Józef Majer

Józef Majer

Data i miejsce urodzenia	12 marca 1808 Kraków
Data i miejsce śmierci	3 lipca 1899 Kraków
Profesor nauk medycznych
Specjalność: fizjologia, farmakologia, chirurgia
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Doktorat	1831 – medycyna i chirurgia Uniwersytet Jagielloński
Dziekan
Wydział	Wydział Lekarski UJ
Rektor
Uczelnia	Uniwersytet Jagielloński
Okres spraw.	1848–1851
Poprzednik	Maciej Józef Brodowicz
Następca	Florian Sawiczewski

Józef Majer na litografii Maksymiliana Fajansa (ok. 1852)

Józef Majer (ur. 12 marca 1808 w Krakowie, zm. 3 lipca 1899 tamże) – polski lekarz, przyrodnik, antropolog, encyklopedysta, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, prezes Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, pierwszy prezes Akademii Umiejętności w Krakowie, członek honorowy Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu od 1890 roku.

Życiorys

Był synem Jana (rzemieślnika garbarskiego – białoskórnika) i Marianny z Przybylskich. Ukończył gimnazjum św. Anny w Krakowie (1824), następnie studiował fizykę i matematykę (przez rok), a w latach 1825–1830 medycynę, co zakończył uzyskaniem tytułu doktora medycyny w 1831. Brał udział w powstaniu listopadowym (jako lekarz), po którym spędził kilka miesięcy na internowaniu (przez władze pruskie). Odbył podróż naukową po Niemczech, od 1833 był profesorem instytucji lekarskich Uniwersytetu Jagiellońskiego, w latach 1848–1877 profesorem fizjologii Uniwersytetu. Dwukrotnie pełnił funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego (1845–1848, 1862/1863), również dwukrotnie rektora (1848–1851, 1865–1866).

W latach 1848–1852 i 1860–1873 był prezesem Towarzystwa Naukowego Krakowskiego (do 1852 funkcja prezesa połączona była z funkcją rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1873 był w gronie członków założycieli Akademii Umiejętności w Krakowie (późniejszej Polskiej Akademii Umiejętności), został wybrany na jej pierwszego prezesa; kierował Akademią do 1890, jego następcą na tej funkcji został historyk literatury Stanisław Tarnowski. Był jednym z autorów haseł do 28 tomowej Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda z lat 1859-1868. Jego nazwisko wymienione jest w I tomie z 1859 roku na liście twórców zawartości tej encyklopedii.

Józef Majer zainicjował działalność Komisji Antropologicznej AU, przewodniczył jej w latach 1874–1892 oraz redagował wydawnictwo Komisji „Zbiór Wiadomości Antropologicznych krajowych”, a wcześniej powołał do życia Komisję Fizjograficzną (1865) i Muzeum Przyrodnicze (1870) Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, przejęte przez AU. Założył także i redagował (1838–1845) „Rocznik Wydziału Lekarskiego UJ”. W pracach Komisji Antropologicznej AU współpracował z Izydorem Kopernickim. Był członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Dorobek

Jego zainteresowania naukowe obejmowały przede wszystkim antropologię i fizjologię. Jako pierwszy wykładał w Polsce antropologię. Ogłosił szereg prac naukowych, także z przyrodoznawstwa, m.in.:

• Charakterystyka fizyczna ludności galicyjskiej (1877, z Izydorem Kopernickim),
• Zgodność oscylacji liczby osób przy rozdzielaniu różnej ludności według wzrostu (1880),
• O stuletnim życiu w krajach polskich w porównaniu z trwaniem życia prawidłowym (1880),
• Literatura fizjografii ziemi polskiej (1862) wersja elektroniczna,
• O teorii samorództwa (1847),
• Wpływ stanu meteorologicznego na śmiertelność (1845)
• O zębie jeżowca (1851),
• Przegląd potworów rybich (1841).

Bibliografia

• Słownik biologów polskich (pod redakcją Stanisława Feliksiaka), Warszawa 1987.
• Lista Pamięci. Józef Majer. uj.edu.pl. [dostęp 2015-07-31]. (pol.).
• Prezesi Towarzystwa Naukowego Krakowskiego. tnk.krakow.pl. [dostęp 2015-07-31]. (pol.).

Linki zewnętrzne

• Prace Józefa Majera dostępne w Sieci (Katalog HINT)
• prace Jozefa Majera dostępne w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej
• Józef Majer - Wspomnienie pośmiertne
• Publikacje Józefa Majera w bibliotece Polona