Michał Bartłomiej Tarło

Sukcesja apostolska
Konsekrator	Aleksander Benedykt Wyhowski
Konsekrowani biskupi
Piotr Franciszek Tarło	1713
Współkonsekrowani biskupi
Paweł Antoni Załuski	1711
Paweł Franciszek Sapieha	1715

Michał Bartłomiej Tarło
Kraj działania	I Rzeczpospolita
Data i miejsce urodzenia	26 lipca 1656 ; Lubowla Spiska
Data i miejsce śmierci	20 września 1715 ; Łowicz
Miejsce pochówku	Bazylika św. Krzyża w Warszawie
	Biskup poznański
Okres sprawowania	1710–1715
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	łaciński
Inkardynacja	Zgromadzenie Księży Misjonarzy
Śluby zakonne	27 sierpnia 1679
Nominacja biskupia	1710
Sakra biskupia	brak danych

Michał Bartłomiej Tarło herbu Topór (ur. 26 lipca 1656 w Lubowli na Spiszu, zm. 20 września 1715 w Łowiczu^[1]) – pierwszy wizytator polskiej prowincji Zgromadzenia Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo, biskup poznański.

Życiorys

Był synem wojewody sandomierskiego Jana Aleksandra Tarły i Anny Czartoryskiej, bratem biskupa Jana Joachima Tarły. Pierwsze nauki pobierał w domu rodzinnym. W roku 1676 wysłał go ojciec na dalsze studia do Rzymu. W roku 1677, dnia 25 sierpnia Tarło wstąpił do Zgromadzenia Misji, a po dwóch latach, 27 sierpnia 1679 roku, złożył w Rzymie śluby święte^[2].

Następnie wyjechał do Paryża, gdzie ukończył studia, otrzymał święcenia kapłańskie i rozpoczął pracę jako profesor filozofii. W roku 1685, mając zaledwie 29 lat, został mianowany pierwszym wizytatorem Polskiej Prowincji Zgromadzenia Misji i jednocześnie proboszczem parafii Świętego Krzyża w Warszawie. Za jego rządów powstały domy Zgromadzenia w Wilnie (1685), Krakowie (1686), Przemyślu i Samborze (1687) oraz w Łowiczu (1689). Tarło kontynuował również trwającą budowę kościoła Świętego Krzyża w Warszawie^[2].

Naprzeciw kościoła św. Krzyża w Warszawie znajdował się kościółek dominikański, przy którym istniało Bractwo Różańcowe. Przy kościele zaś św. Krzyża założono w roku 1688 Bractwo św. Rocha. Obydwa te bractwa toczyły często spory o pierwszeństwo w procesjach. Widząc to, postanowił ks. Tarło polecił promotorowi Bractwa św. Rocha, ks. Wawrzyńcowi Benikowi, opracować dla tego bractwa odrębne nabożeństwo, które miało być przez członków Bractwa św. Rocha śpiewane w kościele w czasie nieszporów w okresie Wielkiego Postu. W ten sposób powstało popularne dzisiaj w całej Polsce nabożeństwo Gorzkich żali^[2].

W 1709 roku został wybrany przez Augusta II na biskupa poznańskiego. Jego wybór zatwierdził papież Klemens XI w 1710. Relacja Kaspra Niesieckiego^[3]:

Nie mogła się długo taić cnota jego, August II Król Polski do infuły go Poznańskiej posunął, nie tylko o nię nie zabiegającego, ale i wyłamującego się, tak dalece, że go aż Rzymskim rozkazem, żeby ją przyjął, przycisnąć było trzeba.

Zmarł 20 września 1715 w Łowiczu podczas podróży z Warszawy do Poznania. Został pochowany w kościele św. Krzyża, gdzie zachował się jego nagrobek^[4].

