Reguła 107%

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Reguła 107% – zasada w Formule 1 obowiązująca w latach 1996–2002 i od roku 2011 mówiąca, że kierowca, który w trakcie kwalifikacji uzyskał czas gorszy niż 107% czasu zdobywcy najlepszego czasu pole position (od 2011 roku zdobywcy najlepszego czasu w Q1), z zasady nie kwalifikuje się do wyścigu, chyba że sędziowie z powodu wyjątkowych okoliczności uczynią wyjątek.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wprowadzenie[edytuj | edytuj kod]

Organ zarządzający Formułą 1, Fédération Internationale de l’Automobile (FIA), wprowadził regułę 107% na zebraniu Światowej Rady Sportów Motorowych w czerwcu 1995 roku, tuż przed Grand Prix Francji[1]. Z propozycją wprowadzenia takiej zasady wyszła Komisja Formuły 1 – grupa przedstawicieli Formuły 1[2]. W trakcie kilku poprzednich lat do wyścigu kwalifikowało się 26 najlepszych kierowców z kwalifikacji. W sezonie 1995 stawka zmniejszyła się początkowo do 26, a później do 24 samochodów, co spowodowało, że każdy kierowca miał zapewniony udział w wyścigu – w tym zespoły mające małe budżety i wolne samochody, między innymi Forti, Pacific czy Simtek. Początkowo regułę 107% planowano wprowadzić począwszy od Grand Prix Węgier 1995. Wymagało to jednak zgody wszystkich zespołów, a Forti i Pacific zaprotestowały. Niemniej jednak fakt, że reguła była wspierana przez większość zespołów pozwolił na wprowadzenie jej od początku sezonu 1996[2].

Wypowiadając się na temat wprowadzenia reguły 107% prezydent FIA Max Mosley powiedział, że "każdy mały zespół, który jest odpowiednio zorganizowany, będzie w stanie osiągnąć margines 107%"[3]. Właściciel praw komercyjnych do Formuły 1, Bernie Ecclestone, powiedział, że Formuła 1 jest najlepsza i nie potrzebuje czegoś, co nie byłoby najlepsze. Z drugiej strony małe zespoły wyrażały obawę związaną z wprowadzeniem reguły[2].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Reguła 107% po raz pierwszy znalazła zastosowanie w pierwszym Grand Prix, w którym obowiązywała – Grand Prix Australii: kierowcy Forti, Luca Badoer i Andrea Montermini, nie zdołali osiągnąć wymaganego czasu. Ścigali się oni jednak ulepszoną wersją ubiegłorocznego Forti FG01, w którym w 1995 roku tylko raz (na 34 razy) kierowca Forti uzyskał w kwalifikacjach czas lepszy niż 107% czasu zdobywcy pole position[4]. W Grand Prix San Marino Badoer ścigał się nowym Forti FG03, a Montermini używał jeszcze starego modelu, i to tylko Montermini nie zdołał się zakwalifikować[5]. Kierowcy tego zespołu nie zakwalifikowali się później jeszcze do Grand Prix Hiszpanii i Grand Prix Wielkiej Brytanii (kiedy to w ogóle nie wyjechali na treningi)[6]. W późniejszej części sezonu zastępujący w Minardi Giancarlo Fisichellę Giovanni Lavaggi nie zakwalifikował się do Grand Prix Niemiec, Belgii i Japonii.

W sezonie 1997 reguła 107% znalazła zastosowanie tylko w Grand Prix Australii. Czas powyżej 107% zdobywcy pole position uzyskali Pedro Diniz, Vincenzo Sospiri oraz Ricardo Rosset. Sędziowie dopuścili jednak Diniza do startu między innymi na podstawie tego, że w trakcie treningów osiągał czasy poniżej 107%[7][8]. W przepisie mówiącym o regule 107% był bowiem zapis o "wyjątkowych okolicznościach", w jakich sędziowie mogą dopuścić kierowcę do wyścigu mimo nieuzyskania czasu poniżej 107% czasu zdobywcy pole position, i FIA zacytowała ten zapis[9]. Natomiast Sospiri i Rosset, kierowcy nowo powstałego zespołu MasterCard Lola, uzyskali w kwalifikacjach czasy odpowiednio o 5 i 6 sekund gorsze od Diniza i nie zostali dopuszczeni do wyścigu[7].

W sezonie 1998 Rosset – wówczas kierowca Tyrrella – nie zakwalifikował się pięciokrotnie. Czas powyżej 107% czasu zdobywcy pole position uzyskał w kwalifikacjach do Grand Prix Hiszpanii, Monako, Węgier i Japonii. Rosset nie zakwalifikował się także do Niemiec, ale na skutek kontuzji po wypadku w trakcie treningów w ogóle nie wziął udziału w kwalifikacjach[10].

