena Meigsa (ur. 1956) i jedną córkę – Susan Elizabeth (ur. 1957)[4].
Zdrowie[edytuj | edytuj kod]
Latem 1964 roku zaczęły się jej dolegliwości bólowe, spowodowane skurczem nerwu, a także postępującym artretyzmem[5]. Zaczęła wówczas regularnie zażywać leki przeciwbólowe[3]. Tuż przed wprowadzeniem się do Białego Domu, wykryto u niej raka piersi[10]. Upubliczniła tę informację co sprawiło, że wiele Amerykanek poddało się badaniom kontrolnym[10]. Sama przeszła zabieg mastektomii[10]. Gdy w 1976 roku jej mąż przegrał z Jimmym Carterem wybory prezydenckie, podupadła na zdrowiu i ponownie wpadła w uzależnienie od leków[16]. Dwa lata później zdała sobie także sprawę, że jest alkoholiczką i udała się na kurację odwykową do Alcohol and Drug Rehabilitation Service w Long Beach[16]. Wkrótce potem upubliczniła swoją chorobę[16]. W 1982 roku założyła ośrodek do walki z uzależnieniami Betty Ford Center for Drug and Alcohol Rehabilitation[17]. Gdy jej stan zdrowia się pogorszył, kierownictwo ośrodka przekazała córce, Susan[12]. Jej walka z nałogiem została opisana w autobiografii „Betty: A Glad Awakening” (1987) i serialu biograficznym pt. „The Betty Ford Story”[1]. Jesienią 1987 roku przeszła zabieg poczwórnego bypassu w Eisenhower Medical Center[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e L. Pastusiak: Panie Białego Domu. s. 529.
- ↑ a b c d e f g h L. Pastusiak: Panie Białego Domu. s. 530.
- ↑ a b c d e f L. Pastusiak: Panie Białego Domu. s. 531.
- ↑ a b c L. Pastusiak: Panie Białego Domu. s. 532.
- ↑ a b c d e f L. Pastusiak: Panie Białego Domu. s. 533.
- ↑ a b c L. Pastusiak: Panie Białego Domu. s. 534.
- ↑ L. Pastusiak: Panie Białego Domu. s. 535.
- ↑ a b c d L. Pastusiak: Panie Białego Domu. s. 536.
- ↑ a b c d L. Pastusiak: Panie Białego Domu. s. 537.
- ↑ a b c d e L. Pastusiak: Panie Białego Domu. s. 538.
- ↑ a b L. Pastusiak: Panie Białego Domu. s. 542.
- ↑ a b c d e L. Pastusiak: Panie Białego Domu. s. 543.
- ↑ American Women, Women of the Year. Time. [dostęp 2016-12-07]. (ang.).
- ↑ a b L. Pastusiak: Panie Białego Domu. s. 540.
- ↑ a b L. Pastusiak: Panie Białego Domu. s. 541.
- ↑ a b c L. Pastusiak: Panie Białego Domu. s. 527.
- ↑ L. Pastusiak: Panie Białego Domu. s. 528.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Longin Pastusiak: Panie Białego Domu. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2012. ISBN 978-83-7780-322-6. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Elizabeth Anne Bloomer Ford. Biały Dom. [dostęp 2016-12-07]. (ang.).