Przypisy

↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 866. ISBN 83-01-08836-2.
↑ ^a ^b ^c AlfonsA. Schletz AlfonsA., Ks. biskup Michał Bartłomiej Tarło opiekun ubogich, „Nasza Przeszłość”, 115, 2011, s. 23–32, DOI: 10.52204/np.2011.115.23-32, ISSN 2720-0590 [dostęp 2023-12-25] (pol.).
↑ Na podstawie: Kasper Niesiecki, Korona Polska przy złotej wolności starożytnymi wszystkich katedr, prowincji i rycerstwa [...] ozdobiona w opracowaniu Wiesiołkowskiego
↑ Jerzy S. Majewski: Remont kościoła św. Krzyża – twarz biskupa pojaśniała. warszawa.gazeta.pl, 17.02.201. [dostęp 2013-02-19].

Bibliografia

Wiesiołowski J., Katalog biskupów poznańskich, Poznań 2004, ISBN 83-89525-26-7
Alfons Schletz. Ks. Biskup Michał Bartłomiej Tarło opiekun ubogich. „Nasza Przeszłość”. 115-116, s. 23-32, 2011. Kraków: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy.

Linki zewnętrzne

Kazanie Jaśnie Wielmożnego Jego Mości Xiędza Michała Bartłomieia z Czekarzewic Tarła Biskvpa Poznanskiego (1715) w bibliotece Polona

[1] Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 866. ISBN 83-01-08836-2.

[:0-2] AlfonsA. Schletz AlfonsA., Ks. biskup Michał Bartłomiej Tarło opiekun ubogich, „Nasza Przeszłość”, 115, 2011, s. 23–32, DOI: 10.52204/np.2011.115.23-32, ISSN 2720-0590 [dostęp 2023-12-25] (pol.).

[3] Na podstawie: Kasper Niesiecki, Korona Polska przy złotej wolności starożytnymi wszystkich katedr, prowincji i rycerstwa [...] ozdobiona w opracowaniu Wiesiołkowskiego

[4] Jerzy S. Majewski: Remont kościoła św. Krzyża – twarz biskupa pojaśniała. warszawa.gazeta.pl, 17.02.201. [dostęp 2013-02-19].

[1]

[2]

[3]

[4]