W roku 1999 reguła 107% była stosowana dwukrotnie. Za pierwszym razem do Grand Prix Australii nie zakwalifikował się Marc Gené, ale na podstawie czasów uzyskiwanych w wolnych treningach sędziowie dopuścili go do startu[11]. W kwalifikacjach do Grand Prix Francji panowały bardzo zmienne warunki, a wraz z upływem kwalifikacji coraz mocniej padał deszcz. Z tego powodu zasady 107% nie wypełnili Damon Hill, Marc Gené, Luca Badoer, Pedro de la Rosa i Toranosuke Takagi, ale wszyscy zostali dopuszczeni do startu[12].

W sezonie 2000 zasada 107% nie była stosowana ani razu. W roku 2001 natomiast znalazła zastosowanie trzykrotnie. W pierwszym Grand Prix sezonu w Australii Tarso Marques nie uzyskał wymaganego czasu, ale z powodu "wyjątkowych okoliczności" został dopuszczony do wyścigu pomimo faktu, że ani razu w trakcie weekendu wyścigowego w Australii nie ustalił czasu lepszego niż 107% najlepszego czasu[13]. Plotkowano, że dopuszczenie Marquesa do startu było spowodowane tym, iż nowy właściciel Minardi, Australijczyk Paul Stoddart, chciał, by w "domowym" Grand Prix wystartowali obaj kierowcy zespołu[14]. W Grand Prix Wielkiej Brytanii Marques ponownie nie wypełnił regulaminowego minimum, ale tym razem nie został dopuszczony do startu[15]. Kwalifikacje do Grand Prix Belgii odbywały się wpierw na mokrym torze, który później powoli przesychał. Z tego powodu regulaminowego czasu nie uzyskali Jos Verstappen, Fernando Alonso, Enrique Bernoldi i Tarso Marques, ale wszyscy zostali dopuszczeni do startu[16].

Kierowcy Arrowsa celowo nie zakwalifikowali się do Grand Prix Francji 2002 z powodu problemów finansowych zespołu.

W sezonie 2002 zasada 107% również była stosowana. W Grand Prix Australii Takuma Satō rozbił swojego Jordana podczas treningów i w kwalifikacjach korzystał z samochodu zapasowego. Jednak z powodu awarii skrzyni biegów Japończyk nie zdołał przejechać mierzonego okrążenia. Następnie Giancarlo Fisichella pożyczył Satō swój samochód, ale wtedy już mocno padało i Satō nie uzyskał regulaminowych 107%. Został on jednak dopuszczony do startu[17]. Alex Yoong nie zakwalifikował się do Grand Prix San Marino, Wielkiej Brytanii i Niemiec, po czym został na dwa wyścigi zastąpiony przez Anthony’ego Davidsona[18]. W Grand Prix Francji zespół Arrows przeżywał problemy finansowe i stawił się na kwalifikacje tylko po to, by uniknąć kary finansowej; kierowcy zespołu, Heinz-Harald Frentzen i Enrique Bernoldi, nie przejechali okrążenia poniżej 107%, a Frentzen opuścił tor 10 minut przed zakończeniem sesji[19]. Fisichella nie ustanowił czasu podczas tej sesji, jednak było to wynikiem wypadku podczas treningów[19].

Zasada 107% została zniesiona po sezonie 2002, kiedy to ustalono nowy format kwalifikacji.

Łącznie reguła 107% została złamana 37 razy. 13 razy kierowcy zostali dopuszczeni do startów. Reguła znalazła zastosowanie podczas 23 Grand Prix.

Powrót[edytuj | edytuj kod]

23 czerwca 2010 roku Światowa Rada Sportów Motorowych ogłosiła, że od sezonu 2011 ponownie będzie obowiązywać reguła 107%. Z powodu trzech części kwalifikacji, do wyścigu nie zakwalifikują się kierowcy, którzy uzyskają czas gorszy od 107% czasu zdobywcy najlepszego czasu w pierwszej części kwalifikacji (Q1)[20]. Już w pierwszym Grand Prix jej powrotu (Grand Prix Australii 2011) naruszyli ją kierowcy zespołu HRT, Narain Karthikeyan i Vitantonio Liuzzi[21].

Lista naruszeń reguły 107%[edytuj | edytuj kod]

Reguła 107% (1996–2002)
Sezon Wyścig Czas pole position Czas 107% Kierowca Zespół Czas % pole position Dopuszczony
do startu
1996 Grand Prix Australii 1:32,371 1:38,837 Włochy Luca Badoer Włochy Forti 1:39,202 107,395 Nie
Włochy Andrea Montermini 1:42,087 110,518 Nie
Grand Prix Europy 1:18,941 1:24,467 Włochy Andrea Montermini Włochy Forti 1:25,053 107,742 Nie
Włochy Luca Badoer 1:25,840 108,739 Nie
Grand Prix San Marino 1:26,890 1:32,972 Włochy Andrea Montermini Włochy Forti 1:33,685 107,802 Nie
Grand Prix Hiszpanii 1:20,650 1:26,295 Włochy Luca Badoer Włochy Forti 1:26,615 107,396 Nie
Włochy Andrea Montermini 1:27,358 108,317 Nie
Grand Prix Wielkiej Brytanii 1:26,875 1:32,956 Włochy Andrea Montermini Włochy Forti 1:35,206 109,590 Nie
Włochy Luca Badoer 1:35,304 109,702 Nie
Grand Prix Niemiec 1:43,912 1:51,186 Włochy Giovanni Lavaggi Włochy Minardi 1:51,357 107,165 Nie
Grand Prix Belgii 1:50,574 1:58,314 Włochy Giovanni Lavaggi Włochy Minardi 1:58,579 107,239 Nie
Grand Prix Japonii 1:38,909 1:45,833 Włochy Giovanni Lavaggi Włochy Minardi 1:46,795 107,973 Nie
1997 Grand Prix Australii 1:29,369 1:35,625 Brazylia Pedro Diniz Wielka Brytania Arrows 1:35,972 107,388 Tak
Włochy Vincenzo Sospiri Wielka Brytania Lola 1:40,972 112,988 Nie
Brazylia Ricardo Rosset 1:42,086 114,230 Nie
1998 Grand Prix Hiszpanii 1:20,262 1:25,880 Brazylia Ricardo Rosset Wielka Brytania Tyrrell 1:25,946 107,082 Nie
Grand Prix Monako 1:19,798 1:25,383 Brazylia Ricardo Rosset Wielka Brytania Tyrrell 1:25,737 107,443 Nie
Grand Prix Węgier 1:16,973 1:22,361 Brazylia Ricardo Rosset Wielka Brytania Tyrrell 1:23,140 108,012 Nie
Grand Prix Japonii 1:36,293 1:43,033 Brazylia Ricardo Rosset Wielka Brytania Tyrrell 1:43,259 107,234 Nie
1999 Grand Prix Australii 1:30,462 1:36,794 Hiszpania Marc Gené Włochy Minardi 1:37,013 107,242 Tak
Grand Prix Francji 1:38,441 1:45,331 Wielka Brytania Damon Hill Irlandia Jordan 1:45,334 107,002 Tak
Hiszpania Marc Gené Włochy Minardi 1:46,324 108,008 Tak
Włochy Luca Badoer 1:46,784 108,475 Tak
Hiszpania Pedro de la Rosa Wielka Brytania Arrows 1:48,215 109,929 Tak
Japonia Toranosuke Takagi 1:48,322 110,038 Tak
2001 Grand Prix Australii 1:26,892 1:32,974 Brazylia Tarso Marques Włochy Minardi 1:33,228 107,292 Tak
Grand Prix Wielkiej Brytanii 1:20,447 1:26,078 Brazylia Tarso Marques Włochy Minardi 1:26,508 107,534 Nie
Grand Prix Belgii 1:52,072 1:59,917 Holandia Jos Verstappen Wielka Brytania Arrows 2:02,039 108,893 Tak
Hiszpania Fernando Alonso Włochy Minardi 2:02,594 109,389 Tak
Brazylia Enrique Bernoldi Wielka Brytania Arrows 2:03,048 109,794 Tak
Brazylia Tarso Marques Włochy Minardi 2:04,204 110,825 Tak
2002 Grand Prix Australii 1:25,843 1:31,852 Japonia Takuma Satō Irlandia Jordan 1:53,351 132,045 Tak
Grand Prix San Marino 1:21,091 1:26,767 Malezja Alex Yoong Włochy Minardi 1:27,241 107,584 Nie
Grand Prix Wielkiej Brytanii 1:18,998 1:24,527 Malezja Alex Yoong Włochy Minardi 1:24,785 107,291 Nie
Grand Prix Francji 1:11,985 1:17,023 Niemcy Heinz-Harald Frentzen Wielka Brytania Arrows 1:18,497 109,046 Nie
Brazylia Enrique Bernoldi 1:19,843 110,916 Nie
Grand Prix Niemiec 1:14,389 1:19,596 Malezja Alex Yoong Włochy Minardi 1:19,775 107,240 Nie
Reguła 107% (od 2011)
Sezon Wyścig Czas Q1 Czas 107% Kierowca Zespół Czas % pole position Dopuszczony
do startu
2011 Grand Prix Australii 1:25,296 1:31,266 Włochy Vitantonio Liuzzi Hiszpania HRT 1:32,978 109,006 Nie
Indie Narain Karthikeyan 1:34,293 110,547 Nie
Grand Prix Kanady 1:13,822 1:18,989 Belgia Jérôme d’Ambrosio Rosja Virgin 1:19,414 107,575 Tak
Grand Prix Belgii 2:01,813 2:10,339 Belgia Jérôme d’Ambrosio Rosja Virgin 2:11,601 108,035 Tak
Włochy Vitantonio Liuzzi Hiszpania HRT 2:11,616 108,047 Tak
Australia Daniel Ricciardo 2:13,077 109,246 Tak
2012 Grand Prix Australii 1:26,182 1:32,215 Hiszpania Pedro de la Rosa Hiszpania HRT 1:33,495 108,486 Nie
Indie Narain Karthikeyan 1:33,643 108,657 Nie
Grand Prix Hiszpanii 1:22,583 1:28,364 Indie Narain Karthikeyan Hiszpania HRT 1:31,122 110,340 Tak
Grand Prix Wielkiej Brytanii 1:46,279 1:53,718 Francja Charles Pic Rosja Marussia 1:54,143 107,399 Tak
2013 Grand Prix Australii 1:43,380 1:50,617 Francja Charles Pic Malezja Caterham 1:50,626 107,009 Tak
2014 Grand Prix Wielkiej Brytanii 1:40,380 1:47,406 Szwecja Marcus Ericsson Malezja Caterham 1:49,421 109,006 Tak
Japonia Kamui Kobayashi 1:49,625 109,210 Tak
2015 Grand Prix Malezji 1:39,269 1:46,217 Hiszpania Roberto Merhi Wielka Brytania Marussia 1:46,677 107,462 Tak
Grand Prix Japonii 1:33,015 1:39,386 Stany Zjednoczone Alexander Rossi Wielka Brytania Marussia 1:47,114 115,158 Tak
Grand Prix Stanów Zjednoczonych 1:56:495 2:04,653 Hiszpania Carlos Sainz Jr. Włochy Toro Rosso 2:07,304 109,279 Tak
2016 Grand Prix Monako 1:14,912 1:19,832 Holandia Max Verstappen Austria Red Bull 1:22,467 110,085 Tak
Grand Prix Węgier 1:33,302 1:39,833 Australia Daniel Ricciardo Austria Red Bull 1:39,968 107,145 Tak
Holandia Max Verstappen 1:40,424 107,663 Tak
Meksyk Sergio Pérez Indie Force India 1:41,411 108,691 Tak
Niemcy Nico Hülkenberg 1:41,471 108,755 Tak
Finlandia Valtteri Bottas Wielka Brytania Williams 1:42,758 110,135 Tak
Wielka Brytania Jolyon Palmer Francja Renault 1:43,965 111,428 Tak
Brazylia Felipe Massa Wielka Brytania Williams 1:43,999 110,465 Tak
Dania Kevin Magnussen Francja Renault 1:44,543 112,048 Tak
Szwecja Marcus Ericsson Szwajcaria Sauber 1:46,984 114,664 Tak
Niemcy Pascal Wehrlein Wielka Brytania Manor 1:47,343 115,049 Tak
Indonezja Rio Haryanto 1:50,189 118,099 Tak
2017 Grand Prix Włoch 1:35,716 1:42,416 Francja Romain Grosjean Stany Zjednoczone Haas 1:43,355 107,226 Tak
2018 Grand Prix Azerbejdżanu 1:42,538 1:49,715 Nowa Zelandia Brendon Hartley Włochy Toro Rosso 1:57,354 114,449 Tak
2021 Grand Prix Francji 1:31,001 1:37,371 Kanada Lance Stroll Wielka Brytania Aston Martin 2:12,584 147,332 Tak
2023 Grand Prix Arabii Saudyjskiej 1:29,244 1:34,974 Stany Zjednoczone Logan Sargeant Wielka Brytania Williams 2:08,510 144,782 Tak
Grand Prix Azerbejdżanu 1:41,269 1:48,357 Holandia Nyck de Vries Włochy AlphaTauri 1:55,282 113,837 Tak

