Edward Janczewski-Glinka
.jpg)
| |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. |
1901–1902 |
| Rektor | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Edward Franciszek[1] Janczewski-Glinka (ur. 14 grudnia 1846 w Blinstrubiszkach, zm. 17 lipca 1918 w Krakowie) – polski biolog, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Akademii Umiejętności.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W 1862 ukończył gimnazjum w Wilnie. Naukę kontynuował na studiach przyrodniczych w UJ i w Petersburgu. W 1873 podjął pracę na Uniwersytecie Jagiellońskim jako docent w Katedrze Anatomii i Fizjologii Roślin. W latach 1875–1913 kierował tą Katedrą. W 1875 otrzymał stopień profesora nadzwyczajnego, a w 1877 profesora zwyczajnego. W 1888–1889 pełnił funkcję Dziekana Wydziału Filozoficznego, w 1901–1902 rektora, a w 1902–1903 prorektora uczelni.
Od 1876 członek korespondent Akademii Umiejętności, od 1885 członek czynny; w latach 1890–1894 i 1908–1914 dyrektor Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego AU; do 1873 współpracownik Komisji Fizjograficznej AU; w latach 1903–1913 – przewodniczący Sekcji Botanicznej Komisji Fizjograficznej AU; w latach 1895–1898 – przewodniczący Sekcji Rolniczej AU[2]. Członek wielu towarzystw naukowych, między innymi: Towarzystwa Nauk Przyrodniczych w Cherbourgu, Towarzystwa Botanicznego w Edynburgu oraz paryskiej Académie des sciences. W 1906 roku za pracę „Monographie des groseilliers Ribes” otrzymał nagrodę Prix de Candolle od Towarzystwa Nauk Przyrodniczych w Genewie[3].
Prowadził badania nad anatomią roślin, sadownictwem, mykologią i algologią. Był pionierem w Polsce badań w dziedzinie genetyki roślin, opracował światową monografię rodzaju Ribes oraz opisał nowy rodzaj sinic.
Pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera Ł-płn-po lewej Nawratilów)[4][5].
Rodzina i życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Edward Janczewski-Glinka był synem Cypriana Janczewskiego, współzałożyciela tajnego stowarzyszenia „Czarnych Braci”[1] i Kazimiery Burby; miał dwójkę rodzeństwa. Jego żoną była Jadwiga Szetkiewicz, z którą miał syna Edwarda Walerego[1].
Wybrane publikacje naukowe[edytuj | edytuj kod]
- Le parasitisme du Nostoc Lichenoides (1872)
- Recherches sur les Porphyria (1872)
- O rurkach sitkowych w korzeniach (1874)
- Poszukiwania nad wzrostem wierzchołkowym korzeni roślin okrytoziarnowych (1874)
- Rozwój pączka u skrzypów (1876)
- Zawilec. Anemone. Studyum morfologiczne (1892–1896 4 części)
- Trzy metody hodowli drzew owocowych (1896)[6]
- Głownie zbożowe na Żmujdzi (1897)
- Species generis ribes (1905–1906 3 części)
- Monographie des groseilliers Ribes L. (1907)
Spuścizna[edytuj | edytuj kod]
Imieniem Janczewskiego nazwano co najmniej jeden rodzaj i siedem gatunków roślin:
- Janczewskia (Solms-Laubach, 1877) – rodzaj krasnorostów;
- Lappa janczewskii (Dybowski, 1904);
- Bromus janczewskii (Zapal, 1904);
- Poa janczewskii (Zapal, 1906);
- Ribes janczewskii (Pojarkova, 1929);
- Anemone janczewskii (Giraudias, 1891);
- Pulsatilla janczewskii (Zapal, 1908);
- Salix janczewskii (Zapal, 1908).
Gatunki roślin opisane po raz pierwszy przez Janczewskiego są oznaczane skrótem Jancz..
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)[7]
- Krzyż Komandorski Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry, 1913)[8]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Edward Franciszek Glinka-Janczewski h. Dołęga [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-02-04].
- ↑ Piotr Köhler: Botanika w Towarzystwie Naukowym Krakowskim, Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności (1815–1952). Kraków 2002.
- ↑ Nagrodę de Candolla Kurier Lwowski 1906 nr 115 z 1 maja s. 3 [1]
- ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2021-01-10].
- ↑ Nekrologia. Pogrzeb prof. Edwarda Janczewskiego Czas 1918 nr 310 z 19 lipca s. 3 [2]
- ↑ Trzy metody hodowli drzew owocowych : wykład prof. dra Janczewskiego dla praktycznych rolników wygłoszony w Krakowie w dniu 21 marca b. r. [online], Osobne odb. z "Tygodnika rolniczego"., polona.pl [dostęp 2019-07-08].
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 464 „za wybitne zasługi na polu nauki i wychowywania młodzieży w duchu patriotycznym położone w latach 1905–1918”.
- ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie. Wiedeń: 1818, s. 166
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Biogramy uczonych polskich, Część II: Nauki biologiczne (pod redakcją Andrzeja Śródki i Pawła Szczawińskiego), Ossolineum, Wrocław 1985.
- Stanisław Feliksiak: Słownik biologów polskich. Warszawa: Państwowe Wydaw. Naukowe, 1987, s. 223–224. ISBN 83-01-00656-0.