Tadeusz Lehr-Spławiński
| ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 20 września 1891 Kraków | |
Data i miejsce śmierci | 17 lutego 1965 Kraków | |
Narodowość | polska | |
Odznaczenia | ||
![]() |
Tadeusz Lehr-Spławiński (ur. 20 września 1891 w Krakowie, zm. 17 lutego 1965 tamże) – polski językoznawca, slawista, profesor UJ i rektor tej uczelni w latach 1938–1939 i 1945–1946, wiceprezes Komisji Intelektualistów i Działaczy Katolickich[1].
Spis treści
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w Krakowie. Był synem inżyniera Edwarda Lehra i Marii ze Spławińskich. Uczęszczał do krakowskiego Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego, w latach 1909–1915 odbywał studia z językoznawstwa, historii literatury polskiej i filologii klasycznej na UJ. Kontynuował studia w Wiedniu. W latach 1915–1918 uczył języka polskiego w Zakopanem. W roku 1918 został docentem UJ. W roku 1922 mianowany profesorem zwyczajnym filologii słowiańskiej na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie[2]. 9 maja 1938 został wybrany rektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego[3] (9 maja 1939 wybrany na lata akademickie 1939/1940–1940/1941). Pełnił funkcję członka Rady Przybocznej Miasta Krakowa (1939). 6 listopada 1939 został aresztowany przez hitlerowców w ramach akcji „Sonderaktion Krakau”. Zwolniony w lutym 1940, brał udział w tajnym nauczaniu. W roku 1945, po wyzwoleniu Krakowa, ponownie objął funkcję rektora UJ, którą pełnił do roku 1946. Prowadził Katedrę Filologii Słowiańskiej UJ (1945–1962).
Zajmował się gramatyką historyczną języków słowiańskich, historią słowiańszczyzny i etnografią, zaangażowany w prace Komitetu Słowiańskiego w Polsce. Twierdził, że praojczyzną Słowian są ziemie w dorzeczu Odry i Wisły (był zwolennikiem teorii autochtonicznego pochodzenia Słowian). Członek PAU, PAN, Instytutu Słowiańskiego w Pradze, Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Doktor honoris causa uniwersytetów w Pradze i Sofii.
W roku 1951 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[4]
Dzieła[edytuj | edytuj kod]
Napisał lub był współautorem ponad 400 prac, m.in.:
- O mowie Polaków w Galicji Wschodniej
- O pochodzeniu i praojczyźnie Słowian
- Kaszubi: kultura ludowa i język
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Janusz Stefaniak, Komisja Intelektualistów i Działaczy Katolickich, w: Encyklopedia Białych Plam, t. XIX, Suplement, Radom 2005, s. 180.
- ↑ Komunikaty. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 89 z 28 kwietnia 1922.
- ↑ Nowy rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 105 z 11 maja 1938.
- ↑ M.P. z 1951 r. nr 93, poz. 1275
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Karta aresztowania rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego Tadeusza Lehra-Spławińskiego z dn. 6 XI 1939 r.
- Publikacje autorstwa prof. T. Lehra-Spławińskiego udostępnione w zasobach Federacji Bibliotek Cyfrowych
- Członkowie Rady Przybocznej Miasta Krakowa
- Ludzie urodzeni w Krakowie
- Rektorzy Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Członkowie Komitetu Intelektualistów i Działaczy Katolickich
- Członkowie Towarzystwa Naukowego we Lwowie
- Członkowie Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Ofiary Sonderaktion Krakau
- Polscy leksykografowie
- Polscy slawiści
- Wykładowcy Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Wykładowcy Uniwersytetu Lwowskiego
- Polscy doktorzy honoris causa uczelni w Bułgarii
- Polscy doktorzy honoris causa uczelni w Czechach
- Ludzie związani ze szkołą im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie
- Więźniowie niemieckich obozów koncentracyjnych
- Urodzeni w 1891
- Zmarli w 1965
- Pochowani na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie