Kowalewo Pomorskie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Historia: drobne merytoryczne |
→Zabytki: drobne merytoryczne |
||
| Linia 58: | Linia 58: | ||
== Zabytki == |
== Zabytki == |
||
| ⚫ | * relikty zamku krzyżackiego z lat 1280-1290, rozbudowanego w [[XIV wiek|XIV]] w., będącego od 1466 roku siedzibą polskich starostów. Zamek został uszkodzony podczas drugiej wojny szwedzkiej i zaczął niszczeć. Ruiny zamku zostały rozebrane przez Prusaków w drugiej połowie [[XIX wiek|XIX]] w., a na miejscu dawnej wieży głównej zbudowano neogotycką wieżę wodną. Zachowały się fragmenty [[gdanisko|gdaniska]] przy ul. Strażackiej i fundamenty czworobocznego budynku, a także część kamiennych murów opasających wzgórze zamkowe. Zamek posiadał ośmiokątną wieżę główną (stołp) i cztery narożne, otoczony był murami i fosą zasilaną z 2 nieistniejących już jezior, które dały nazwę miastu (niem. Schönsee = „piękne jezioro”). |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
<gallery> |
<gallery> |
||
Plik:Kowalewo Pomorskie Zajazd (Clerk).JPG|Zajazd z 1912 r., obecnie Urząd Miejski |
Plik:Kowalewo Pomorskie Zajazd (Clerk).JPG|Zajazd z 1912 r., obecnie Urząd Miejski |
||
| Linia 65: | Linia 71: | ||
Plik:SM_Kowalewo_ruiny_zamku_ID_601633.jpg|Ruiny zamku |
Plik:SM_Kowalewo_ruiny_zamku_ID_601633.jpg|Ruiny zamku |
||
</gallery> |
</gallery> |
||
| ⚫ | * |
||
Zamek posiadał ośmiokątną wieżę główną (stołp) i cztery narożne, otoczony był murami i fosą zasilaną z 2 nieistniejących już jezior, które dały nazwę miastu (niem. Schönsee = „piękne jezioro”). |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
Według rejestru zabytków [[Narodowy Instytut Dziedzictwa|NID]]<ref> |
Według rejestru zabytków [[Narodowy Instytut Dziedzictwa|NID]]<ref> |
||
| Linia 81: | Linia 81: | ||
</ref> na listę zabytków wpisane są obiekty: |
</ref> na listę zabytków wpisane są obiekty: |
||
* kościół |
* kościół parafialny pw. św. Mikołaja, XIV/XV, nr rej.: A/365 z 19.03.1930 |
||
* ruiny zamku, 1280-1300, nr rej.: A/150/66 z 18.10.1934 |
* ruiny zamku, 1280-1300, nr rej.: A/150/66 z 18.10.1934 |
||
* mury miejskie, XIV, nr rej.: A/145/63 z 18.10.1934 |
* mury miejskie, XIV wiek, nr rej.: A/145/63 z 18.10.1934 |
||
* zajazd |
* zajazd z 1912 r., obecnie UM, pl. Wolności 1, nr rej.: A/678 z 3.06.1996 |
||
== Szlaki turystyczne == |
== Szlaki turystyczne == |
||
Wersja z 14:08, 16 gru 2014
Kowalewo Pomorskie (niem. Schönsee) – miasto w woj. kujawsko-pomorskim, w powiecie golubsko-dobrzyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kowalewo Pomorskie. Położone na Pojezierzu Chełmińsko-Dobrzyńskim, nad Strugą Młyńską. Miasteczko oddalone ok. 25 km od Torunia, przy drodze krajowej nr 15 i drodze wojewódzkiej nr 554.
Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 4115 mieszkańców[1].
Położenie
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 4,45 km²[2].
Kowalewo Pomorskie leży w południowej części Pojezierza Chełmińskiego[3]. Przez miasto przepływa Struga Młyńska.
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. toruńskiego.
Historia
Początkowo gród darowany biskupowi Chrystianowi przez Konrada I mazowieckiego, od 1231 należał do Krzyżaków, którzy w latach 1277–1303 na wąskim przesmyku między 2 jeziorami (dziś nieistniejącymi) wybudowali tu kamienno-ceglany zamek. Zamek ten znajdował się na zachód od kościoła, na wzgórzu, na którym obecnie (od 1911 r.) znajduje się wieża ciśnień. Osada otrzymała prawa miejskie w 1275 roku.