Biskupi misyjni	Jordan (968–982/984) Unger (982/992–1000)
Biskupi diecezjalni	Unger (1000–1012) Roman (1012?–1030) Ederam (ok. 1030?–przed 1049) Franko (1075?–po 1085) Eckhard (1097/1102–1103?) Paweł I (ok. 1103?–po 1113) Goswin (?–?) Bogufał I (?–1146) Pean (1146–1152) Stefan (1152–1159) Bernard (1159–1164) Radwan (1164–1172) Cherubin (1172–1180) Arnold (ok. 1180–1186) Piotr Łabędź (1186–przed 1191) Benedykt (?–?) Mrokota (?–1196) Arnold (1196/1201–1211) Paweł II (1211–1242) Bogufał II (1242–1253) Piotr I (1253–1254) Bogufał III z Czerlina (1254–1264) Falenta (1265–1267) Mikołaj (1267–1278) Jan Wyszkowic (1278–1286) Jan Gerbicz (1286–1297) Andrzej Zaremba (1297–1317) Domarad Grzymała (1318–1324) Jan Doliwa (1325–1335) Jan Łodzia (1335–1346) Andrzej z Wiślicy (1347–1348) Wojciech Pałuka (1348–1355) Jan z Lutogniewa (1356–1374) Mikołaj z Kórnika (1375–1382) Jan Kropidło (1382–1384) Dobrogost z Nowego Dworu (1384–1394) Jan (1394–1395) Mikołaj Kurowski (1395–1399) Wojciech Jastrzębiec (1399–1412) Piotr Wysz (1412–1414) Andrzej Łaskarz (1414–1426) Mirosław Brudzewski (1426–1427) Stanisław Ciołek (1428–1437) Andrzej Bniński (1438–1479) Uriel Górka (1479–1498) Jan Lubrański (1498–1520) Piotr Tomicki (1520–1525) Jan Latalski (1525–1536) Jan z Książąt Litewskich (1536–1538) Stanisław Oleśnicki (1538–1539) Sebastian Branicki (1539–1544) Paweł Dunin Wolski (1544–1546) Benedykt Izdbieński (1546–1553) Andrzej Czarnkowski (1553–1562) Adam Konarski (1562–1574) Łukasz Kościelecki (1577–1597) Jan Tarnowski (1598–1600) Wawrzyniec Goślicki (1601–1607) Andrzej Opaliński (1607–1623) Jan Wężyk (1624–1627) Maciej Łubieński (1627–1631) Adam Nowodworski (1631–1634) Henryk Firlej (1635) Andrzej Szołdrski (1636–1650) Kazimierz Florian Czartoryski (1650–1655) Wojciech Tolibowski (1655–1663) Stefan Wierzbowski (1664–1687) Stanisław Jan Witwicki (1688–1698) Mikołaj Stanisław Święcicki (1699–1707) Michał Bartłomiej Tarło (1710–1715) Krzysztof Antoni Szembek (1716–1719) Piotr Franciszek Tarło (1721–1722) Jan Joachim Tarło (1722–1732) Stanisław Józef Hozjusz (1733–1738) Teodor Kazimierz Czartoryski (1739–1768) Andrzej Stanisław Młodziejowski (1768–1780) Antoni Onufry Okęcki (1780–1793) Ignacy Antoni Raczyński (1794–1806) Tymoteusz Gorzeński (1809–1825) Teofil Wolicki (1828–1829) Marcin Dunin (1831–1842) Leon Przyłuski (1845–1865) Mieczysław Ledóchowski (1866–1886) Julius Dinder (1886–1890) Florian Stablewski (1891–1906) Edward Likowski (1914–1915) Edmund Dalbor (1915–1926) August Hlond (1926–1946) Walenty Dymek (1946–1956) Antoni Baraniak (1957–1977) Jerzy Stroba (1978–1996) Juliusz Paetz (1996–2002) Stanisław Gądecki (od 2002)
Biskupi pomocniczy	Wit (1260–1263) Stefan ze Lwowa (1382–1384) Jan (1386–1404) Mikołaj (?–1397) Marek (1414–1424) Jan (1420–1439) Bernard (1449–1453) Mikołaj (1455–1463) Wincenty Wierzbięta (1469–1494) Wojciech z Bydgoszczy (1494–1506) Wojciech z Sochaczewa (1506–1529) Adrian Żakowski (1531–1539) Jakub Dziaduski (1540–1568) Stanisław Szedziński (1586–1604) Jan Węgorzewski (1573–1586) Jakub Brzeźnicki (1586–1604) Andrzej Rychlicki (1607–1616) Kasper Hap (1618–1619) Jan Trach Gniński (1619–1625) Jan Baykowski (1626–1650) Jan Branecki (1651–1655) Wojciech Grabowski (1656–1659) Maciej Marian Kurski (1661–1681) Kazimierz Jan z Bnina Opaliński (1680–1681 koadiutor) Hieronim Wierzbowski (1682–1712) Piotr Franciszek Tarło (1713–1717) Bernard Gozdzki (1722–1725) Karol Samuel Poniński (1725–1727) Baltazar Wilksycki (1728–1729) Franciszek Kaznowski (1729–1732) Adam Stanisław Grabowski (1733–1736) Józef Tadeusz Kierski (1736–1768) Józef Pawłowski (1748–1759) Władysław Klemens Walknowski (1768–1779) Ludwik Józef de Mathy (1779–1802) Franciszek Ksawery Rydzyński (1781–1795) Jan Chrzciciel Albertrandi (1796–1798) Stanisław Żarnowiecki (1805–1808) Józef Chełkowski (1833–1837) Jan Kanty Dąbrowski (1843–1853) Franciszek Stefanowicz (1855–1871) Jan Chryzostom Janiszewski (1871–1891) Edward Likowski (1887–1914) Paweł Jedzink (1915–1918) Stanisław Kostka Łukomski (1920–1926) Karol Radoński (1927–1929) Walenty Dymek (1929–1946) Franciszek Jedwabski (1947–1975) Tadeusz Etter (1959–1984) Marian Przykucki (1974–1981) Stanisław Napierała (1980–1992) Zdzisław Fortuniak (1982–2014) Marek Jędraszewski (1997–2012) Grzegorz Balcerek (od 1999) Damian Bryl (2013–2021) Szymon Stułkowski (2019–2022) Jan Glapiak (od 2021)