Inne serie[edytuj | edytuj kod]

Zasada 107% była używana w Serii GP2 i została zastosowana trzykrotnie. Marcos Martínez z powodu problemów z silnikiem nie zakwalifikował się do swojego pierwszego wyścigu (Hungaroring, sezon 2007) mimo faktu, że podczas treningów uzyskiwał czasy poniżej 107% najlepszych czasów[22]. W sezonie 2009 w trakcie rundy w Monako Ricardo Teixeira uzyskał czas gorszy od 107% czasu zdobywcy pole position i nie wystartował w wyścigach[23]. W kwalifikacjach do rundy mistrzostw na Hungaroringu w tym samym roku, Romain Grosjean i Franck Perera zderzyli się przed ustanowieniem przez ich obu mierzonego czasu okrążenia. Perera został uznany za winnego spowodowania kolizji, za co zakazano mu startu w pierwszym wyścigu, ale w drugim mógł wystartować (z ostatniego rzędu); Grosjean nie wystartował w obu wyścigach[24]. Perera nie zakwalifikował się do wyścigów na torze Spa-Francorchamps z powodu nieuzyskania w kwalifikacjach regulaminowego czasu[25]. Również Grosjean nie uzyskał regulaminowych 107% w Monako w sezonie 2011, z powodu trafiania na wolniejszych kierowców na okrążeniach pomiarowych oraz kolizji ze swoim kolegą z zespołu Pålem Varhaugiem[26].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ World Council decisions. grandprix.com, 1995-07-03. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  2. ↑ a b c Tony Dodgins. Top Story: F1 grid cut threatens small teams. „Autosport”. 139 (13), s. 4-5, 1995-06-29. Haymarket. ISSN 0269-946X. 
  3. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1995-96. Hazleton, 1995, s. 38. ISBN 1-874557-36-5.
  4. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1996-97. Hazleton, 1996, s. 92, 101. ISBN 1-874557-91-8.
  5. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1996-97. Hazleton, 1996, s. 136. ISBN 1-874557-91-8.
  6. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1996-97. Hazleton, 1996, s. 92, 185. ISBN 1-874557-91-8.
  7. ↑ a b Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1997-98. Hazleton, 1997, s. 107. ISBN 1-874557-47-0.
  8. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1997-98. Hazleton, 1997, s. 100. ISBN 1-874557-47-0.
  9. ↑ F1 teams race home to test. grandprix.com, 1997-03-17. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  10. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1998-99. Hazleton, 1998, s. 192. ISBN 1-874557-43-8.
  11. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1999–2000. Hazleton, 1999, s. 99. ISBN 1-874557-34-9.
  12. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 1999–2000. Hazleton, 1999, s. 149. ISBN 1-874557-34-9.
  13. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 2001–2002. Hazleton, 2001, s. 115. ISBN 1-903135-06-0.
  14. ↑ GRAND PRIX RESULTS: AUSTRALIAN GP, 2001. grandprix.com. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  15. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 2001–2002. Hazleton, 2001, s. 198. ISBN 1-903135-06-0.
  16. ↑ Nigel Mansell (red.): 2001 Formula One Annual. European Press, 2001, s. 353, 379, 495. ISBN 0-9541368-0-2.
  17. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 2002−2003. Hazleton, 2002, s. 91. ISBN 1-903135-10-9.
  18. ↑ Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 2002−2003. Hazleton, 2002, s. 81. ISBN 1-903135-10-9.
  19. ↑ a b Alan Henry (red.): AUTOCOURSE 2002−2003. Hazleton, 2002, s. 180. ISBN 1-903135-10-9.
  20. ↑ Press Release: World Motor Sport Council (23/06/2010). fia.com, 2010-06-23. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  21. ↑ Qantas Australian Grand Prix 2011 – Łączny wynik kwalifikacji. f1wm.pl. [dostęp 2011-03-26]. (pol.).
  22. ↑ Martínez not allowed to debut in GP2 this weekend. gp2.gpupdate.net, 2007-08-04. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  23. ↑ Trident Racing's Davide Rigon, 9th while Ricardo Teixeira did not start. automobilsport.com, 2009-05-23. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  24. ↑ Franck Perera handed penalty. gp2.gpupdate.net, 2009-07-24. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  25. ↑ Mark Glendenning: Di Grassi penalised for blocking. autosport.com, 2009-08-28. [dostęp 2010-12-18]. (ang.).
  26. ↑ Marek Roczniak: Van der Garde ponownie na pole position w GP2. f1wm.pl, 2011-05-26. [dostęp 2011-05-26]. (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Reguła_107%25&oldid=70329848”