Zamek był siedzibą komturii kowalewskiej. We wrześniu 1330 roku zamek był przez kilka dni bezskutecznie oblegany przez wojska Władysława Łokietka[4].
W 1410 r. w bitwie pod Grunwaldem poległ komtur kowalewski Nicolaus von Vitz, dlatego też Polacy nie mieli kłopotów z zajęciem Kowalewa, które przypadło podkanclerzemu koronnemu Mikołajowi Trąbie. Po kilkunastu miesiącach Krzyżacy przy wsparciu oddziałów inflanckich Berna von Hevelmanna odzyskali zamek. W ramach wojny golubskiej w 1422 r., gdy w okolicy pojawiły się wojska Jagiełły, Krzyżacy sami spalili miasto, natomiast zamek wytrzymał oblężenie rozpoczęte 28 sierpnia. Zamek został zdobyty przez propolski Związek Pruski w lutym 1454 roku. W 1466 r. w wyniku pokoju toruńskiego Kowalewo powróciło do Polski, stając się siedzibą starostwa grodowego. 5 października 1716 doszło do bitwy pod Kowalewem słynnej z powodu ostatniej w dziejach szarży husarii.[potrzebny przypis] . Niedługo po 1820 roku Prusacy rozebrali ruiny zamku. W latach 1772-1920 w zaborze pruskim. W latach 1833-1929 pozbawione praw miejskich.
Zabytki
- relikty zamku krzyżackiego z lat 1280-1290, rozbudowanego w XIV w., będącego od 1466 roku siedzibą polskich starostów. Zamek został uszkodzony podczas drugiej wojny szwedzkiej i zaczął niszczeć. Ruiny zamku zostały rozebrane przez Prusaków w drugiej połowie XIX w., a na miejscu dawnej wieży głównej zbudowano neogotycką wieżę wodną. Zachowały się fragmenty gdaniska przy ul. Strażackiej i fundamenty czworobocznego budynku, a także część kamiennych murów opasających wzgórze zamkowe. Zamek posiadał ośmiokątną wieżę główną (stołp) i cztery narożne, otoczony był murami i fosą zasilaną z 2 nieistniejących już jezior, które dały nazwę miastu (niem. Schönsee = „piękne jezioro”).
- kościół św. Mikołaja zbudowany w l. 1286-1300 w stylu gotyckim, przebudowany w XVII-XVIII w., z XVI-wieczną polichromią i wyposażeniem renesansowym, barokowym i rokokowym.
- fragmenty murów miejskich z XIV w. z okrągłą basztą murowaną z kamienia i cegły
- zajazd z 1912 przy pl. Wolności 1, obecnie Urząd Miejski
- w pobliżu Kowalewa, nad jeziorem Oszczywilk, pozostałość osady (tzw. Górka Szwedzka)
-
Zajazd z 1912 r., obecnie Urząd Miejski -
Wieża narożna miejskich murów obronnych z przełomu XIII-XIV wieku -
Kościół pw. św. Mikołaja -
Filar gdaniska, pozostałość po zamku -
Ruiny zamku
.JPG)
Według rejestru zabytków NID[5] na listę zabytków wpisane są obiekty:
- kościół parafialny pw. św. Mikołaja, XIV/XV, nr rej.: A/365 z 19.03.1930
- ruiny zamku, 1280-1300, nr rej.: A/150/66 z 18.10.1934
- mury miejskie, XIV wiek, nr rej.: A/145/63 z 18.10.1934
- zajazd z 1912 r., obecnie UM, pl. Wolności 1, nr rej.: A/678 z 3.06.1996
Szlaki turystyczne
Szlak zielony o długości 71 km; trasa: Jabłonowo Pomorskie – Rywałd – Łopatki – Wąbrzeźno – Wałycz – Niedźwiedź – Wielkie Radowiska – Piątkowo – Pluskowęsy – Podborek – Kowalewo Pomorskie – Gajewo – Okonin – Elgiszewo – Ciechocin[6]
Zobacz też
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-06-10. ISSN 1734-6118.
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-08-10. ISSN 1505-5507.
- ↑ Jerzy Kondracki, Andrzej Richling: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, 1994.
- ↑ Kowalewo Pomorskie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 509. s. 509-511.
- ↑ NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo kujawsko-pomorskie. [dostęp 24 września 2008].
- ↑ http://www.pttk.torun.pl/TO-1998z.html [dostęp 10 lutego 2010].
Linki zewnętrzne
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne do 8 tys. mieszkańców |
|
| Miasta gminne powyżej 8 tys. mieszkańców |
